زگیل تناسلی چیست؟علائم، علت، تشخیص و درمان

ممکن است شما نیز تاکنون درباره زگیل تناسلی شنیده باشید. زگیل واژن یا اندام جنسی زنانه و مردانه یکی از شایع‌ترین عفونت‌های مقاربتی (STI) است که هر دو جنس خانم‌ها و آقایان را درگیر می‌کند. علت زگیل تناسلی در مردان و زنان نوعی ویروس است که در پی برقراری رابطه جنسی منتقل می‌شوند. برخی افراد هر جوش یا زائده‌ای را با زگیل تناسلی اشتباه می‌گیرند، پس یافتن پاسخ این سوال که زگیل تناسلی چیست، اهمیت زیادی دارد. برای آشنایی کامل با این بیماری با ادامه این مطلب از تلفن خونه همراه شوید.

زگیل تناسلی چیست؟

اولین سوال مهم این است که hpv چیست؟ زگیل تناسلی (condyloma acuminatum) توده‌هایی است که در نواحلی تناسلی بدن ایجاد می‌شوند. این بیماری یک عفونت مقاربتی است که در اثر ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) نوع ۶ و ۱۱ به وجود می‌آید. این زائده‌ها ممکن است به صورت جداگانه یا خوشه‌ای بوده و اندازه‌های متفاوتی داشته باشد. انواع زگیل تناسلی از طریق تماس پوست به پوست و در طی رابطه جنسی منتقل می‌شود. شیوع زیاد زگیل تناسلی، آن را به یکی از بیماری‌های مهم مقاربتی تبدیل کرده است.

شیوه انتقال زگیل تناسلی

همانطور که گفته شد زگیل تناسلی یک بیماری مقاربتی است که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود. شیوه انتقال انواع زگیل تناسلی زنان و مردان از طریق رابطه جنسی واژینال، مقعدی و دهانی است. البته ایجاد علائم در افراد مختلف یکسان نیست و ممکن است در طی چند هفته تا چند ماه پس از رابطه جنسی به وجود آید. محل ایجاد زگیل‌ها نیز با توجه به نوع رابطه جنسی متفاوت خواهد بود.

زگیل تناسلی بسیار مسری است و از هر ۳ نفر که با فرد آلوده به ویروس، رابطی جنسی برقرار می‌کنند، ۲ نفر به این ویروس مبتلا می‌شوند. توجه داشته باشید در فاصله زمانی بروز علائم زگیل تناسلی، فرد همچنان ناقل ویروس بوده و می‌تواند دیگران را مبتلا کند.

علائم زگیل تناسلی

علامت اصلی بیماری hpv همان زائده‌های پوستی است که در ناحیه تناسلی ایجاد می‌شود، اما این زگیل‌ها همیشه قابل دیدن نیستند. برخی از نمونه‌های زگیل تناسلی ممکن است بسیار کوچک و به رنگ پوست یا کمی تیره‌تر بوده و با چشم قابل تشخیص نباشند. این زائده‌های پوستی به صورت تکی یا چندتایی بوده و قسمت بالایی آن‌ها به صورت برآمده است. از دیگر علائم زگیل تناسلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ترشحات واژن
• خارش
• خون‌ریزی
• سوزش

این علائم سوزش و خارش بیشتر فرد را در زمان ادرار یا اجابت مزاج آزار می‌دهد.

علائم زگیل تناسلی در زنان

نوع زائده‌های زگیل تناسلی در زنان و مردان تفاوتی ندارد، حتی زمان بروز علائم نیز به جنسیت فرد مرتبط نیست. تفاوت اصلی علائم زگیل تناسلی در زنان و مردان، محل ایجاد زگیل‌ها است. در خانم‌ها این زائده‌های پوستی در محل‌های زیر دیده می‌شوند:

• زگيل واژن در داخل یا خارج این اندام
• خارج و یا خارج مقعد
• روی دهانه رحم
• محل خروج ادرار
• روی لب‌ها، دهان، زبان یا گلو

بروز زگیل‌ها در دهان و لب‌ها در اثر رابطه جنسی دهانی به وجود می‌آیند. در واقع عامل بیماری hpv از ناحیه تناسلی به دهان منتقل شده و موجب بروز بیماری می‌شود.

