اگر شما دچار صرع هستید، ممکن است این پرسش ذهن شما را به خود مشغول کرده باشد که این بیماری برای بارداری و نوزاد شما چه عوارضی دارد. اما سعی کنید در این مورد نگران نباشید؛ زیرا احتمالا بارداری سالمی را در پیش خواهید داشت و نوزاد سالمی به دنیا می‌آورید. با وجود این عارضه در مادران باردار، خطر کمی برای داشتن نوزادی با نقص‌های مادرزادی یا مشکلات رشدی وجود دارد؛ اما توجه داشته باشید که در این دوران حتما باید زیر نظر پزشک متخصص باشید.
با وجود اینکه اکثر افرادی که مبتلا به صرع هستند، نوزادان سالمی را به دنیا می‌آورند، ممکن است نیاز به مراقبت‌های ویژه‌ای در طول بارداری داشته باشید. در ادامه این مقاله به تاثیر و عوارض تشنج در بارداری می‌پردازیم و در مورد نحوه مدیریت آن به نکاتی اشاره می‌کنیم.
صرع در حین بارداری چیست؟
صرع یا همان اپیلپسی نوعی اختلال در سیستم عصبی است که با نام اختلال تشنجی نیز شناخته می‌شود. به‌طور معمول اعصاب بدن اطلاعات را از طریق سیگنال‌های الکتریکی و شیمیایی ارسال می‌کنند. افراد مبتلا به اپیلپسی، سیگنال‌های الکتریکی نامتعادلی در مغز دارند که این موضوع می‌تواند منجر به تشنج شود. تشنج‌ها لرزش شدیدی را در عضلات ایجاد می‌کنند یا ممکن است خیلی خفیف و با کمترین علائم ظاهر شوند. زنانی که بیماری صرع دارند، معمولا در این زمان به دلیل عوارض بارداری، تعداد بیشتری تشنج را تجربه می‌کنند. این عوارض به‌ویژه در زنانی که از قبل تعداد زیادی تشنج داشته‌اند، صادق است.
آیا تشنج باعث جلوگیری از بارداری می‌شود؟
تشنج به تنهایی تاثیری بر روی توانایی باردار شدن شما ندارد؛ اما برخی از داروهای استفاده‌شده برای درمان تشنج ممکن است باعث سخت‌تر شدن شرایط بارداری شوند. برخی از داروهای ضدتشنج می‌توانند کارایی هورمون‌های بارداری را کاهش دهند. اگر در حال تصمیم‌گیری برای داشتن کودک هستید، از متخصص زنان بپرسید که آیا نیاز به تغییر در داروی خود دارید یا خیر.
تشنج چگونه بر بارداری تاثیر می‌گذارد؟
صدمه دیدن مادر (مانند افتادن) ممکن است منجر به آسیب به جنین، جدا شدن زودرس پلاسنتا یا همان جفت از رحم یا حتی از دست دادن جنین شود. درجه خطر شما برای این نگرانی‌ها وابسته به نوع تشنجی است که دارید. با دکتر متخصص اعصاب درباره سطح خطری که ممکن است برای شما و جنین ایجاد شود، صحبت کنید. هنگامی که تشنج در طول بارداری رخ می‌دهد، خطر وقوع مشکلات زیر وجود دارد:
- کاهش ضربان قلب جنین
- کاهش اکسیژن‌رسانی به جنین
- زایمان زودرس
- وزن کمتر از معمول نوزاد هنگام تولد
آیا میزان تشنج در طول بارداری تغییر می‌کند؟
بدن هر فرد به‌طور متفاوتی به بارداری واکنش نشان می‌دهد. برای اکثر افراد باردار که تشنج می‌کنند، تعداد تشنج‌ها حدودا ثابت می‌ماند یا کمتر می‌شود. برای بعضی از افراد، به‌ویژه کسانی که در دوران بارداری کم می‌خوابند یا داروها را به درستی مصرف نمی‌کنند، ممکن است تعداد تشنج‌ها افزایش یابد.
تاثیر داروی ضدتشنج در دوران بارداری
داروهایی که در طی دوران بارداری مصرف می‌کنید، ممکن است بر روی نوزاد شما تاثیر بگذارند. اختلالات خلقی، شکاف کام، اختلالات لوله عصبی، مشکلات اسکلتی، مشکلات قلبی و دستگاه ادراری برخی از عوارض جانبی هستند که احتمال دارد با مصرف داروهای ضدتشنج مرتبط باشند. به نظر می‌رسد که میزان خطر با دوزهای بیشتر دارو افزایش می‌یابد و اگر بیش از یک نوع داروی ضدتشنج مصرف کنید، این خطر بیشتر می‌شود.
