بسیاری از افراد در طول زندگی خود علائم درد عصبی را تجربه کرده‌اند، بدون آنکه منبع این درد را بشناسند. این درد ممکن است شدید یا خفیف باشد و به صورت موقت ظاهر شده و به مرور زمان برطرف شود. بیماری‌هایی مانند دیابت، زونا و اختلالات سیستم عصبی مرکزی می‌توانند منجر به بروز درد عصبی شوند. افرادی که با درد عصبی مواجه هستند ممکن است نیاز به استفاده از ترکیبی از درمان‌ها داشته باشند که شامل دارو، فیزیوتراپی، مشاوره روان‌شناختی و مشاوره با متخصص مغز و اعصاب است.
درد عصبی چیست؟
درد عصبی زمانی رخ می‌دهد که سیستم عصبی شما دچار اختلال یا آسیب شود. این درد می‌تواند در هر یک از بخش‌های مختلف سیستم عصبی، از جمله اعصاب محیطی که به اندام‌های شما عصب‌دهی می‌کنند، احساس شود. سیستم عصبی مرکزی شامل اعصاب نخاعی و اعصابی است که از مغز نشأت می‌گیرند. اعصاب محیطی به بخش‌های دیگر بدن شما مانند اندام‌ها، بازوها، پاها و انگشتان عصب‌دهی می‌کنند. فیبرهای عصبی آسیب‌دیده سیگنال‌هایی به مراکز درد در بدن ارسال می‌کنند که منجر به بروز علائم درد عصبی می‌شود. نوروپاتی نوعی آسیب عصبی است که عملکرد یک یا چند عصب را مختل می‌کند. حدود 30٪ از موارد نوروپاتی به دلیل دیابت رخ می‌دهند، اما صدها بیماری دیگر مانند زونا، ایدز و اختلال مصرف الکل نیز می‌توانند به نوروپاتی منجر شوند.
علائم درد عصبی چیست؟
علائم درد عصبی ممکن است شامل یک یا چند مورد از علائم زیر باشد:
- درد بدون دلیل واضح: این درد ممکن است به صورت سوزن‌سوزن شدن، لرزش یا بی‌حسی احساس شود.
- آلودینیا: این علامت زمانی رخ می‌دهد که محرک‌هایی که معمولاً باعث درد نمی‌شوند، مانند سرما یا فشار، باعث ایجاد درد شوند. این علامت می‌تواند حساسیت شدید به لمس را نشان دهد. به‌عنوان مثال، پس از آفتاب‌سوختگی ممکن است در تماس با آب سرد یا گرم احساس درد کنید.
- هایپرآلژزی: این علامت زمانی اتفاق می‌افتد که شما درد را بیشتر از حد معمول حس کنید.
- دیزستزی: این علامت به تجربه‌های غیرمنتظره و ناخوشایند، مانند خارش، سوزش و درد اشاره دارد.
- حساسیت شدید به لمس
- رها کردن ناگهانی اشیاء از دست
- ضعف عضلانی
- احساس سنگینی در بازوها و پاها
- کاهش ناگهانی فشار خون
- مشکلات هضمی
- تعریق بیش از حد
چه چیزی‌هایی باعث درد عصبی می‌شود؟
بیماری‌های متعددی می‌توانند منجر به درد عصبی شوند. از جمله مهم‌ترین عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مصرف الکل
- دیابت
- اچ‌آی‌وی/ایدز
- اختلالات سیستم عصبی مرکزی مانند سکته مغزی
- بیماری پارکینسون و ام‌اس چندگانه
- زونا
دیگر علل درد عصبی شامل موارد زیر هستند:
- داروهای شیمی‌درمانی (سیسپلاتین، پاکلی‌تکسل، وینکریستین)
- پرتودرمانی
- قطع عضو
- فشار و التهاب عصب نخاعی
- آسیب‌ها یا جراحی‌هایی که به اعصاب آسیب می‌زنند
- تومورهایی که بر اعصاب فشار وارد می‌کنند
اختلال عصبی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک با بررسی تاریخچه پزشکی و انجام معاینه فیزیکی، علائم درد عصبی را ارزیابی می‌کند. سپس متخصص مغز و اعصاب بر اساس نتایج معاینات اولیه، تست‌های تشخیصی بیشتری را درخواست خواهد کرد.
