متخصصان زنان و زایمان پزشکانی هستند که در زمینه سلامت زنان با تمرکز بر دستگاه تناسلی آنها تخصص دارند. آنها با طیف وسیعی از مسائل، از جمله مامایی، بارداری و زایمان، مشکلات قاعدگی و باروری، عفونت های مقاربتی ، اختلالات هورمونی و … سر و کار دارند. مراجعه به متخصص زنان برای غربالگری سالانه توصیه می شود و هر زمانی که خانمی نگران علائمی مانند درد لگن، فرج و واژن یا خونریزی غیرطبیعی از رحم و … باشد، لازم است به پزشک زنان و زایمان مراجعه نماید. در ادامه همراه ما باشید تا بررسی کنیم که چه زمانی باید به متخصص زنان مراجعه نمایید و این پزشکان در چه زمینه هایی می توانند به شما کمک نمایند.
اولین مراجعه به دکتر زنان
همانطور که گفتیم متخصص زنان و زایمان پزشکی است که در مراقبت از سلامت زنان تخصص دارد. به طور کلی هر فرد باید اولین ملاقات خود را با یک متخصص زنان در سنین 13 تا 15 سالگی انجام دهید. طبیعی است که در مورد اولین مراجعه به دکتر زنان احساس اضطراب کنید. اگر در مورد آن با والدین خود یا شخص دیگری که به آن اعتماد دارید صحبت کنید، ممکن است کمک کننده باشد.
اولین مراجعه به متخصص زنان ممکن است فقط یک صحبت بین شما و پزشکتان باشد. می توانید در بازدیدهای بعدی اطلاعاتی در مورد چگونگی سالم ماندن یا درمان بیماری خود کسب کنید یا در مورد بدن، رشد و جنسیت خود سوالاتی بپرسید. همچنین ممکن است نیاز به معاینات و واکسیناسیون های خاصی داشته باشید که در مراجعه های بعدی توسط متخصصص زنان به شما اطلاع داده خواهد شد.
در چه زمینه هایی باید به دکتر زنان مراجعه کنیم؟
وقتی صحبت از سلامت جنسی و باروری به میان میآید، تشخیص اینکه چه چیزی «طبیعی» است و چه چیزی ممکن است نشانه ای از یک مشکل سلامتی بالقوه باشد، می تواند دشوار باشد. حتی اگر در مورد مسائل خاصی احساس خجالت می کنید، متخصص زنان شما همه چیز را دیده و شنیده است و به شما در این زمینه کمک می کند. شرایطی که معمولاً توسط متخصص زنان درمان می شود عبارتند از:
- مسائل مربوط به بارداری، باروری، قاعدگی و یائسگی
- تنظیم خانواده، از جمله پیشگیری از بارداری، عقیم سازی و ختم بارداری
- مشکلات بافت هایی که از اندام های لگن حمایت می کنند، از جمله رباط ها و ماهیچه ها
- بیماری های مقاربتی
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- بی اختیاری ادرار و مدفوع
- شرایط خوش خیم دستگاه تناسلی، از جمله کیست تخمدان، فیبروم، اختلالات سینه، زخم های فرج و واژن، و سایر تغییرات غیر سرطانی
- هیپرپلازی آندومتر و دیسپلازی دهانه رحم
- سرطان های دستگاه تناسلی و سینه ها و تومورهای مرتبط با بارداری
- ناهنجاری های مادرزادی دستگاه تناسلی زنان
- مراقبت های اورژانسی مربوط به زنان
- اندومتریوز، یک بیماری مزمن که بر سیستم تولید مثل تأثیر می گذارد.
- بیماری های التهابی لگن، از جمله آبسه
- تمایلات جنسی
- اختلال عملکرد جنسی
بهترین زمان مراجعه به دکتر زنان برای بارداری
دکتر زنان کسی است که باید در طول بارداری به او تکیه کنید. مراجعه به دکتر زنان نه تنها برای سلامتی و تندرستی شما، بلکه برای جنین در حال رشد شما نیز حیاتی است. بارداری چالش های بسیاری و حتی عوارض بالقوه را به همراه دارد و شما نمی توانید 9 ماه آینده را بدون راهنمایی و نظارت پزشک خود بگذرانید. همچنین بسیار مهم است که در طول بارداری خود به در جلسات منظم به متخصص زنان خود مراجعه کنید.
بانوان می توانند برای مسائل مختلف در دوران بزرگسالی به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنند. فردی ممکن است بخواهد برای تست پاپ اسمیر برای بررسی سرطان دهانه رحم به این پزشک مراجعه کند یا در مورد باروری یا کنترل بارداری سؤالاتی داشته باشد. وقتی صحبت از بارداری به میان میآید، بیمار باید اولین قرار ملاقات خود را در حدود هشت هفته انجام دهد. در این مراجعه، پزشک از بیمار در مورد سابقه سلامتی و تندرستی او سؤال می کند. همچنین در مورد مصرف ویتامین های دوران بارداری و مدیریت ناراحتی ها و تغییرات هورمونی بحث خواهد شد.
