همان‌طور که شما در حال سازگاری با تغییرات جدید در بدن خود هنگام بارداری هستید، ممکن است به سادگی نشانه‌های بیماری‌های روزمره از جمله عفونت‌های مجاری ادراری (UTI) را نادیده بگیرید. عفونت‌های ادراری در افراد باردار و غیرباردار به یک اندازه رایج هستند و معمولا برای درمان این دسته از عفونت‌ها به دریافت دارو نیاز است. باید توجه داشته باشید که اگر در طول بارداری عفونت مجاری ادراری بدون درمان بماند، می‌تواند به‌صورت عفونتی جدی پیشرفت کند و منجر به زایمان زودرس یا حتی از دست دادن جنین شود.
عفونت مجاری ادراری چیست؟
عفونت مجاری ادراری (UTI) نوعی عفونت در سیستم ادراری است که ممکن است در بخش‌های مختلفی از مجرای ادراری رخ دهد که از جمله آن مثانه (سیستیت) و کلیه‌ها (پیلونفریت) هستند. باکتری‌ها معمولا از روده (سیستم گوارش) می‌آیند که در آنجا مشکلی ایجاد نمی‌کنند و به سمت مجرای ادراری پیش می‌روند.
گاهی اوقات باکتری در مجرای ادراری وجود دارد، اما شما هیچ علامتی از بروز عفونت ندارید. این شرایط به‌عنوان باکتریوریا بی‌علامت شناخته می‌شود. متخصص زنان در سه ماهه اول بارداری برای بررسی این موضوع آزمایش نمونه ادرار را تجویز می‌کند. اگر باکتری در ادرار شما وجود داشته باشد، حتی اگر علائمی نداشته باشید، پزشک درمان را شروع خواهد کرد تا از بروز مشکلات احتمالی برای شما یا نوزادتان جلوگیری شود.
زنان، زایمان و نازایی
عفونت مجاری ادراری چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
عفونت مجاری ادراری وقتی رخ می‌دهد که باکتری‌ها وارد مجرای ادراری شوند و در آن رشد کنند. هنگام حاملگی، مثانه شما که در قسمت پایینی مجرای ادراری قرار گرفته است، کمتر احتمال دارد که در زمان ادرار کردن به‌طور کامل خالی شود. این موضوع به علت عوارض بارداری شامل فشار ناشی از بزرگ شدن رحم و افزایش هورمون‌هایی است که عضلات رحم را شل می‌کنند. هرچقدر ادرار بیشتر در بدن شما بماند، احتمال اینکه باکتری‌های بیشتری در مجاری ادرار رشد کنند، بالاتر است.
انواع عفونت مجاری ادراری در بارداری چیست؟
ما به سه نوع عفونت ادراری در طول بارداری (UTI) می‌پردازیم:
عفونت ادراری بی‌علامت
تقریبا 7٪ از زنان باردار ممکن است عفونت ادراری داشته باشند که علائمی ندارد. عفونت بی‌علامت که درمان نشده است، 25٪ احتمال دارد به مرحله بعدی که شامل درگیری مثانه و سپس کلیه شماست، پیشرفت کند.
سیستیت
سیستیت درواقع عفونت مثانه است که معمولا به دنبال عفونت مجاری ادراری ایجاد می‌شود. علائم آن شامل تکرر ادرار بدون دفع زیاد ادرار، داشتن درد در هنگام تخلیه ادرار و درد لگن به‌ویژه در ناحیه مرکزی آن است.
پیلونفریت
این نوع عفونت کلیه که مجاری ادراری را درگیر می‌کند، می‌تواند منجر به مشکلات جدی مانند شوک سپتیک، کم‌خونی، افزایش مایع ریه و زایمان زودرس شود. عفونت کلیوی معمولا شامل علائم سیستیت است که علاوه بر آن تهوع، تب، لرز و درد در ناحیه پشت، پایین و کناره‌های شکم را ایجاد می‌کند.