علائم زگیل تناسلی در مردان

علائم hpv در مردان نیز همان زائده‌های پوستی است که ممکن است با سوزش، خارش و خون‌ریزی همراه شود. محل زائده‌ها زگیل در آقایان به شرح زیر است:

• آلت تناسلی
• کیسه بیضه
• کشاله ران
• ران
• داخل یا اطراف مقعد
• روی لب‌ها، دهان، زبان یا گلو

در آقایان نیز رابطه جنسی دهانی با فرد آلوده به ویروس اچ پی وی، منجر به بروز زگیل‌ها در دهان می‌شود.

علت ایجاد زگیل تناسلی

بر اساس منابع علمی عامل و علت زگیل تناسلی ویروس پاپیلومای انسانی (human papillomavirus) نوع ۶ و ۱۱ است که به صورت خلاصه شده ویروس HPV نامیده می‌شود. در حدود ۳۰ تا ۴۰ گونه ویروس HPV وجود دارد، اما تعداد کمی از سویه‌های این ویروس موجب بروز بیماری زگیل تناسلی می‌شوند. برخی از انواع ویروس HPV با ایجاد سرطان دهانه رحم و سرطان مقعد در ارتباط هستند، اما گونه‌ای که منجر به زگیل تناسلی می‌شود، با ایجاد سرطان ارتباطی ندارند.

بر اساس منابع معتبر اغلب افراد فعال از نظر جنسی که شرکای جنسی متعددی دارند، به این ویروس مبتلا می‌شوند. اما اچ پی وی در همه منجر به بروز علائم زگیل تناسلی نمی‌شود؛ در واقع در بدن برخی افراد ویروس، بدون هیچ مشکلی از بین رفته و بیماری به وجود نمی‌آید. زگیل تناسلی از طریق سویه‌هایی از HPV ایجاد می‌شود که با زگیل‌های روی دست یا دیگر اندام‌های بدن متفاوت است. پس می‌توان اینطور نتیجه گرفته که علت زگیل تناسلی در زنان و مردان، با زگیل‌های دیگر نواحی بدن یکسان نیست!

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

حال که می‌دانید اچ پی وی چیست، احتمالا این سوال برای شما پیش می‌آید که چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟ اگر در ناحیه تناسلی خود هرگونه زائده پوستی زگیل مانند را مشاهده کردید، باید به پزشک مراجعه کنید. این زائده‌ها ممکن است با احساس سوزش و خارش همراه بوده یا اینکه هیچ مشکلی برای فرد ایجاد نکند. اگر اخیرا با افراد مختلف رابطه جنسی داشته و یا رابطه کنترل نشده‌ای را تجربه کرده‌اید، احتمال ابتلا به زگیل مقعد و اندام تناسلی افزایش می‌یابد و باید در صورت مشاهده هر علائمی به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص زگیل تناسلی

همانطور که گفتیم با مشاهده علائم و زائده‌های پوستی باید به پزشک مراجعه کرد. پزشک با روش‌های مختلفی احتمال ابتلا به ویروس hpv را بررسی می‌کند. در ادامه روش‌های تشخیص زگیل تناسلی را معرفی کرده‌ایم.

بررسی سوابق رابطه جنسی بیمار

پزشک برای بررسی احتمال ابتلا به بیماری hpv، ابتدا درباره آخرین رابطه‌های جنسی بیمار سوال می‌پرسد. اینکه آیا روابط جنسی متعددی داشته و یا از سلامت شریک جنسی خود مطمئن است یا خیر؟ نوع رابطه جنسی و استفاده از کاندوم نیز از جمله سوالاتی است که پزشک از بیمار می‌پرسد. در صورتی که بیمار روابط پرخطری را تجربه کرده باشد، انجام مراحل بعدی یعنی معاینه و آزمایش hpv ضروری‌تر است.

