شایع ترین بیماری های دستگاه گوارش در کودکان و بزرگسالان

گاهی اوقات “درد شکم” نشانه ی جدی از یک بیماری های دستگاه گوارش است. طبق گزارش موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی، سالانه افراد زیادی از بیماری های گوارشی رنج می برند که منجر به مرگ بسیاری از آنها می شود. بیماری های گوارشی، اختلالات سیستم گوارشی هستند. سیستم گوارشی یک سیستم گسترده و پیچیده است که غذا را تجزیه می کند تا آب را جذب و مواد مغذی، مواد معدنی و ویتامین ها را برای استفاده بدن استخراج نماید و پسماندهای جذب نشده را دفع کند.

دستگاه گوارش که به نام دستگاه GI نیز شناخته می شود، مجموعه ای از اندام های گوارشی حیاتی را شامل می شود که عبارتند از:

• دهان
• مری (لوله تغذیه)
• معده
• روده های کوچک و بزرگ
• رکتوم و مقعد

دستگاه گوارش همچنین شامل اندام های متصل کبد، کیسه صفرا و پانکراس است. در ادامه ی این مقاله همراه ما باشید تا شایع. ترین بیماری های دستگاه گوارش و علائم این بیماری را بررسی نماییم.

علائم بیماری های دستگاه گوارش

علائم اختلالات گوارشی به وضوح از شرایطی به شرایط دیگر و از فردی به فرد دیگر متفاوت است. با این حال لازم است در صورت مشاهده هرگونه علائم ناشی از مشکلات و اختلال در عملکرد دستگاه گوارش، سریعا با متخصص گوارش و کبد مشورت نمایید. سایت تلفن خونه این امکان را برای بیماران فراهم آوره تا بتوانند با کمترین هزینه و سریع ترین زمان ممکن به صورت مشاوره تلفنی و مشاوره آنلاین با بهترین متخصص گوارش و کبد ارتباط برقرار نمایند. برخی از علائم در اکثر مشکلات گوارشی مشترک است که رایج ترین آنها عبارتند از:

• ناراحتی در ناحیه شکم (نفخ، درد یا گرفتگی عضلات)
• کاهش وزن ناگهانی و ناخواسته
• استفراغ و حالت تهوع
• رفلاکس معده (سوزش سر دل)
• اسهال، یبوست (یا گاهی اوقات هر دو)
• بی اختیاری مدفوع
• خستگی
• از دست دادن اشتها
• مشکل در بلع

رایج ترین بیماری های دستگاه گوارش

بیماری های دستگاه گوارش ممکن است در هر سنی برای افراد ایجاد شوند. این بیماری ها دلایل عمده ای دارند و افراد زیادی در سنین مختلف با این بیماری ها دست و پنجه نرم می کنند که احتمالا به دنبال درمانی برای بیماری خود هستند. ابتدا لازم است برای درمان این بیماری ها، تشخصیص داده شود که شما از کدام یک از بیماری های گوارشی رنج می برید. برخی از شایع ترین بیماری های دستگاه گوارش و علائم آنها عبارتند از:

رفلاکس معده

هنگامی که اسید معده به مری شما بازگشت می کند، وضعیتی به نام رفلاکس معده ایجاد می شود. ممکن است همراه با رفلاکس معده درد سوزشی در وسط قفسه سینه خود احساس کنید که این اتفاق اغلب بعد از غذا یا در شب رخ می‌ دهد.

اکثر مردم با اجتناب از غذاها و نوشیدنی‌هایی که علائم رفلاکس معده را تحریک می‌کنند و یا مصرف داروهای ضد اسید بدون نسخه یا سایر داروهایی که تولید اسید معده و التهاب مری را کاهش می‌دهند، تسکین پیدا می‌کنند. علاوه بر این، تغییرات سبک زندگی مانند بالا بردن سر تخت، دراز نکشیدن بعد از غذا، اجتناب از پوشیدن لباس های تنگ و ترک سیگار نیز می تواند کمک کننده باشد. با این حال، برخی از موارد به درمان قوی تری مانند دارو یا جراحی نیاز دارند.