روش‌های درمان درد عصبی چیست؟
درمان درد عصبی به علت اصلی آن و اینکه چه روش‌هایی برای علائم خاص شما موثر هستند، بستگی دارد. پزشک پس از بررسی آزمایش‌ها، یک برنامه درمانی شخصی‌سازی شده برای شما طراحی خواهد کرد. اهداف درمان عبارتند از:
- درمان بیماری اصلی (مانند رادیوتراپی یا جراحی برای کوچک کردن توموری که روی عصب فشار می‌آورد)
- تسکین درد
- حفظ عملکرد روزانه
- بهبود کیفیت زندگی
در اکثر موارد، شما نیاز به ترکیبی از درمان‌ها برای مدیریت درد عصبی خواهید داشت. این درمان‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- استفاده از داروهای مسکن درد: این داروها شامل استامینوفن و ایبوپروفن هستند.
- آنتی‌دپرسانت‌ها یا داروهای ضدافسردگی: اضطراب و افسردگی می‌توانند درد عصبی را تشدید کنند. تحقیقات اخیر نشان داده است که آنتی‌دپرسانت‌ها می‌توانند در تسکین درد عصبی موثر باشند. متخصصان معتقدند این داروها علاوه بر درمان علائم اضطراب و افسردگی، درد را نیز تسکین می‌دهند.
- درمان‌های موضعی: لیدوکائین یا کپسایسین می‌توانند به تسکین درد عصبی کمک کنند. این کرم‌ها را می‌توانید مستقیماً بر روی نواحی دردناک استفاده کنید.
- داروهای بلوک‌کننده عصبی: این داروها که معمولاً به صورت تزریقی استفاده می‌شوند، می‌توانند تسکین موقتی درد را فراهم کنند. استفاده از این داروها فقط با نسخه پزشک امکان‌پذیر است. لذا قبل از مصرف این داروها حتماً با پزشک مشورت کنید.
- فیزیوتراپی: این روش می‌تواند به تسکین خستگی، سفتی عضلات و ناراحتی‌هایی که ناشی از درد عصبی هستند، کمک کند. فیزیوتراپی ممکن است شامل انواع مختلفی از ماساژ و تمرینات باشد.
در صورتی که این روش‌ها در تسکین درد عصبی موثر نباشند، پزشک ممکن است تحریک نخاعی یا تحریک مغزی را توصیه کند. مشاوره آنلاین با متخصص مغز و اعصاب می‌تواند به شما کمک کند تا مزایا و معایب این نوع درمان را بررسی کنید.
آیا می‌توان از درد عصبی جلوگیری کرد؟
همیشه نمی‌توان از درد عصبی جلوگیری کرد، اما شما می‌توانید با اتخاذ چندین اقدام، خطر ابتلا به آن را کاهش دهید:
- ترک دخانیات
- داشتن یک برنامه ورزشی منظم
- مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه، غلات کامل و پروتئین‌های کم‌چرب
- محدود کردن مصرف نوشیدنی‌های الکلی
- در صورت داشتن دیابت، نظارت دقیق بر قند خون و مراقبت مناسب از پاها
چه زمانی باید به دلیل درد عصبی به پزشک مراجعه کرد؟
در صورتی که هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
- احساس ضعف و بی‌حسی
- داشتن احساس بی‌قراری
- ضعف عضلانی
- تشنج غیرقابل کنترل
- سرگیجه
- ناتوانی در نگه داشتن اشیا
در صورتی که به هر دلیلی امکان مراجعه به مطب را ندارید، می‌توانید از مشاوره تلفنی مغز و اعصاب استفاده کنید. با این روش بدون خروج از منزل یا محل کار و به صورت کاملا غیرحضوری، مشاوره شما با متخصص برقرار می‌شود.
جمع بندی و راهنمای مراجعه به پزشک
افراد مبتلا به درد عصبی این درد را به شکل‌های مختلفی تجربه می‌کنند. برای برخی، این درد به صورت سوزن‌سوزن شدن در شب ظاهر می‌شود. درد عصبی می‌تواند تغییر کند یا پایدار بماند و ممکن است هر قسمت از بدن شما را تحت تاثیر قرار دهد. هرچند درد عصبی معمولاً خطرناک نیست، اما می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی شما داشته باشد. اگر درد شدید عصبی دارید یا نمی‌توانید آن را تحمل کنید، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا علت درد را تشخیص دهید و درمان مناسبی را پیشنهاد دهد. مشاوره آنلاین یا تلفنی با متخصص مغز و اعصاب یکی از سریع‌ترین روش‌ها برای درمان درد عصبی است.
