سوزش معده نشانه بسیاری از شرایط مختلف از جمله رفلاکس اسید و GERD است و معمولاً به صورت سوزش در مرکز قفسه سینه یا پشت استخوان سینه احساس می شود. سوزش معده می تواند از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد و اغلب در خانه با داروهای بدون نسخه درمان می شود. زمانی که سوزش معده را تجربه می کنید، ممکن است متوجه طعم تلخ یا ترش در پشت گلو شوید. این سوزش اغلب بعد از غذا خوردن یا زمانی که خیلی سریع بعد از غذا دراز می کشید، بدتر می شود.
سوزش معده گاه به گاه نسبتاً رایج است. با این حال، اگر سوزش معده منظم و شدید دارید، در واقع می تواند نشان دهنده یک وضعیت رفلاکس مزمن اسید به نام GERD باشد و لازم است برای تشخیص و درمان آن به یک متخصص گوارش یا متخصص داخلی مراجعه نمایید. در ادامه با ما همراه باشید تا علت سوزش معده و هر آنچه لازم است راجع به آن بدانید را مورد بحث و بررسی قرار دهیم.
علت سوزش معده چیست؟
وقتی غذا می خورید، غذا از لوله بلندی عبور می کند که دهان و معده شما را به هم متصل می کند که این لوله مری نام دارد. در انتهای مری دریچه ای قرار دارد که اسفنکتر مری نامیده می شود. این دریچه باز شده تا غذا وارد شود و سپس بسته می شود تا محتویات معده شما پایین بماند. درون معده شما یک مخلوط اسیدی بسیار قوی وجود دارد که فرآیند تجزیه غذا (هضم) را آغاز می کند و معده شما طوری طراحی شده است که این مخلوط را نگه دارد. با این حال، مری شما قادر به نگه داشتن این مخلوط بدون آسیب نیست.
گاهی اوقات، دریچه ای که معده و مری شما را جدا می کند، به درستی بسته نمی شود و مقداری از مخلوط اسیدی معده به سمت مری برمی گردد که به این وضعیت رفلاکس می گویند. هنگامی که رفلاکس دارید، اغلب احساس سوزش معده را تجربه می کنید. چند بیماری وجود دارد که می تواند باعث رفلاکس و ایجاد احساس سوزش معده شود، از جمله:
- بارداری
- فتق هیاتال (هنگامی که معده به سمت قفسه سینه برآمده می شود)
- بیماری رفلاکس معده (GERD)
- برخی داروها، به ویژه داروهای ضد التهاب و آسپرین
همچنین سوزش معده می تواند توسط موارد مختلفی که بخشی از زندگی روزمره شما هستند ایجاد شود. برای بسیاری از افراد، سوزش معده می تواند ناشی از برخی عادات غذایی و سبک زندگی باشد. این عادات می تواند شامل مواردی مانند خوردن مقدار زیادی غذا، خوردن خیلی نزدیک به زمان خواب یا حتی داشتن سطح استرس بالا باشد. برخی از غذاها و نوشیدنی هایی که می توانند باعث سوزش سر دل شوند عبارتند از:
- پیاز
- میوه های خانواده مرکبات
- غذاهای پرچرب
- گوجه فرنگی
- محصولات مبتنی بر گوجه فرنگی
- الکل
- آب مرکبات
- نوشیدنی های کافئین دار
- نوشیدنی های گازدار
عادات سبک زندگی شما نیز می تواند در چرایی تجربه سوزش معده نقش داشته باشد. این عوامل روزمره اغلب به شرایط پزشکی که باعث سوزش معده می شوند، مانند GERD یا فتق هیاتال کمک می کنند. برخی از عادات سبک زندگی که می توانند باعث سوزش معده شما شوند عبارتند از:
- اضافه وزن داشتن
- سیگاری بودن
- داشتن سطح استرس بالا
- پوشیدن لباس های تنگ و کمربند
علائم سوزش معده
به گفته موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی علائم سوزش معده می تواند از ناراحتی خفیف تا بسیار ناراحت کننده باشد. شایع ترین علامت سوزش معده، احساس سوزش در سینه و گلو است. این سوزش مانند یک درد ناراحت کننده یا سوزش در وسط قفسه سینه احساس می شود. برخی از علائم سوزش معده عبارتند از:
- احساس سوزش در گلو
- فشار یا درد پشت سینه شما
- مشکل در بلع
- بدتر شدن درد پس از دراز کشیدن یا خم شدن
- طعم اسیدی، ترش یا تلخ در دهان شما
- سرفه یا گرفتگی صدا
درمان سوزش معده
در بیشتر موارد، سوزش معده را می توان در خانه با داروهای بدون نسخه و تغییر در عادات سبک زندگی که باعث ایجاد این احساس می شود، درمان کرد. این سوزش گاه به گاه شایع است و به طور معمول جدی نیست. با این حال، اگر سوزش معده مکرر و شدید دارید، توصیه می شود با متخصص گوارش یا متخصص داخلی خود مشورت نمایید. سوزش مکرر معده می تواند نشانه یک بیماری مزمن مانند GERD باشد و GERD می تواند منجر به سایر بیماری های جدی مانند مری بارت و حتی سرطان شود. گاهی اوقات، پزشک شما ممکن است بخواهد آندوسکوپی را برای بررسی شرایط شما انجام دهد. آندوسکوپی معاینه دستگاه گوارش شما با یک ابزار انعطاف پذیر است. داروهای بدون نسخه برای سوزش معده به طور معمول شامل آنتی اسیدها و مسدود کننده های اسید هستند.
درمان خانگی سوزش معده
اگر می‌خواهید از رفلاکس اسید معده جلوگیری کنید یا به درمان سریع سوزش معده بپردازید، در اینجا چند راه خانگی برای کاهش و حتی پیشگیری از علائم این سوزش وجود دارد:
یک موز رسیده بخورید: محتوای بالای پتاسیم موز، آن را به یک ماده غذایی نسبتا قلیایی تبدیل می کند و طبق آکادمی تغذیه و رژیم غذایی، این بدان معنی است که این میوه به مقابله با اسید معده که مری شما را تحریک می کند، کمک کند. با این حال، موز نارس، دارای خاصیت قلیایی کمتر و نشاسته ای سنگین است و ممکن است در برخی افراد محرک رفلاکس اسید باشد. پس حتما موزی را انتخاب کنید که رسیده باشد. سایر غذاهای قلیایی که ممکن است به رفع سوزش معده کمک کنند عبارتند از خربزه، گل کلم، رازیانه و آجیل.
آدامس بدون قند بجوید: جویدن آدامس تولید بزاق را افزایش می دهد. طبق یک مطالعه، جویدن آدامس به کاهش سوزش معده کمک می کند، زیرا بزاق به بلع کمک می کند و به این ترتیب می تواند در پایین نگه داشتن اسید نیز کمک کننده باشد و اسید معده را که به مری شما برگشت می دهد، خنثی می کند.
یک دفتر غذایی داشته باشید و از غذاهای محرک اجتناب کنید: همانطور که گفته شد، برخی غذاها و نوشیدنی ها می توانند باعث رفلاکس اسید و سوزش معده شوند. شما می توانید با نگه داشتن گزارش غذا و علائم، به شناسایی غذاهای خاص کمک کنید. هنگامی که آنها را شناسایی کردید، تا حد امکان از این غذاها و نوشیدنی ها خودداری نمایید.
در برابر میل به پرخوری یا سریع غذا خوردن مقاومت کنید: وقتی صحبت از پیشگیری از سوزش معده می شود، کنترل اندازه وعده های غذایی می تواند کمک زیادی به شما کند. وجود مقدار زیادی غذا در معده ممکن است فشار بیشتری بر دریچه ای که اسید معده را از مری شما خارج می کند، وارد نماید و احتمال رفلاکس اسید و سوزش معده را بیشتر کند. اگر مستعد سوزش معده هستید، وعده های غذایی کوچکتر را به دفعات بیشتر مصرف کنید. سریع غذا خوردن نیز می تواند محرک این سوزش باشد، بنابراین مطمئن شوید که سرعت غذا خوردن خود را کم کرده و برای جویدن غذا و نوشیدنی ها وقت می گذارید.
