علت کیست تخمدان چیست؟ تخمدان ها بخشی از دستگاه تناسلی زنان هستند که در قسمت پایین شکم در دو طرف رحم قرار دارند. کیست تخمدان کیسه ای پر از مایع یا مواد نیمه جامد است که روی یا درون یک یا هر دو تخمدان شما تشکیل می شود. همانطور که گفتیم تخمدان ها اندام های کوچکی در لگن هستند که سلول های تخمک را نگه می دارند و هورمون هایی مانند استروژن و پروژسترون را می سازند. کیست های تخمدان انواع مختلفی دارند که اکثر آنها بدون درد و بی ضرر (خوش خیم) هستند.
معمولاً این کیست ها علائمی ایجاد نمی کنند و احتمالاً متوجه آن نخواهید شد، مگر اینکه هنگام مراجعه به پزشک در طول معاینه معمولی لگن یا تصویربرداری وجود آن را تشخیص دهند. به ندرت، کیست تخمدان می تواند عوارضی ایجاد کند. برنامه ریزی منظم برای معاینات لگنی و مشورت با متخصص زنان و زایمان در مورد علائمی که ممکن است تجربه کنید، می تواند به جلوگیری از هر گونه مشکل با کیست کمک کند. در ادامه همراه ما باشید تا علت کیست تخمدان و درمان آن را مورد بحث و بررسی قرار دهیم.
بررسی علل کیست تخمدان
کیست تخمدان در زنانی که عادت ماهانه منظم دارند، شایع است. در واقع، اکثر زنان در هر ماه حداقل یک فولیکول یا کیست جسم زرد ایجاد می کنند. ممکن است از داشتن کیست آگاه نباشید، مگر اینکه مشکلی وجود داشته باشد که باعث رشد کیست یا باعث تشکیل کیست های متعدد شود. حدود 8 درصد از زنان قبل از یائسگی دچار کیست های بزرگ می شوند که نیاز به درمان دارند. کیست تخمدان بعد از یائسگی کمتر دیده می شود و زنان یائسه با کیست تخمدان بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان تخمدان هستند.
در هر سنی اگر فکر می کنید کیست دارید لازم است به پزشک زنان مراجعه کنید. همچنین در صورت داشتن علائمی مانند نفخ، نیاز به دفع بیشتر ادرار، فشار یا درد لگن، یا خونریزی غیرطبیعی (غیر معمول) واژن، به پزشک خود مراجعه کنید. اینها می توانند نشانه های کیست یا مشکلات جدی دیگر باشند. شایع ترین علل کیست تخمدان عبارتند از:
مشکلات هورمونی: کیست های عملکردی معمولا خود به خود و بدون درمان از بین می روند و آنها ممکن است به دلیل مشکلات هورمونی یا داروهایی که برای کمک به تخمک گذاری استفاده می شوند ایجاد شوند.
اندومتریوز: زنان مبتلا به اندومتریوز می توانند نوعی کیست تخمدان به نام اندومتریوما ایجاد کنند. بافت آندومتریوز ممکن است به تخمدان بچسبد و رشد کند که این کیست ها می توانند در حین رابطه جنسی و در طول قاعدگی دردناک باشند.
بارداری: کیست تخمدان معمولاً در اوایل بارداری ایجاد می شود تا به حمایت از بارداری تا زمان تشکیل جفت کمک کند. گاهی اوقات، کیست تا اواخر بارداری روی تخمدان می ماند و ممکن است نیاز به برداشتن داشته باشد.
عفونت های شدید لگن: عفونت ها می توانند به تخمدان ها و لوله های فالوپ سرایت کنند و باعث ایجاد کیست شوند.
علت کیست تخمدان در دخترها
انواع مختلف سلولی که در بافت تخمدان یافت می شوند، انواع متفاوتی از کیست های تخمدان را ایجاد می کنند. بسیاری از کیست ها در نتیجه چرخه قاعدگی ایجاد می شوند، اما کیست ها می توانند به دلایل دیگری نیز ایجاد شوند. رایج ترین نوع کیست تخمدان، کیست عملکردی نامیده می شود. یک کیست منفرد در اطراف یک تخمک در حال بلوغ تشکیل می‌شود و درست قبل از بیرون آمدن به اندازه یک چهارم رشد می‌کند تا تخمک خود را در لوله فالوپ آزاد کند. گاهی اوقات، این کیست ها بزرگ تر می‌شوند و مدت بیشتری باقی می مانند، اما عموماً بدون درمان طی 6 تا 8 هفته خود به خود برطرف می شوند.