اگر تا نه ماه قبل از بارداری تشنج نداشته‌اید، احتمال دارد در طول بارداری تشنج به سراغ شما بیاید. اگر دو تا چهار سال قبل از بارداری تشنج نداشته‌اید، ممکن است که پزشک قبل از بارداری داروها یا میزان دوز داروها را کم کند تا ببیند آیا همچنان تشنج اتفاق نمی‌افتد یا خیر. قبل از قطع هریک از داروهایتان با پزشک صحبت کنید.
برای اکثر افراد بهتر است که در طول بارداری درمان صرع را ادامه دهند. پزشک برای کاهش خطرات، دارو و دوز موثری را که برای نوع تشنج‌های شما مناسب است، تجویز خواهد کرد. احتمالا سطح داروهای ضدتشنج در طول بارداری شما نظارت می‌شود.
چگونه با داشتن بیماری صرع برای بارداری آماده شویم؟
قبل از اینکه سعی کنید باردار شوید، حتما با متخصص زنان در این مورد مشورت کنید. دکتر زنان ممکن است شما را برای بررسی بیشتر به متخصص مغز و اعصاب ارجاع دهد. آن‌ها ارزیابی خواهند کرد که شما تا چه میزان در مدیریت صرع خود موفق هستید. همچنین تغییرات درمانی را که ممکن است قبل از بارداری به آن‌ها نیاز داشته باشید، در نظر خواهند گرفت.
اگر قبل از بارداری تشنج‌های مکرر داشته‌اید، ممکن است پیشنهاد شود تا زمانی که صرع‌تان بهتر کنترل شود، منتظر بمانید و بعد باردار شوید. داروی ضدتشنج خود را دقیقا به میزان تجویزشده مصرف کنید. دوز آن را تغییر ندهید یا دارو را قبل از مشورت با پزشک قطع نکنید. احتمالا تشنج‌های غیرکنترلی برای نوزاد شما خطر بیشتری ایجاد می‌کنند تا دارو. انتخاب سبک زندگی سالم نیز که شامل موارد زیر است، به نحوه مدیریت این شرایط کمک می‌کند:
- رژیم غذایی سالم داشته باشید.
- ویتامین‌های لازم قبل از بارداری را بخورید.
- به اندازه کافی بخوابید.
- از مصرف قهوه، سیگار، الکل و مواد مخدر خودداری کنید.
چرا اسید فولیک برای کنترل تشنج در بارداری مهم است؟
اسید فولیک به پیشگیری از مشکلات جدی مغز و نخاع که به نام نقص لوله عصبی نوزاد شناخته می‌شوند، کمک می‌کند. کالج آمریکایی زنانی که تشنج دارند، استفاده از یک مولتی ویتامین روزانه را که شامل 0.4 میلی‌گرم اسید فولیک است، توصیه می‌کند. پزشک ممکن است بر اساس وضعیت شما، مصرف دوز بالاتری از این ماده را پیشنهاد دهد. بهتر است سه ماه قبل از بارداری مصرف مکمل اسید فولیک را شروع کنید.
این نکته را نیز مدنظر قرار دهید که احتمال دارد برخی از داروهای ضدصرع با سطح اسید فولیک در خون تداخل داشته باشند. اسید فولیک نوعی ویتامین گروه B است و تمام زنان در دوران باروری باید مکمل‌های اسید فولیک به مقدار ۰.۴ میلی‌گرم در روز را مصرف کنند تا از عیوب لوله عصبی پیشگیری شود. اگر داروی صرع می‌خورید، با پزشک خود درباره مصرف مقدار بیشتری از اسید فولیک مشورت کنید. این کار می‌تواند در پیشگیری از این عیوب موثر باشد.
آیا برای کنترل تشنج در بارداری باید به پزشک مراجعه کرد؟
شما در طول بارداری به‌طور منظم با دکتر زنان ملاقات خواهید داشت. در طول این جلسات وزن و فشار خون شما در هر ویزیت بررسی می‌شود. حتی احتمال دارد برای نظارت بر سطح دارویی، به دادن آزمایش خون مکرر نیاز باشد.