از خوردن دیرهنگام، خوردن میان وعده قبل از خواب و خوردن قبل از ورزش خودداری کنید: دراز کشیدن با معده پر از غذا می تواند باعث رفلاکس اسید شود و علائم سوزش معده را بدتر کند. تا 3 ساعت پس از خواب از خوردن غذا خودداری کنید تا معده شما زمان کافی برای تخلیه داشته باشد. همچنین لازم است حداقل دو ساعت قبل از ورزش از خوردن غذاهای سنگین اجتناب کنید.
لباس های گشاد بپوشید: اگر مستعد سوزش معده هستید، کمربندهای تنگ و لباس هایی که شکم شما را فشار می دهند ممکن است در علائم شما نقش داشته باشند.
وضعیت خواب خود را تنظیم کنید: بالا قرار دادن سر و قفسه سینه بالاتر از پاها در هنگام خواب می تواند به پیشگیری و کاهش رفلاکس اسید و سوزش معده کمک کند.
اگر اضافه وزن دارید، اقداماتی را برای کاهش وزن انجام دهید: اضافه وزن فشار مضاعفی بر معده شما وارد می کند و خطر رفلاکس اسید و معده را افزایش می دهد. داشتن یک رژیم غذایی متعادل و ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی در هفته، دو قدم اول برای حفظ وزن سالم و کاهش وزن اضافی است.
اگر سیگار می کشید، سیگار را ترک کنید: سیگار میزان تولید بزاق را کاهش می دهد و بر کارایی دریچه ای که مانع از ورود اسید معده به مری می شود، تأثیر می گذارد که هر دوی این موارد احتمال سوزش معده را افزایش می دهند. ترک سیگار می تواند دفعات و شدت رفلاکس اسید را کاهش دهد و در برخی موارد حتی آن را از بین ببرد.
استرس را کاهش دهید: استرس مزمن عوارض جسمی از جمله کند کردن هضم، حساس شدن شما به درد و… را بر بدن شما وارد می کند. هر چه غذا طولانی‌تر در معده شما بماند، احتمال رفلاکس اسید معده بیشتر می‌شود. علاوه بر این، افزایش حساسیت به درد می تواند درد سوزش معده را افزایش دهد. به این ترتیب انجام اقداماتی برای کاهش استرس ممکن است به پیشگیری یا کاهش اثرات رفلاکس اسید و سوزش معده کمک کند.
آیا برای سوزش معده، نیاز به مراجعه به پزشک است؟
برای سوزش معده خفیف و گاه به گاه، داروهای بدون نسخه مانند آنتی اسیدها و مسدود کننده های هیستامین می توانند به تسکین علائم کمک کنند. همیشه قبل از مصرف داروی سوزش معده، ضد اسید یا مسدود کننده هیستامین، برچسب محصول را بخوانید و هرگز دوز بیشتری مصرف نکنید.
اگر به طور مکرر سوزش معده را تجربه می کنید، توصیه می شود قبل از مصرف منظم داروهای معده با متخصص گوارش خود مشورت کنید، زیرا این داروها می توانند با بسیاری از داروها تداخل داشته باشند و بر بیماری های زمینه ای که ممکن است داشته باشید تأثیر بگذارند. همچنین اگر سوزش معده شدید دارید و سوزش پس از انجام اقداماتی که برای تسکین آن انجام دادید، ادامه پیدا کرد یا بدتر شد، لازم است با متخصص گوارش یا متخصص داخلی مشورت نمایید.
سخن پایانی
همانطور که گفتیم سوزش معده ممکن است به دلایل مختلفی نظیر بارداری، رفلاکس معده، برخی داروها یا غذاها و … ایجاد شود. افراد این سوزش را گاه به گاه ممکن است تجربه نمایند که در شرایط خفیف می توان آن را با درمان های خانگی کنترل کرد. در افرادی که سوزش معده، شدید و مداوم است، توصیه می شود برای تشخیص و درمان آن حتما به متخصص گوارش یا متخصص داخلی مراجعه نمایند. سایت تلفن خونه این امکان را برای بیماران فراهم آورده تا بتوانند با کمترین هزینه و در سریع ترین زمان ممکن با متخصص گوارش و متخصص داخلی مشورت کنند.