در حالی که برای افراد عادی است که هر چند وقت یکبار رفلاکس معده و سوزش سر دل را تجربه کنند، اگر حداقل دو بار در هفته دچار این مشکل می شوید، این رفلاکس می تواند نشانه مشکلات گوارشی باشد. توصیه می شود درصورتی که رفلاکس معده را بیش از دوبار در هفته یا احساس سوزش معده، بوی بد دهان، فرسایش دندان، حالت تهوع، درد در قفسه سینه یا قسمت بالای شکم خود را تجربه می کنید یا در بلع یا تنفس مشکل دارید، به متخصص گوارش و کبد مراجعه نمایید.

سندرم روده تحریک پذیر؛ از شایع ترین بیماری های دستگاه گوارش

آیا دستگاه گوارش شما تحریک پذیر است؟ آیا حداقل سه بار در ماه به مدت چند روز معده درد یا ناراحتی در معده دارید؟ این علائم می تواند نشان دهنده ی سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، یکی دیگر از بیماری های رایج گوارشی باشد. بر اساس گزارش بنیاد بین المللی اختلالات عملکردی گوارشی، حدود 10 تا 15 درصد مردم در سراسر جهان از سندروم روده تحریک پذیر رنج می برند. علائم IBS می تواند به طور گسترده ای از داشتن مدفوع سفت و خشک در یک روز تا مدفوع شل و آبکی در روز دیگر متفاوت باشد. نفخ نیز یکی از علائم این سندروم است.

علت سندروم روده تحریک پذیر مشخص نیست، اما درمان علائم عمدتاً بر رژیم غذایی مانند خوردن وعده های غذایی کم چرب و پر فیبر و اجتناب از غذاهای محرک رایج (محصولات لبنی، الکل، کافئین، شیرین کننده های مصنوعی و غذاهایی که گاز تولید می کنند)، متمرکز است. برای تشخیص و درمان سندروم روده تحریک پذیر لازم است با متخصص گوارش و کبد مشورت نمایید.

هموروئید

خون قرمز روشن در کاسه توالت زمانی که مدفوع می کنید، می تواند نشانه ای از هموروئید باشد که یک بیماری بسیار شایع است. هموروئید التهاب رگ های خونی انتهای دستگاه گوارش شما است که می تواند دردناک و همراه با خارش باشد که علل آن عبارتند از:

• یبوست مزمن
• اسهال
• زور زدن در هنگام حرکات روده

با خوردن فیبر بیشتر، نوشیدن آب بیشتر و ورزش، می توان به درمان هموروئید کمک کرد. همچنین کرم ها و شیاف های بدون نسخه ممکن است به طور موقت علائم هموروئید را تسکین دهند، اما برای درمان قطعی و دائمی هموروئید لازم است به متخصص گوارش و کبد مراجعه نمایید تا با روش های تخصصی به طور دائمی درمان شوید.

سنگ کیسه صفرا

سنگ‌ های صفرا رسوبات سختی هستند که در کیسه صفرا ایجاد می‌شوند. کیسه صفرا، یک کیسه گلابی شکل کوچک است که صفرا را برای هضم ذخیره و ترشح می‌کند. زمانی که کلسترول یا ضایعات بیش از حد در صفرا وجود داشته باشد یا کیسه صفرا به درستی تخلیه نشود، ممکن است سنگ کیسه صفرا تشکیل شود.

وقتی سنگ ‌های صفرا مجاری منتهی از کیسه صفرا به روده‌ ها را مسدود می‌کنند، می ‌توانند باعث درد شدید در سمت راست بالای شکم شوند. دارو گاهی اوقات سنگ های صفرا را حل می کند، اما اگر این کار موثر نبود، گام بعدی  جراحی برای برداشتن کیسه صفرا است. توصیه می شود اگر از سنگ کیسه صفرا رنج می برید یا در صورت مشاهده هرگونه درد و علائم در سمت راست بالای شکم، برای درمان صحیح آن با متخصص گوارش و کبد مشورت نمایید.