به دلیل شیوع عفونت در طول بارداری، متخصص زنان نمونه ادرار را برای انجام آزمایش کشت به‌عنوان بخشی از مراقبت‌های قبل از زایمان شما درخواست می‌کند. این آزمایش برای تشخیص انواع خاصی از باکتری‌ها در ادرار شماست که می‌توانند عفونت ایجاد کنند. باید بدانید که احتمالا در طول بارداری چندین بار آزمایش ادرار خواهید داد. اما فکر نکنید که این آزمایش در تمامی موارد به دلیل عفونت ادراری است. در صورت داشتن هرگونه علائم، مشاوره با دکتر زنان را در اسرع وقت انجام دهید تا از بروز عوارض جدی عفونت ادراری جلوگیری شود.
علائم عفونت‌های مجاری ادراری در دوران بارداری چه هستند؟
عفونت‌های مجاری ادراری در حاملگی شایع هستند و از هر 10 مادر باردار، 1 نفر به عفونت‌های ادراری مبتلا می‌شود. علائم شایع عفونت مجاری ادراری در دوران بارداری شبیه به علائم این عارضه در هر زمان دیگری است که از جمله آن‌ها می‌توانیم موارد زیر را نام ببریم:
- درد یا سوزش هنگام تخلیه ادرار
- احساس فشار برای تخلیه ادرار بیشتر از حالت عادی
- ناتوانی در کنترل ادرار یا ریختن ادرار قبل از مراجعه به دستشویی
- احساس پر بودن مثانه؛ حتی پس از تخلیه آن
- کدر بودن و تیرگی رنگ ادرار
- وجود خون در ادرار
- بوی بد ادرار
- درد در قسمت پایین شکم یا بالای ناحیه تناسلی
- تب
اگر عفونت به کلیه‌ها منتقل شده باشد، ممکن است علاوه بر علائمی که گفته شد، تب بالا، درد در ناحیه پشت بدن و استفراغ نیز داشته باشید.
عوامل مشترکی که باعث عفونت‌های مجاری ادراری می‌شوند، کدامند؟
مجاری ادراری شما به‌طور معمول بدون باکتری است. اگر باکتری‌ها وارد مجاری شوند و تکثیر پیدا کنند، می‌توانند باعث عفونت مجاری ادراری شوند. برخی از دلایلی که خطر ابتلا به عفونت را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- فعالیت جنسی بیش از ۳ بار در هفته که باعث افزایش خطر حرکت باکتری‌ها در ناحیه تناسلی و ورود به مجاری ادراری می‌شود.
- وجود مشکلاتی در تخلیه کامل دستگاه ادراری
- ابتلا به دیابت؛ زیرا قند موجود در ادرار ممکن است باعث تکثیر باکتری‌ها شود.
همچنین تغییراتی که در دوران بارداری در بدن شما رخ می‌دهند، افزایش خطر ابتلا به عفونت مجاری ادراری از جمله تغییرات در ادرار و سیستم ایمنی را در پی خواهند داشت. با رشد نوزاد نیز فشار بیشتری بر مثانه وارد می‌شود که می‌تواند جریان ادرار را کاهش دهد و منجر به عفونت شود. لوله‌هایی که ادرار را از کلیه به مثانه منتقل می‌کنند، پهن‌تر می‌شوند که این موضوع کمک می‌کند تا باکتری‌ها به راحتی به کلیه‌ها راه پیدا کنند.
عوارض عفونت‌های مجاری ادراری در حاملگی چیست؟
عفونت مثانه در دوران بارداری نسبت به زمانی که باردار نباشید، با احتمال بیشتری به عفونت کلیه تبدیل می‌شود. عفونت‌های کلیه در دوران بارداری شدیدتر هستند و ممکن است برای شما و جنین مشکلاتی را ایجاد کنند.
حضور باکتری در ادرار شما (حتی اگر درد یا علائم دیگری نداشته باشید) با نوعی بیماری در دوران بارداری به نام پره‌اکلامپسی زایمان مرتبط است. پره‌اکلامپسی عارضه‌ای جدی در دوران بارداری به‌شمار می‌آید که فشار خون بالا را به همراه دارد و ممکن است بسیاری از اعضاء بدن مانند کبد، کلیه و مغز را تحت تأثیر قرار دهد. اگر عفونت ادراری بدون درمان باقی بماند، ممکن است منجر به مشکلات جدی برای شما یا جنین شود؛ اما درمان زودهنگام از بروز مشکلات بعدی جلوگیری خواهد کرد. عفونت کلیه می‌تواند مشکلاتی مانند عفونت شدید (سپسیس)، مشکلات فشار خون و آسیب کلیه را نیز ایجاد کند.