معاینه فیزیکی

در گام بعد پزشک به بررسی و مشاهده فیزیکی شکل زگیل تناسلی پرداخته و در صورت نیاز با استفاده از آندوسکوپ مقعد بیمار را نیز معاینه می‌کند. برای مشخص شدن زگیل‌ها، پزشک از یک محلول اسیدی به نام تست استووایت استفاده کرده و آن را بر روی پوست می‌مالد تا زگیل‌ها بیشتر نمایان شوند. استفاده از این محلول ممکن است احساس سوزش در محل استعمال را به دنبال داشته باشد.

آزمایش و نمونه‌برداری

گاهی اوقات در صورت عدم تشخیص، به آزمایشات بیشتری برای بررسی زگیل‌ها نیاز خواهد بود. آزمایش خون یکی از این آزمایش‌ها است که با روش مولکولی انجام می‌شود. همچنین در خانم‌ها برای تشخیص وجود زگیل تناسلی در دهانه رحم، ممکن است انجام آزمایش پاپ اسمیر نیز تجویز شود. همانطور که گفتیم بعضی از سویه‌های ویروس HPV ممکن است عامل سرطان‌های رحم و مقعد باشند. از این رو گاهی اوقات پزشک تهیه نمونه بیوپسی برای مطالعات ویروس‌شناسی و بررسی تیپ های زگیل تناسلی را توصیه می‌کند.

عوامل خطر زگیل تناسلی

پس از دریافت پاسخ این سوال کهhpv چیست، باید عوامل خطر این بیماری را نیز بشناسید. افراد فعال از نظر جنسی بیشتر در معرض ابتلا به اچ پی وی هستند. موارد زیر احتمال ابتلا به زگیل تناسلی را افزایش می‌دهد:

• رابطه جنسی کنترل نشده با شرکای جنسی متعدد
• رابطه جنسی با فردی که از سلامت او مطمئن نیستید
• شروع فعالیت‌های جنسی از سنین کم
• ابتلا به یک عفونت جنسی دیگر
• ضعف سیستم ایمنی در اثر ابتلا به ویروس HIV و یا تضعیف سیستم ایمنی بعد از پیوند عضو

عوارض زگیل تناسلی

پس از پاسخ سوال hpv چیست، اکنون این سوال پیش می‌آید که ابتلا به زگیل دهان یا تناسلی چه عوارضی را برای فرد به دنبال خواهد داشت؟ زگیل تناسلی در واقع یک گونه کم خطر از انواع عفونت HPV است. دیگر سویه‌های این ویروس همچون HPV 16 و HPV 18 در اغلب سرطان‌های دهانه رحم نقش دارند و همچنین می‌توانند منجر به تغییرات پیش سرطانی در سلول‌های دهانه رحم شوند که با نام دیسپلازی شناخته می‌شوند.

عوارض زگیل تناسلی در خانم‌های باردار

انجام تست پاپ اسمیر به منظور بررسی گونه‌های پرخطر HPV به طور مرتب به خانم‌ها توصیه می‌شود. یکی از عوارض بیماری hpv، مشکلاتی است که برای خانم‌های باردار ایجاد می‌کند. در این افراد زگیل‌ها ممکن است مانع از کشش کافی بافت‌های واژن شده و زایمان طبیعی را با مشکل مواجه کند. همچنین زگیل‌ها بر اثر کشش بافت‌ها در هنگام زایمان، خونریزی خواهند کرد.

انتقال زگیل تناسلی به نوزاد

در برخی موارد زمانی که مادر به اچ پی وی مبتلا باشد، نوزاد ممکن است با زگیل در گلو متولد شود که راه هوایی را مسدود می‌کند. در این شرایط باید با انجام جراحی، مشکل انسداد مسیر هوایی را برطرف کرد. ابتله احتمال تولد نوزادی با این مشکل بسیار نادر است.

درمان زگیل تناسلی

حال که می‌دانید زگیل تناسلی چیست، باید با درمان زگيل واژن و یا زگیل تناسلی در مردان آشنا شوید. ابتدا باید بدانید که هیچ درمان قطعی برای از بین بردن ویروس اچ پی وی وجود ندارد. در واقع روش‌های درمان hpvبر حذف زگیل‌ها تمرکز دارند. البته پس از درمان نیز امکان بازگشت زگیل‌ها وجود دارد، چراکه ویروس در سلول‌های پوستی باقی مانده و ممکن است مجددا باز گردد. در ادامه این بخش روش‌های درمانی زگیل تناسلی را معرفی می‌کنیم.