معمولاً کیست های عملکردی با مایع شفاف پر می شوند، اما می توانند حاوی خون نیز باشند. این کیست ها به عنوان کیست های “جسم زرد هموراژیک” شناخته می شوند و خود به خود از بین می روند. گاهی اوقات، دختران ممکن است حتی قبل از شروع دوره های قاعدگی یا زمانی که داروهای توقف تخمک گذاری مصرف می کنند، دچار کیست تخمدان شوند.
انواع دیگر کیست ها زمانی رخ می دهند که بخشی از تخمدان به طور غیر طبیعی رشد می کند. این نوع کیست های تخمدان به خودی خود از بین نمی روند. آنها می توانند از رشد بیش از حد سلول ها در سطح تخمدان، سلول های تولید کننده هورمون که تخمک را احاطه کرده اند یا خود سلول تخمک ایجاد شوند. در بیشتر موارد، این نوع کیست ها خوش خیم هستند (به معنی غیر سرطانی)، اما برخی از ویژگی ها ممکن است نگرانی هایی را در مورد سرطان ایجاد کند که نیاز به مراقبت و درمان دقیق دارد.
از کجا بفهمیم کیست تخمدان داریم؟
اگر کیست تخمدان شما کوچک است و بدون هیچ درمانی از بین می رود، ممکن است هیچ علامتی را تجربه نکنید و متوجه آن نشوید. با این حال، اگر کیست شما بزرگتر شود، می توانید هر یک از این علائم رایج کیست تخمدان را تجربه کنید:
درد لگن: اگر کیست تخمدان دارید، ممکن است در ناحیه لگن یا پایین شکم خود درد داشته باشید که این درد می تواند مبهم، متناوب یا بیشتر و مداوم باشد.
نفخ: کیست تخمدان گاهی اوقات باعث می شود که در قسمت پایین شکم خود احساس نفخ یا تورم کنید، به خصوص در سمتی که کیست دارید. همچنین ممکن است احساس فشار یا سنگینی در ناحیه متورم را نیز تجربه کنید.
درد هنگام مقاربت: ممکن است با وجود کیست متوجه شوید که رابطه جنسی دردناک تر است. برخی از زنان نیز مدت کوتاهی پس از مقاربت دچار درد یا ناراحتی در ناحیه شکم می شوند.
دوره های قاعدگی دردناک: گرفتگی های قاعدگی تان می تواند با داشتن کیست تخمدان تشدید شود یا ممکن است درد جدید یا افزایش یافته ای را در طول قاعدگی تجربه کنید.
خونریزی قاعدگی غیر معمول: شما گاهی اوقات با داشتن کیست تخمدان تغییراتی را در چرخه قاعدگی خود تجربه می کنید و ممکن است به این معنی باشد که جریان قاعدگی شما به میزان قابل توجهی سنگین تر یا سبک تر یا دوره های شما نامنظم شود.
مشکل در هنگام ادرار کردن: کیست های تخمدان بزرگ تر می توانند باعث شوند نیاز به دفع مکرر ادرار داشته یا در تخلیه مثانه مشکل داشته باشید. همچنین ممکن است در حین اجابت مزاج احساس فشار کنید و در دفع مدفوع مشکل بیشتری داشته باشید.
درد شدید لگن یا شکم، تب و استفراغ: اگر درد لگن یا شکم شما شدید است، این می تواند نشانه پارگی کیست تخمدان شما باشد. استفراغ و تب نیز می تواند نشان دهنده پیچ خوردگی باشد، به این معنی که تخمدان شما به دور رباط های خودش پیچ خورده است.
درمان کیست تخمدان
اگر کیست های تخمدان شما به اندازه کافی بزرگ هستند که علائم ایجاد کنند، برای معاینه، تشخیص و درمان به یک متخصص زنان و زایمان مراجعه نمایید. درمان کیست تخمدان غیر اورژانسی شامل نظارت بر کیست و درمان دارویی و جراحی است. وقتی کیست شما فقط علائم خفیف ایجاد می کند و آنقدر بزرگ نیست، پزشک می تواند کیست را تحت نظر داشته باشد تا از بدتر نشدن آن مطمئن شود و کیست شما ممکن است بدون درمان از بین برود. اگر کیست شما کوچکتر نمی شود و علائم دشواری برای شما ایجاد می کند، پزشک اغلب علائم شما را با داروهایی نظیر Lupron مدیریت خواهد کرد. لوپرون کیست های تخمدان را کوچک می کند و به کاهش علائم شما کمک می کند.