ورم معده (گاستریت)

ورم معده یا گاستریت زمانی اتفاق می افتد که پوشش داخلی معده پس از آسیب دیدگی ملتهب شود. ورم معده یک بیماری شایع با طیف وسیعی از علل است. در اکثر افراد، ورم معده مشکل جدی نیست و در صورت بروز این مشکل، به سرعت بهبود می یابد، اما در برخی افراد نیز ممکن است این بیماری، یک مشکل جدی گوارشی باشد که می تواند سال ها ادامه یابد و لازم است برای درمان آن به متخصص گوارش و کبد مراجعه نمایند.

علائم گاستریت ممکن است به طور ناگهانی و شدید (گاستریت حاد) باشد یا هر از گاهی در مدت طولانی (گاستریت مزمن) ظاهر شود. بسیاری از افراد مبتلا به ورم معده ناشی از عفونت باکتریایی هیچ علائمی ندارند. در موارد دیگر، گاستریت می تواند باعث ایجاد موارد زیر شود:

• سوء هاضمه
• درد معده یا سوزش
• احساس کسالت و بیمار بودن
• احساس سیری زیاد بعد از خوردن مقدار کمی از غذا

اگر ورم معده فرسوده شده باشد و در معرض اسید معده نیز قرار گیرد، علائم ممکن است شامل درد، خونریزی یا زخم معده باشد.

زخم معده

زخم معده، زخم هایی هستند که در پوشش داخلی معده ایجاد می شوند. این زخم ها زمانی اتفاق می افتد که به لایه ای که پوشش معده را از اسیدهای موجود در معده شما محافظت می کند آسیب وارد شود. زخم معده اغلب نتیجه ی موارد زیر است:

• عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری
• مصرف داروهای ضدالتهابی، مانند ایبوپروفن یا آسپرین (به ویژه اگر آنها برای مدت طولانی یا در دوزهای بالا مصرف شوند.)
• استرس بیش از حد و مداوم

 شما همچنین می توانید در قسمتی از روده درست فراتر از معده دچار زخم شوید که به آن زخم اثنی عشر می گویند. زخم معده و زخم اثنی عشر علائم یکسانی دارند و درمان هر دو یکسان است. شایع ترین علامت زخم معده درد، سوزش یا گاز گرفتگی در مرکز شکم است، اما زخم معده همیشه دردناک نیست و برخی از افراد ممکن است علائم دیگری مانند سوء هاضمه، سوزش سر دل و رفلاکس معده را تجربه کنند. توصیه می شود در صورت مشاهده ی هر یک از علائم مربوط به زخم معده، برای پیشگیری از حادتر شدن بیماری و درمان آن، با متخصص یا فوق تخصص گوارش مشورت نمایید.

کبد چرب؛ از شایع ترین بیماری های دستگاه گوارش

بیماری کبد چرب اصطلاحی است که برای طیف وسیعی از شرایط ناشی از تجمع چربی در کبد به کار می رود که معمولا این بیماری در افرادی که دارای اضافه وزن هستند، بیشتر دیده می شود. بیماری کبد چرب در مراحل اولیه معمولاً هیچ آسیبی ایجاد نمی کند، اما در صورت پیشرفت، می تواند منجر به آسیب جدی کبد از جمله سیروز شود. همچنین داشتن سطوح بالای چربی در کبد با افزایش خطر ابتلا به مشکلات جدی سلامتی مانند دیابت، فشار خون بالا و بیماری های کلیوی مرتبط است.