آیا عفونت ادراری در حاملگی برای نوزاد خطر دارد؟
اگر در حین بارداری باکتری‌ها در ادرار شما وجود داشته باشند یا عفونت کلیه‌ای داشته باشید، جنین شما با خطر زایمان زودرس یا متولد شدن با وزن کمتر مواجه است. این خطر در صورت درمان عفونت مثانه رخ نمی‌دهد. بنابراین بهترین راه برای پیشگیری از خطر برای جنین این است که زیر نظر متخصص زنان باشید تا با بروز علائم، هرچه سریع‌تر درمان را شروع کنید.
چگونه عفونت‌های مجاری ادراری تشخیص داده می‌شوند؟
عفونت‌های مجاری ادراری با گرفتن نمونه ادرار و بررسی آن در آزمایشگاه تحت میکروسکوپ برای یافتن باکتری‌ها تشخیص داده می‌شوند. پزشک همچنین از شما درباره علائمی که دارید، خواهد پرسید و ممکن است معاینه فیزیکی هم انجام دهد. حین مراجعات مرسوم به متخصص زنان در دوران بارداری، پزشک آزمایش ادرار را برای بررسی هرگونه عفونت در مجاری ادرار بررسی خواهد کرد. در صورت تجربه عفونت‌های مکرر مجاری ادراری، ممکن است برای بررسی بیشتر سونوگرافی کلیه انجام شود.
چگونه عفونت‌های مجاری ادراری در حین بارداری درمان می‌شوند؟
عفونت‌های مجاری ادراری با آنتی‌بیوتیک‌های ایمن در حین بارداری درمان می‌شوند. پزشک بر اساس عفونت و نوع باکتری یافت‌شده در نمونه ادرار شما داروی مناسب را تجویز خواهد کرد. اگر پزشک نگران عفونت مجاری ادراری باشد، ممکن است شروع به تجویز آنتی‌بیوتیک کند و زمانی که تشخیص دهد که باکتری با نوع دیگری از آنتی‌بیوتیک بهتر درمان می‌شود، دارو را تغییر دهد.
اگر شما به دفعات زیادی عفونت داشته‌اید یا نمونه‌های زیادی از باکتری در ادرارتان نشان داده شده است، احتمال دارد که پزشک برای جلوگیری از ابتلا به عفونت‌های بیشتر، آنتی‌بیوتیک‌های منظم در حین بارداری را تجویز کند (پروفیلاکسی). همچنین توصیه می‌شود که چند هفته پس از پایان درمان آنتی‌بیوتیک، آزمایش ادرار انجام دهید تا اطمینان حاصل شود که عفونت ادراری برطرف شده است.
آیا می‌توانم از ابتلا به عفونت‌های مجاری ادراری در بارداری جلوگیری کنم؟
برای کاهش خطر ابتلا به عفونت مجاری ادراری در حین بارداری، شما می‌توانید از طریق انجام کار‌های زیر از بروز آن جلوگیری کنید:
- مصرف مقدار زیادی مایعات؛ به‌ویژه آب
- رفتن به‌موقع به دستشویی و نگه نداشتن ادرار
- ادرار کردن بلافاصله پس از رابطه جنسی
- شستن ناحیه تناسلی از جلو به عقب
- اجتناب از شستن ناحیه تناسلی با فشار آب زیاد
زنان، زایمان و نازایی
جمع‌بندی
عفونت‌های مجاری ادراری (UTI) در دوران حاملگی رایج هستند و برخی از زنان ممکن است در طول بارداری دچار این عفونت‌ها شوند. زنانی که در این دوران علائم عفونت ادراری را تجربه می‌کنند، باید بلافاصله مشاوره با دکتر زنان را انجام دهند. عفونت ادراری بدون درمان می‌تواند برای خانم‌های باردار و جنین در حال رشد، عوارض جدی را به همراه داشته باشد؛ اما مداخله به‌موقع کمک می‌کند تا از بروز این عوارض پیشگیری شود.