از هفته هشتم تا حدود هفته 30، مادر باردار باید ماهی یک بار به متخصص زنان خود مراجعه کند. معاینات در این جلسات شامل سونوگرافی برای تشخیص سلامت نوزاد و معاینات عملی خواهد بود. همچنین ممکن است مادر آزمایش خون بدهد و در طول این ملاقات ها نمونه ادرار را برای بررسی سلامت کلی بدنش ارائه کند و پزشک و بیمار در مورد نگرانی ها و چالش های بارداری نیز صحبت خواهند کرد.
متخصصان زنان و زایمان چه بیماریهایی را درمان میکنند؟
متخصصان زنان و زایمان به تشخیص و درمان بیماریهایی میپردازند که بر روی سیستم تناسلی شما تأثیر میگذارد. برخی از این بیماریها شامل:
- آندومتریوز
- کیستهای تخمدان
- فیبروئیدهای رحمی
- عفونتهای واژنی
- سرطان رحم، تخمدانها یا گردن رحم
- درد لگن
- خونریزی نامنظم
- یائسگی
- مشکلات مرتبط با قاعدگی یا چرخه قاعدگی شما
علاوه بر این، متخصص زنان و زایمان هرگونه توده، جوش یا موارد غیر عادی در ناحیه واژن یا ناحیه خارجی تناسلی شما (ولووا) را درمان میکنند. در بسیاری از موارد افراد به دلیل دردهای شدید در حین رابطه جنسی به دکتر زنان مراجعه میکنند. برای اطلاع بیشتر از این موضوع به مقاله واژینیسموس (واژینیموس) یا ترس از دخول چیست؟ مراجعه کنید.
چه زمانی باید به متخصص زنان مراجعه کنم؟
بهترین زمانه معاینه زنان بستگی به علائم و مشکلات زمینهای شما دارد. در هر صورت باید در اسرع وقت با تجربه هر گونه درد و علائم غیر طبیعی با دکتر زنان مراجعه کنید. متخصص زنان در تمام جنبههای سلامت باروری زنان یا افرادی که دارای ویژگیهای زنانه هستند، تخصص دارد و شامل مراقبتهای پیشگیری و غربالگری برای سرطانهای مخصوص به دستگاه تناسلی زنان یا عفونتهای مقاربتی میشود. اگر از نظر جنسی فعال هستید یا بین ۱۳ تا ۱۵ سال دارید، مراجعه به متخصص زنان باید بخشی از مراقبتهای بهداشتی روتین شما باشد. انجمن متخصصان زنان و زایمان آمریکا (ACOG) توصیه میکند که هر سال یک بار به متخصص زنان مراجعه کنید. علاوه بر این، زمانی که علائم زیر را دارید، باید به متخصص زنان مراجعه کنید:
- درد شدید در دوران قاعدگی
- خونریزی یا ترشحات غیرطبیعی از واژن
- مشکل در باردار شدن
- خارش واژن یا بوی ناخوشایند واژن
- درد در ناحیه لگن
- درد در حین رابطه جنسی یا اختلالات جنسی
- رشدها، زخمها یا تودهها در ناحیه واژنی
نکاتی که قبل از مراجعه به پزشک زنان باید بدانید
چه چکاپ سالانه شما نزدیک باشد و چه برای کمک گرفتن از یک مشکل پزشکی به متخصص زنان مراجعه کنید، چندین نکته وجود دارد که می توانید با توجه به آنها جلسه مراجعه خود را تا حد امکان ساده کنید. این نکات عبارتند از:
قرار ملاقات خود را در طول قاعدگی تنظیم نکنید: ممکن است تغییرات هورمونی شما در دوران پریود باعث اختلال در نتایج آزمایشاتی که به آن نیاز داشته باشید، شود. همچنین ممکن است ویزیت شما شامل معاینه لگنی باشد که بهتر است در دوره پریود نباشید. لازم به ذکر است که در برخی شرایط خاص نظیر پریودهای سنگین یا نامنظم ممکن است نیاز داشه باشید که در دوران پریود به پزشک مراجعه نمایید که بلامانع است.
نسبت به بهداشت شخصی هنگام مراجعه به دکتر زنان دقت کنید: نیازی نیست حتما قبل از مراجعه به پزشک زنان، نسبت به حذف موهای زائد به هر روشی اقدام نمایید. گاهی اوقات حذف مو می تواند باعث تورم یا التهاب شود که ممکن است معاینه لگن را چالش برانگیزتر کند. به یاد داشته باشید پزشک، شما را به خاطر داشتن مو قضاوت نمی کند و فقط کار تشخیص و درمان را برای شما انجام خواهد داد.