گزینه دیگر برای برداشتن کیست تخمدان، لاپاراسکوپی است. این روش کم تهاجمی در مطب، کیست شما را با برش های کوچک و زمان بهبودی سریع برمی دارد. اگر اغلب به کیست های بزرگ و دردناک تخمدان مبتلا می شوید، پزشک می‌تواند به شما در انتخاب نوعی از کنترل بارداری هورمونی کمک کند که به جلوگیری از عود کیست کمک می‌کند.
انتخاب درمان به علت کیست تخمدان، ظاهر، اندازه و نتایج هر آزمایش خون شما بستگی دارد. برای تشخیص و درمان کیست تخمدان باید با متخصص زنان و زایمان مشورت نمایید. به طور کلی درمان های کیست اغلب شامل موارد زیر می باشند:
مدیریت محافظه کارانه (بدون جراحی) و بدون اقدام خاصی: این گزینه برای کیست های کوچک و ساده است که کاملاً بدون علامت هستند و هیچ شکی به بدخیمی وجود ندارد.
مدیریت محافظه کارانه و تکرار تصویربرداری (معمولاً سونوگرافی پس از چند ماه): این گزینه برای کیست هایی است که در صورت عدم شک به بدخیمی نیازی به جراحی فوری ندارند، اما برای بررسی اینکه آیا کیست خود به خود برطرف شده، رشد کرده است یا خیر، باید پیگیری شود. علاوه بر این، نحوه تغییر ظاهر کیست در طول زمان ممکن است به پزشک اطلاعات بیشتری در مورد نوع کیست بدهد.
درمان جراحی: برداشتن کیست تخمدان با جراحی باید برای کیست هایی که بزرگ هستند (5 سانتی‌متر یا بیشتر)، که علائم درد ایجاد می‌کنند یا احتمالاً بدخیم هستند، در نظر گرفته شود. نوع جراحی که معمولاً ارائه می شود، جراحی لاپاراسکوپی است، اما اگر کیست جامد یا بسیار بزرگ باشد، ممکن است نیاز به لاپاراتومی (جراحی باز) باشد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر هر یک از علائم مربوط به کیست تخمدان را تجربه کردید، توصیه می شود فورا با یک متخصص زنان و زایمان مشورت نمایید. اگر در مورد کیست ها، توده ها یا تومورها سؤالی دارید، بهترین پزشک برای شما پزشک زنان می باشد. سایت تلفن خونه این امکان را برای بانوان فراهم آورده تا بتوانند با کمترین هزینه و در سریع ترین زمان ممکن با بهترین متخصصان این حوزه مشورت نمایند. برخی از علائم هشدار دهنده که در صورت مشاهده و تجربه ی آن لازم است به پزشک مراجعه کنید عبارتند از:
- درد در ناحیه شکم
- مشکلات مربوط به ادرار کردن
- درد در قسمت پایین کمر
- درد هنگام رابطه جنسی
- دوره های پریود دردناک
- افزایش وزن
- حالت تهوع
- احساس سیری خیلی سریع
سخن پایانی
کیست تخمدان، کیسه ای است که با مایع پر می شود و در داخل تخمدان بانوان شکل می گیرد و چرخه قاعدگی شما باعث تشکیل بیشتر کیست ها می شود که کیست های عملکردی شایع ترین نوع این کیست ها به شمار می روند. انواع دیگر کیست ها درموئید، سیستادنوما و آندومتریوم هستند، اما این کیست ها تحت تاثیر عملکرد پریود شما قرار نمی گیرند و در میان بانوان بسیار نادر می باشند. علت کیست تخمدان هر چه که باشد، اگر وخیم و درناک شود، نیاز به درمان خواهد داشت. درمان آن نیز به علت کیست تخمدان، اندازه ی آن و دیگر عوامل موثر بر آن بستگی دارد. توصیه می شود در صورت مشاهده ی هرگونه علائم ناشی از کیست با متخصص زنان و زایمان برای تشخیص و درمان صحیح، مشورت نمایید.