معمولاً علائم کبد چرب در مراحل اولیه وجود ندارد و احتمالاً متوجه نخواهید شد که به آن مبتلا هستید، مگر اینکه طی آزمایشاتی که به دلیل دیگری انجام شده است، تشخیص داده شود. گاهی اوقات، افراد مبتلا به کبد چرب پیشرفته، ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:

• درد مبهم در سمت راست بالای شکم (در سمت راست پایین دنده ها)
• خستگی مفرط
• کاهش وزن بیش از حد
• ضعف

اگر  دچار سیروز (پیشرفته ترین مرحله کبد چرب) شوید، ممکن است علائم شدیدتری مانند زردی پوست و سفیدی چشم (یرقان)، خارش پوست، و تورم در پاها یا شکم را تجربه نمایید. توصیه می شود در صورت مشاهده ی هر یک از این علائم سریعا به متخصص گوارش مراجعه کنید.

هپاتیت

هپاتیت اصطلاحی است که برای توصیف التهاب کبد استفاده می شود و معمولاً نتیجه یک عفونت ویروسی یا آسیب کبدی ناشی از نوشیدن الکل است. انواع مختلفی از هپاتیت وجود دارد. برخی از انواع این بیماری بدون هیچ مشکل جدی از بین می روند، در حالی که برخی دیگر می توانند طولانی مدت (مزمن) باشند و باعث ایجاد زخم در کبد (سیروز)، از دست دادن عملکرد کبد و در برخی موارد سرطان کبد شوند. هپاتیت کوتاه مدت (حاد) اغلب علائم قابل توجهی ندارد، بنابراین ممکن است متوجه نباشید که به آن مبتلا هستید، اما اگر علائم ظاهر شوند، می توانند شامل موارد زیر باشند:

• درد عضلات و  مفاصل
• دمای بالای بدن
• احساس کسالت و بیمار بودن
• احساس مداوم خستگی غیرعادی
• از دست دادن اشتها
• درد شکم
• ادرار تیره
• مدفوع کم رنگ و خاکستری رنگ
• خارش پوست
• زردی چشم و پوست (یرقان)

در صورت داشتن هر گونه علائم مزمن که فکر می کنید می تواند ناشی از هپاتیت باشد، لازم است به پزشک متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید.

یبوست

یبوست یک بیماری شایع است و افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار می دهد. معمولاً می توان این بیماری را با تغییرات ساده در رژیم غذایی و سبک زندگی خود درمان کرد. اگر در طول هفته حداقل 3 بار مدفوع نکرده اید، مدفوع شما اغلب بزرگ و خشک، سفت یا توده ای است و وقتی مدفوع دارید زور می‌زنید یا درد دارید، احتمالا دچار یبوست شده اید. یبوست دلایل زیادی دارد و همچنین گاهی اوقات هیچ دلیل واضحی برای آن وجود ندارد. برخی شایع ترین علل این بیماری عبارتند از:

• نخوردن فیبر کافی
• ننوشیدن مایعات کافی
• کم تحرک بودن و ورزش نکردن
• تغییر رژیم غذایی یا برنامه روزانه
• عارضه جانبی دارو
• استرس، اضطراب یا افسردگی

اسهال

اسهال به وضعیتی گفته می شود که فرد دچار دفع مدفوع شل یا مکررتر از حالت عادی شود. این بیماری اغلب افراد را هر از چند گاهی تحت تاثیر قرار می دهد و معمولا جای نگرانی نیست. با این حال، تا زمانی که اسهال از بین نرود، می تواند ناراحت کننده و ناخوشایند باشد، که معمولاً چند روز تا یک هفته طول می کشد.

علل مختلفی برای اسهال وجود دارد، اما عفونت روده (گاستروانتریت) یک علت شایع در بزرگسالان و کودکان است. اسهال همچنین می تواند نتیجه اضطراب، آلرژی غذایی، دارو یا یک بیماری طولانی مدت مانند سندرم روده تحریک پذیر باشد. اگر اسهال به طور خاص مکرر یا شدید باشد یا با علائم دیگری همراه باشد، لازم است با متخصص گوارش مشورت نمایید. این علائم عبارتند از:

• وجود خون در مدفوع
• استفراغ مداوم
• معده درد شدید یا مداوم
• کاهش وزن
• علائم کم آبی بدن (خواب آلودگی، دفع کم ادرار و احساس سبکی سر یا سرگیجه)
• مدفوع تیره یا سیاه