بلافاصله قبل از مراجعه به پزشک زنان، حمام نکنید: در حالی که ممکن است از ترشحات یا بوی واژن خجالت بکشید، اما دوش گرفتن دقیقا قبل از مراجعه می تواند بیش از آن که مفید باشد، مشکلاتی در تشخیص و درمان ایجاد کند. ترشحات به پزشک کمک می کند تا تعادل هورمونی یک زن را درک کند، بنابراین اگر بیمار قبل از مراجعه به صورت مصنوعی آن را تغییر دهد، ممکن است مشکلات هورمونی یا تغییر در فلور او، عدم تعادل باکتریایی یا مشکل مخمری و … به درستی تشخیص داده نشود.
شب قبل از مراجعه، رابطه جنسی نداشته باشید: داشتن رابطه جنسی قبل از معاینه لگن نیز ممکن است کار پزشک را دشوارتر کند. به خصوص اگر قرار است آزمایش پاپ اسمیر انجام دهید، از نزدیکی در دو روز قبل از مراجعه خودداری کنید تا مطمئن شوید که نتایج آزمایش تا حد امکان دقیق است.
سیکل پریود خود را یادداشت کنید یا بخاط بسپارید: یکی از سوالاتی که ممکن است پزشک زنان از شما بپرسد، این است که “اولین روز و آخرین قاعدگی شما چه زمانی بوده است؟” با آماده شدن برای پاسخ به این سوال کار را برای خود و پزشک آسان کنید.
تمام مدارک پزشکی خود را به همراه داشته باشید: قبل از مراجعه مطمئن شوید که پزشک زنان شما، پرونده ی شما را در مطب خود داشته باشد. در غیر اینصورت حتما پرونده ی پزشکی خود را هنگام مراجعه به متخصص زنان به همراه داشته باشید.
هنگام مراجعه به پزشک زنان، دلیلی برای خجالت کشیدن وجود ندارد: ممکن است از این که مجبور شوید نواحی خاصی از بدن خود را به پزشک زنان نشان دهید عصبی باشید یا خجالت بکشید و این قابل درک است، اما باید بدانید برای یک متخصص زنان، این موارد کاملا عادی است و آنها تمام معاینات را به صورت بالینی و بدون قضاوت انجام می دهند.
سوالات و مشکلات خود را به طور کامل یادداشت کنید: آیا تا به حال بعد از ملاقات با پزشک، مواردی را فراموش کرده اید با دکتر در میان بگذارید؟ توصیه می کنیم قبل از ملاقات با متخصص زنان با خیال راحت سؤالات و مشکلات خود را یادداشت کنید تا آنها را فراموش نکنید.
در ملاقات با متخصص زنان چه انتظاری میتوانید داشته باشید؟
بسیاری از خانمها این سوال برایشان مطرح میشود که چکاپ دکتر زنان چگونه است. باید بدانید که متخصص زنان یک معاینه داخلی و خارجی از اندامهای باروری و تناسلی شما انجام میدهد. همچنین، سینههای شما را از نظر وجود برآمدگیها یا تودهها چک میکند. باید با متخصص زنان خود نسبت به فعالیت جنسی، دوره قاعدگی و هر علائم دردناکی که دارید، صریح و صادق باشید. این کار کمک میکند تا بهترین نوع تشخیص و مراقبت را دریافت کنید. اگر در حین معاینه مشکلی شناسایی شود، ممکن است متخصص زنان آزمایشهایی مثل سونوگرافی، آزمایش ادرار یا آزمایش خون تجویز کند.
متخصص زنان بعد از آن، یک معاینه لگنی انجام میدهند. آنها یک اسپکولوم را به داخل واژن شما وارد میکنند تا بتوانند واژن و سرویکس (اندام بین واژن و رحم) شما را بهتر ببینند. در طول معاینه لگنی، ممکن است متخصص زنان از سرویکس شما نمونهبرداری کند تا وجود عفونت یا بیماری را بررسی کند. این کار به آزمایش پاپ اسمیر (Pap smear یا Pap test) معروف است.
جمع بندی و راهنمای مراجعه به پزشک
همانطور که گفتیم متخصص زنان و زایمان، پزشکی است که در زمینه سلامت بانوان فعالیت می کند. همه ی بانوان نیاز دارند در طول سال چندین بار به پزشک زنان مراجعه نمایند تا از سلامت خود اطمینان حاصل کنند. بهترین زمان برای شروع ملاقات با پزشک زنان بین 13 تا 15 سالگی می باشد. اگرچه هیچ مشکلی هم نداشته باشید باز هم توصیه می کنیم برای بررسی و آزمایش سلامت خود، حتما هر چند وقت یکبار به متخصص زنان مراجعه نمایید.
ملاقات با این پزشکان ممکن است برای برخی افراد دشوار و خجالت آور باشد، اما لازم به ذکر است که متخصص زنان و زایمان بدون قضاوت، در تشخیص و درمان مشکلات بانوان تخصص دارد، بنابراین دلیلی برای خجالت و عصبی شدن هنگام مراجعه به این پزشکان وجود ندارد. مشاوره دکتر زنان به صورت آنلاین و تلفنی میتواند این امکان را برای شما فراهم کند تا در هر کچا که هستید و در هر زمانی دسترسی به متخصص زنان داشته باشید.