دارودرمانی

برای از بین بردن زگیل‌ها پزشک ممکن است داروهای موضعی مختلفی را پیشنهاد ‌کند تا از پیشرفت زگیل‌ها جلوگیری شده و این زائده‌ها از بین بروند:

• ایمی‌کیمود (imiquimod)
• پودوفیلین و پودوفیلوکس (podophyllin and podofilox)
• تری کلرواستیک اسید یا TCA (trichloroacetic acid)

این داروها به صورت موضعی بر روی پوست استعمال شده و ممکن است عوارض خفیفی همچون قرمزی، سوزش و یا درد خفیف را به دنبال داشته باشند. در صورتی که در دوران بارداری یا شیردهی هستید، این موارد را پیش از تجویز دارو به پزشک خود اطلاع دهید.

عمل جراحی

اگر زگیل‌ها با گذر زمان و یا درمان‌های دارویی از بین نرفتند، پزشک به سراغ دیگر روش‌های درمانی رفته و حذف زگیل‌ها را به صورت فیزیکی توصیه می‌کند.

• کوتر الکتریکی (electrocautery): در این روش با استفاده از جریان الکتریکی زگیل‌ها را می‌سوزانند.
• انجماد (cryotherapy): با استفاده از نیتروژن مایع، زگیل‌ها را فریز می‌کنند تا از بین بروند.
• درمان لیزری (laser treatment): این پرتو شدید نوری می‌تواند زگیل‌های سرسخت را از بین ببرد.
• جراحی زگیل: در این روش با استفاده از ابزارهایی مانند حلقه سیمی و بار الکتریکی، زگیل‌ها را برش می‌زنند.

پیشگیری از زگیل تناسلی

پس از دریافت پاسخ این سوال که اچ پی وی چیست، اکنون می‌دانید که برای درمان انواع زگیل تناسلی مردانه و زنانه و نابودی ویروس HPV درمان قطعی وجود ندارد، به همین دلیل بهترین راه مراقبت برای پیشگیری از ابتلا به زگيل واژن یا آلت تناسلی مردانه و بیماری hpv است.

• از برقراری رابطه جنسی با افراد مختلف به صورت کنترل نشده خودداری کنید.
• شریک جنسی خود را به یک نفر محدود کرده و از سلامت او مطمئن شوید.
• در رابطه جنسی مقعدی یا واژینال از کاندوم استفاده کرده و برای رابطه جنسی دهانی کاندوم زبان به کار ببرید.
• خانم‌ها در فاصله سنی ۲۵ تا ۷۴ سالگی باید هر ۵ سال یک‌بار آزمایش غربالگری دهانه رحم انجام دهند.
• تزریق واکسن hpvاحتمال ابتلا به زگیل تناسلی را کاهش می‌دهد.
• با دنبال کردن سبک زندگی سالم، ورزش و رژیم غذایی مناسب، سیستم ایمنی خود را تقویت کنید.

واکسن زگیل تناسلی

یک سوال مهم پس از اینکه اچ پی وی چیست، وجود یا عدم وجود واکسن HPV است. خوشبختانه برای پیشگیری از ابتلا به زگیل تناسلی، واکسن تولید شده است. واکسن HPV بدن را در برابر گونه‌های نوع ۶ و ۱۱ این بیماری ایمن می‌کند، اما توجه داشته باشید که این واکسن توان مقابله با تمامی سویه‌های ویروس HPV را ندارد. واکسن زگیل تناسلی را معمولا پس از ۱۱ یا ۱۲ سالگی تزریق می‌کنند، اما امکان تزریق آن در سن ۹ سالگی نیز وجود دارد.

در مجموع واکسن گارداسیل (Gardasil) و واکسن سرواریکس (Cervarix) برای پیشگیری از ابتلا به ویروس HPV مورد تایید قرار گرفته و استفاده می‌شوند. این واکسن‌ها ایمنی بسیار خوبی ایجاد می‌کنند، اما همچون دیگر واکسن‌ها، ایمنی ۱۰۰ درصد به دست نمی‌آید!