سرطان روده

سرطان روده یک اصطلاح کلی برای سرطانی است که از روده بزرگ شروع می شود. بسته به محل شروع سرطان، سرطان روده گاهی اوقات سرطان کولون یا رکتوم نامیده می شود. سرطان روده یکی از شایع ترین انواع سرطان تشخیص داده شده است و اکثر افرادی که با آن دست و پنجه نرم می کنند افراد بالای 60 سال هستند. 3 علامت اصلی سرطان روده عبارتند از:

• خون مداوم در مدفوع
• تغییر مداوم در عادت روده
• درد مداوم زیر شکم (شکم)، نفخ یا ناراحتی

علت دقیق سرطان روده مشخص نیست، اما مواردی وجود دارد که می تواند خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش دهد، از جمله:

• سن: تقریباً از هر 10 نفر مبتلا به سرطان روده 9 نفر 60 سال یا بیشتر دارند.
• رژیم غذایی: رژیم غذایی سرشار از گوشت های قرمز یا فرآوری شده و کم فیبر می تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
• وزن: سرطان روده در افراد دارای اضافه وزن یا چاق شایع تر است.
• ورزش: غیر فعال بودن خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش می دهد.
• الکل: نوشیدن الکل ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش دهد.
• سیگار کشیدن: سیگار کشیدن ممکن است شانس ابتلا به سرطان روده را افزایش دهد.
• سابقه خانوادگی: داشتن یک خویشاوند نزدیک (مادر یا پدر، برادر یا خواهر) که زیر 50 سال به سرطان روده مبتلا شده باشد، شما را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری در طول زندگی قرار می دهد.

بیماری های دستگاه گوارش کودکان

اختلال گوارشی یک مشکل سلامتی دستگاه گوارش است. این اختلالات می توانند مانع از عملکرد روزمره شوند و بر رشد کودک تأثیر بگذارند. متخصصان بیماری های کودکان و نوزادان و متخصصین گوارش پزشکانی هستند که می توانند در پیشگیری و درمان بیماری های دستگاه گوارش کودکان کمک کننده باشند. برخی از اختلالات و بیماری های رایج دستگاه گوارش کودکان عبارتند از:

• درد شکم
• بیماری سلیاک
• کولیت
• یبوست
• بیماری کرون
• ازوفاژیت
• مشکلات تغذیه یا عدم رشد
• حساسیت غذایی
• بیماری های کیسه صفرا
• خونریزی گوارشی
• گاستروپارزیس
• بیماری ریفلاکس معده به مری
• بیماری هیرشپرونگ
• سندرم روده تحریک‌پذیر
• بیماری التهابی روده
• انسداد کاذب روده
• بیماری کبد
• اختلالات حرکتی
• بیماری های پانکراس
• زخم معده
• چاقی
• سندرم روده کوتاه

علائم بیماری های دستگاه گوارش در کودکان، به شکل های متفاوت ظاهر می شود، اما برخی از علائم مشترک اختلالات و بیماری های گوارشی کودکان عبارتند از:

• دل درد
• حالت تهوع
• استفراغ
• اسهال
• یبوست
• نفخ در شکم
• خون ریزی
• مشکلات اشتها

سخن پایانی

همانطور که گفتیم بیماری های دستگاه گوارش ممکن است در سنین مختلف اتفاق بیفتند. این بیماری ها اغلب بیماری های رایجی هستند و سالانه افراد زیادی را درگیر می کنند و حتی منجر به مرگ آنها می شوند. هر گونه بیماری اعم از رفلاکس معده، سنگ صفرا، زخم معده، یبوست و … که نشان دهنده ی اختلال عملکرد دستگاه گوارش باشند، زیر مجموعه بیماری های دستگاه گوارشی محسوب می شوند. توصیه می شود در صورت مشاهده ی هرگونه علائم ناشی از این بیماری ها با متخصص گوارش و کبد مشورت نمایید تا بتوانید بهترین روش های درمان را پیش بگیرید.