اگر داروهای ضدتشنج مصرف می‌کنید، پزشک ممکن است پیشنهاد دهد که نوزاد شما در زمان تولد ویتامین K دریافت کند. این کار می‌تواند باعث پیشگیری از مشکلات نادر خونریزی شود که در برخی از نوزادان متولدشده از افرادی که تشنج دارند، شایع است. در برخی موارد مصرف ویتامین K در آخرین ماه بارداری توصیه می‌شود. علاوه بر این باید بدانید که داروهای ضدصرع می‌توانند بر جذب ویتامین D از سوی بدن شما تاثیر بگذارند. مصرف ویتامین‌های لازم برای دوران بارداری این مشکل را به‌طور کلی حل می‌کند.
تشنج در حین بارداری چه خطراتی دارد؟
تشنج‌ها ممکن است خطرناک باشند؛ اما بسیاری از افرادی که حین بارداری تشنج دارند، نوزادان سالمی به دنیا می‌آورند. بلافاصله بعد از هر تشنج به پزشک خود گزارش دهید؛ زیرا ممکن است به تغییر دارو نیاز باشد. اگر در ماه‌های آخر بارداری تشنج را تجربه کنید، پزشک ممکن است نوزاد شما را در بیمارستان یا کلینیک تحت کنترل قرار دهد.
آیا صرع باعث به خطر افتادن بارداری می‌شود؟
اغلب افراد بارداری که صرع دارند، نوزادان خود را بدون وجود مشکلات متولد می‌کنند. تشنج‌ها در زمان زایمان اغلب رخ نمی‌دهند. اگر در زمان زایمان تشنج داشته باشید، ممکن است با مصرف داروی وریدی متوقف شود؛ اما اگر تشنج شما طولانی باشد، پزشک ممکن است نوزاد را از طریق جراحی سزارین به دنیا بیاورد.
اگر دوز داروی ضدتشنج شما برای بارداری تغییر کرده است، بعد از تولد نوزاد خود با پزشک درباره بازگشت به سطوح دارویی قبل از بارداری صحبت کنید. این کار به کنترل تشنج‌ها و حفظ سطح دارویی شما در حد ایمن کمک خواهد کرد.
آیا صرع در شیردهی اختلال ایجاد می‌کند؟
شیردهی برای اکثر افرادی که صرع دارند (حتی برای کسانی که داروی ضدتشنج مصرف می‌کنند) توصیه می‌شود. پیش از زمان شیردهی با پزشک در این مورد صحبت کنید. ممکن است پس از شیردهی به مصرف داروی خود نیاز داشته باشید. گاهی نیز پزشک داروی شما را تغییر می‌دهد.
نوزادانی که شیر مادر مبتلا به صرع خود را می‌خورند، ممکن است زیاد بخوابند و یا مشکلات تغذیه‌ای داشته باشند. این به دلیل انتقال داروی ضدتشنج از طریق شیر مادر است. به‌طور کلی مزایای شیردهی بیشتر از عوارض جانبی آن برای نوزاد است.
در طول بارداری ناشی از صرع چه عوارضی ممکن است وجود داشته باشند؟
صرع و داروهایی که برای درمان آن استفاده می‌شوند، می‌توانند تاثیرات زیادی بر مادر، بارداری و نوزاد در حال رشد داشته باشند؛ اما اغلب زنان قادر به حفظ بارداری و به دنیا آوردن نوزاد سالم هستند. البته صرع خطر ابتلا به برخی از عوارض بارداری را افزایش می‌دهد. از جمله این عوارض می‌توانیم موارد زیر را نام ببریم:
- فشار خون بالا در طول بارداری
- مرگ جنین در رحم
- رشد کمتر از حالت طبیعی نوزاد
- عیب‌های مادرزادی نخاع و مغز (عیوب لوله عصبی)
جمع‌بندی
افراد مبتلا به صرع ممکن است قبل، حین و بعد از بارداری در معرض برخی از خطرات قرار گیرند؛ اما با برنامه‌ریزی و حمایت مناسب می‌توانند زایمان سالمی داشته باشند. افرادی که با صرع زندگی می‌کنند، باید طی دوره بارداری خود با پزشکان مشورت کنند. مشاوره و آموزش از عوامل حیاتی در مسیر مادر‌شدن هستند. افراد مبتلا به این بیماری با مراقبت پزشکی صحیح و حمایت می‌توانند بارداری مثبت و سالمی را تجربه کنند. در صورت داشتن هرگونه علائم تشنج در طول دوره بارداری و حتی بعد از آن، مشاوره آنلاین با دکتر زنان را در اسرع وقت انجام دهید.