واکسن گارداسیل

واکسن گارداسیل می‌تواند از افراد مختلف با هر سن و جنسیت (خانم‌ها و آقایان) در برابر شایع‌ترین گونه‌های HPV محافظت کنند. واکسن گارداسیل در ۲ تا ۳ نوبت تزریق می‌شود. توجه داشته باشید که این واکسن حالت پیشگیری‌کننده داشته و پیش از فعالیت جنسی باید تزریق شود. واکسن گارداسیل دارای ۲ نوع زیر است:

• واکسن گارداسیل 4: از ابتلا به 4 نوع ویروس HPV شامل 6، 11، 16 و 18 پیشگیری می‌کند.
• واکسن گارداسیل 9: از ابتلا به 9 نوع از ویروس HPV شامل 6، 11، 16، 18، 31، 33، 45، 52، 58 پیشگیری خواهد کرد.

عوارض واکسن گارداسیل

عوارض واکسن گارداسیل شامل موارد خفیفی بوده که ممکن است پس از تزریق به وجود آید. از جمله این عوارض خفیف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد، قرمزی یا تورم در محل تزریق
• تب
• سرگیجه و سردرد
• احساس خستگی
• حالت تهوع
• درد عضلانی

واکنش‌های آلرژیک شدید (آنافیلاکتیک) پس از تزریق واکسن گارداسیل نادر است و به افرادی که ممکن واکنش‌های آلرژیک نشان دهند، این واکسن تزریق نمی‌شود.

واکسن سرواریکس

برخلاف گارداسیل، این واکسن تنها مورد استفاده خانم‌ها قرار گرفته و بدن را در برابر نوع ۱۶ و ۱۸ ویروس HPV و برخی از عوامل سرطان دهانه رحم مقاوم می‌کند. بهترین زمان تزریق این واکسن در فاصله سنی ۹ تا ۲۵ سال است. واکسن سرواریکس ۳ دوز داشته و فاصله بین دوز اول تا دوم ۱ ماه است. همچنین دوز سوم نیز ۵ ماه بعد از دوز دوم تزریق خواهد شد. دقت داشته باشید که واکسن پاپیلوگارد معادل ایرانی سرواریکس است که در ایران تزریق می‌شود.

تفاوت زگیل تناسلی و جوش

از ابتدای این مطلب گفتیم که هر زائده‌ای که در ناحیه تناسلی بروز می‌کند، زگیل نیست. اگر روابط جنسی متعدد نداشته‌ و روابط جنسی شما محدود به یک پارتنر سالم و متعهد است، پس زائده‌ای که در ناحیه تناسلی خود مشاهده می‌کنید، زگیل نیست! از تفاوت‌های جوش و زگیل تناسلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عامل ایجاد زگیل تناسلی، ویروس HPV است، اما جوش در پی تجمع میکروب و یا مسدود شدن منفذ فولیکول مو در ناحیه تناسلی به وجود می‌آید.
• جوش حالت چرکی و ملتهب داشته و ممکن است به علت تجمع مو برجسته شود. حالت زگیل به صورت برجستگی‌های گوشتی و نرم است که به صورت تکی یا خوشه‌ای ایجاد می‌شوند.
• زگیل‌ها دردناک نیستند و در اغلب موارد علائم دیگری ندارند، اما التهاب و تجمع میکروب‌ها در محل جوش موجب احساس درد و ناراحتی می‌شود.

زگیل تناسلی را جدی بگیرید!

در این مطلب به این سوال پاسخ دادیم که زگیل تناسلی چیست و کلیه نکات درباره این بیماری همچون راه هاي انتقال hpv را معرفی کردیم. با وجود اینکه زگیل تناسلی از جمله بیماری‌های کم خطر محسوب می‌شود، اما وجود زائده‌های ناشی از آن، ناخوشایند است. بهترین راه برای حفظ سلامت، پیروی از روش‌های پیشگیری از بیماری است. فراموش نکنید که مهم‌تر از لذت رابطه جنسی، حفظ سلامت و دوری از بیماری‌های مقاربتی است.