به‌همراه تهوع، خستگی و پاهای ورم کرده، بیشتر افراد در طول بارداری در یک زمانی با درد کمر در دوران بارداری روبرو می‌شوند. بر اساس مطالعات، درد کمر بیش از دو سوم زنان در طول بارداری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. عوامل متعددی از جمله تغییرات هورمونی و حرکتی باعث درد کمر در طول بارداری می‌شوند. علت این درد دربین خانم‌ها متفاوت است و ممکن است به مرحله‌ای از بارداری که در آن قرار داریئ بستگی داشته باشد. در این مقاله به دلایل درد کمر در بارداری و روش‌های درمان و پیشگیری از این مشکل می‌پردازیم.
چرا درد کمر در دوران بارداری به این اندازه رایج است؟
یکی از شکایت‌های رایج در دوران بارداری، درد کمر است. در واقع، تخمین زده می‌شود که بیش از نصف زنان تجربه‌ای از نوعی درد کمر را در دوران بارداری خود دارند. بیشتر درد کمر مربوط به تغییرات فیزیکی است که در دوران بارداری رخ می‌دهد که از جمله آن هورمون‌ها، تغییرات در مرکز سقل بدن و نگداری از جنین است. متاسفانه، این درد معمولاً با پیشرفت بارداری بدتر می‌شود.
زنان، زایمان و نازایی
علت درد کمر در دوران بارداری چیست؟
در طول بارداری، هورمون‌ها بر روی عضلات و مفاصل خانم‌ها تأثیر می‌گذارند. هورمون‌های ریلکسین و پروژسترون باعث لخت شدگی عضلات و لیگامان‌ها (رباط‌ها) می‌شوند و مفاصل را به ویژه در ناحیه لگن را شل می‌کنند. اضافه وزن و تغییرات بدن در دوران بارداری به همراه لخت شدن این مفاصل و لیگامان‌ها می‌تواند ناراحتی و حتی آسیب را در ناحیه کمر ایجاد کند. همانطور که رحم شما بزرگ‌تر و سنگین‌تر می‌شود، مرکز گرانش شما تغییر می‌کند. این اتفاق می‌تواند منجر به مشکلات تعادل و احتمال سقوط و زمین خوردگی شما شود. وزن نوزاد و ضعف عضلات شکم باعث کشیده شدن ناحیه پایین ستون فقرات به جلو می‌شود و فشار بیشتری به عضلات آن ناحیه اعمال می‌کند. بسیاری از زنان با خم شدن به سمت جلو و قوز کردن سعی می‌کنند حالت بدن خود را حفظ کنند اما این کار باعث افزایش فشار و درد کمر می‌شود.
آیا تغیییرات هورمون‌ها باعث کمر درد می‌شوند؟
بله، هورمون‌های بارداری می‌توانند به ایجاد درد کمر کمک کنند. برای آماده شدن برای حالت گذر کردن نوزاد از طریق مجرای زایمان، هورمون‌ها باعث تغییر لیگامان‌ها در مفاصل لگن شما می‌شود تا آنها را انعطاف‌پذیرتر کند. اگر مفاصل بیش از حد انعطاف‌پذیر شوند، کمر درد رخ می‌دهد.
چگونه درد کمر در دوران بارداری را پیشگیری کنیم؟
سعی کنید پوزیشن بدن خود را در هر حالتی به طور صحیح حفظ کنید. به عنوان مثال، اگر نیاز به برداشتن چیزی دارید، روی زانوهای خود خم شوید و پشت خود را راست نگه دارید. از خم شدن از ناحیه کمر خودداری کنید. در زمان نشستن یا ایستادن از قرارگیری صحیح بدن مطمئن شوید و تمرینات تقویت کننده پشت را انجام دهید. از پزشک در مورد انجام تمریینات صحیح مشاوره بگیرید. در ادامه به نکات دیگری که در این مورد باید رعایت کنید می‌پردازیم:
- از فعالیت‌هایی که باعث فشار و درد کمر می‌شوند، مانند بلند کردن و جابجایی اشیاء سنگین، خودداری کنید.
- کفش‌هایی که پشتیبانی مناسبی از پای شما می‌کنند، بپوشید.
- به طرف راست یا چپ بخوابید و برای پشتیبانی بین زانوهای خود بالش بگذارید.
- از کمپرس گرما، سرما یا ماساژ در ناحیه درد استفاده کنید.
اگر دچار درد و ناراحتی هستید و درد کمرتان به صورت پیوسته ادامه دارد، با پزشک در این مورد صحبت کنید تا دوران بارداری خود را با آرامش بیشتری بگذرانید.
بهترین پوزیشن خوابیدن برای کمر درد در بارداری
بسیاری از مادران به دلیل کمر درد خواب با کیفیتی نخواهند داشت. خوابیدن روی یکی از پهلوها در دوران آخر بارداری گزینه مناسبی است. به هنگام خواب یک یا هر دو زانو را خم کنید. همچنین ممکن است مفید باشد که یک بالشت بین زانوهای خود قرار دهید و دیگری را زیر شکمتان بگذارید. خوابیدن به پشت به دلیل افزایش وزن بدن شما در ناحیه کمر فشار بیشتری بر آن وارد می‌کند و باعث می‌شود احساس درد بیشتری در این ناحیه داشته باشید.
چگونه می‌توان از کمپرس گرما یا سرما برای رفع کمر درد استفاده کنم؟
شما می‌توانید از یک پد گرمایشی یا کیسه آب گرم برای کاهش درد ناحیه کمر استفاده کنید. پد گرمایشی باید در دمای مناسبی تنظیم شود. کیسه آب گرم و پدهای گرمایشی را لای یک حوله قرار دهید تا از بروز سوختگی جلوگیری کنید. توجه داشته باشید که زمان استفاده از آنها را محدود کنید. این کار یک راهکار خانگی ساده است که می‌تواند به شما کمک کند.
چه بیماری‌هایی می‌توانند باعث کمر درد شوند؟
درد کمر ممکن است نشانه برخی از عوارض بارداری باشد. به عنوان مثال، درد کمر ممکن است علامت زایمان زودرس باشد همچنین این درد می‌تواند نشان از بروز عفونت دستگاه ادراری (UTI) دهد. اگر به همراه درد کمر، تب داشته باشید، سوزش حین ادرار کردن را احساس کنید یا خونریزی واژینال داشته باشید حتما با مشاوره با دکتر زنان را در این زمنیه جدی بگیرید. هر کدام از این علائم نشانه وجود بیماری در بدن شماست که هر چه سریع‌تر برای درمان آن باید اقدام کنید.
آیا ورزش می‌تواند به کاهش درد کمر کمک کند؟
مثل همیشه ورزش کردن فوایدی را به همراه خواهد داشت که در کاهش کمر درد نیز می‌تواند مفید واقع شود. در ادامه به ویژگی‌هایی اشاره می‌کنیم که هنگام انتخاب نوع ورزش باید به آن توجه داشته باشید:
- عضلاتی که پشت و پاهای شما را پشتیبانی می‌کنند را تقویت کند
- از قوز کردن و فشار بیش از حد بر گردن جلوگیری کند
- عضلات پشت، شکم و باسن را قوی نگه دارند
- کمک به تسکین درد کمر شود
- شما را برای زایمان و زایمان آماده کنند
قبل از انجام هر گونه تمرین، با پزشک زنان و زایمان مشورت کنید تا اطمینان حاصل کنید که ورزش کردن برای شما ایمن است یا خیر. ورزش کردن نباید باعث ایجاد درد شود. اگر درد دارید، انجام تمرین را متوقف کنید. روش‌های موثر برای جلوگیری از درد کمر در طول دوران بارداری وجود دارد که شما با انجام آنها می‌توانید از بروز این درد پیشگیری کنید، از جمله:
- تقویت عضلات پشت با ورزش‌های مناسب بارداری
- حفظ وزن سالم طول دوران بارداری
- انجام ورزش‌های ملایم به صورت منظم با تأیید پزشک
- پوشیدن کفش‌های تخت یا با پشتیبان قوس پا
- جلوگیری از ایستادن برای مدت طولانی
- جلوگیری از بلند کردن وزنه زیاد
- تمرین تکنیک‌های صحیح بلند کردن وسایل به نشستن بر روی پا به جای دولا شدن
- تمرین قرار گرفتن به شیوه درست
- جلوگیری از خوابیدن بر روی شکم
آیا درد کمر در دوران بارداری خطرناک است؟
گاهی اوقات درد کمر نشانه‌ای از وجود مشکل جدی است. یکی از خطرناک‌ترین علل درد کمر در دوران بارداری، زایمان زودرس است. خانم‌های باردار باید به دنبال دردی با شدت و تکرار منظم باشند که ممکن است نشانه انقباضات رحم باشد. این درد ممکن است همراه با خونریزی و یا تغییرات در ترشح واژینال که ممکن است نشانه مشکلات پلاسنتا (جفت) یا پارگی زودرس کیسه آب است، باشد.
اگر احساس کردید که بی حسی، سوزش یا درد تیز و شدیدی در ناحیه باسن و پاهایتان دارید، به پزشک تماس بگیرید تا اطمینان حاصل کنید که مشکل جدی‌ای وجود ندارد. هرچند علت بی حسی معمولاً نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تری نظیر زایمان زودرس نیست، اما ممکن است نشانه فشار بر عصب سیاتیک یا سایر عصب‌هایی باشد که اتصال عصبی را به بخش پایین بدن و حوضه‌ی لگن بر عهده دارد.
زنان باردار باید قبل از مصرف هر گونه داروی تجویز شده یا خرید داروهای بدون نسخه، مشاوره با دکتر زنان داشته باشند. زنانی که داروهای ضد درد را مصرف می‌کنند و قصد بارداری دارند نیز باید با پزشک مشورت کنند تا در مورد مزایا و معایب مصرف داروهایضد درد آگاهی داشته باشند. حتماً متخصصین باید هنگام تجویز داروهای ضد درد به بیماران باردار، توجه خاصی به این موضوع داشته باشند.
زنان، زایمان و نازایی
جمع بندی
درد کمر یک اتفاق معمول از دوران بارداری است. چندین عامل می‌تواند باعث درد کمر در طول بارداری شود، از جمله:
- افزایش سطح هورمون‌ها
- تغییرات پوزشی
- افزایش وزن
- جدایی عضلانی
- فشار بر بدن
درد کمر مربوط به بارداری معمولاً پس از زایمان به تنهایی رفع می‌شود. درد شدید کمر که بیش از ۲ هفته طول می‌کشد ممکن است نیاز به درمان پزشکی یا فیزیوتراپی داشته باشد. توجه داشته باشید باید قبل از شروع هر دارو یا درمان جدید برای رفع کمر درد در طول بارداری با پزشک خود صحبت کنند.
