با وجود اینکه نام بیماری آلزایمر به عنوان یک بیماری برای سالمندان به گوشتان خورده است اما آلزایمر زودرس بیماری است که کمتر شنیده شده و در سنین پایین‌تر اتفاق می‌افتد. بیماری آلزایمر شایع ترین شکل زوال عقل است. بر حافظه، تفکر و رفتار شما تاثیر می‌گذارد. اغلب تا حدی پیشرفت می‌کند که بر فعالیت‌ها و عملکردهای روزانه تأثیر می‌گذارد. بیماری آلزایمر بیشتر افراد مسن را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما می‌تواند افراد 30 تا 40 ساله را نیز تحت تاثیر قرار دهد. هنگامی که بیماری آلزایمر در افراد زیر 65 سال رخ می‌دهد، به عنوان بیماری آلزایمر زودرس شناخته می‌شود. تعداد بسیار کمی از افراد مبتلا به آلزایمر به شکل زودرس به آن مبتلا می‌شوند. بسیاری از آنها در سنین 40 و 50 سالگی هستند که بیماری شیوع پیدا می‌کند.
انواع آلزایمر
- بیماری شایع آلزایمر: بیشتر افراد مبتلا به آلزایمر زودرس، شکل رایج این بیماری را دارند. این بیماری معمولا در سالمندان بروز می‌کند.
- بیماری آلزایمر ژنتیکی (خانوادگی): این شکل از بیماری بسیار نادر است. چند صد نفر دارای ژن‌هایی هستند که مستقیماً در ایجاد بیماری آلزایمر نقش دارند. این افراد در 30، 40 یا 50 سالگی علائم بیماری را نشان می‌دهند.
چه چیزی باعث شروع زودرس بیماری آلزایمر می‌شود؟
متخصصین دقیقا نمی‌دانند چه چیزی باعث شروع بیماری آلزایمر می‌شود. آنها گمان می‌کنند که 2 نوع پروتئین به سلول‌های عصبی آسیب می‌رسانند و آنها را می‌کشند. قطعاتی از یک پروتئین، بتا آمیلوئید، ساخته می‌شوند و پلاک نامیده می‌شوند. الیاف پیچ خورده پروتئین دیگری به نام تو را درهم فرو می‌روند. تقریباً همه افراد با افزایش سن دچار این نوع پلاک و گره می‌شوند. اما مبتلایان به بیماری آلزایمر به موارد بسیار بیشتری از پلاک‌ها و گره‌ها مبتلا می‌شوند. در ابتدا این پلاک‌ها و گره‌ها به نواحی حافظه مغز آسیب می‌رسانند. با گذشت زمان، آنها مناطق بیشتری از مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهند. محققان نمی‌دانند که چرا در برخی افراد این پلاک و گره‌ها ایجاد شده یا چگونه پخش می‌شوند و به مغز آسیب می‌رسانند.
انواع دیگر بیماری آلزایمر
برخی از انواع کمتر شایع بیماری آلزایمر وجود دارد که در ابتدا باعث ایجاد مشکل در حافظه نمی‌شوند. اینها به عنوان آلزایمر «غیر معمول» نیز شناخته می‌شوند. چهار نوع اصلی در بیماری آلزایمر وجود دارد که علائم اولیه متفاوتی دارند:
- نوعی از آلزایمر که بر اختلال کلام بیشتر تاثیرگذار است، به نام آفازی لوپنیک (زبان پریشی)
- نوعی که باعث ایجاد مشکلاتی در بینایی و بررسی مکان‌هایی که اشیا با یکدیگر ارتباط دارند، می‌شود. این نوع آلزایمر در راستای آتروفی (تقلیل اندازه سلول) قشر خلفی مغز است.
- نوعی از آلزایمر که بر رفتار و یا تفکر تأثیر می‌گذارد، به نام بیماری آلزایمر از نوع فرونتال یا همان پیشانی که نواحی در مغز که در قسمت پیشانی هستند را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- نوعی از آلزایمر که باعث ایجاد مشکلاتی در حرکت و احساس و همچنین تفکر، ادراک و زبان می‌شود که سندرم کورتیکوبازال نامیده می‌شود.
علائم بیماری آلزایمر زودرس چیست؟
برای اکثر افراد مبتلا به بیماری آلزایمر زودرس، این علائم دقیقاً منعکس کننده علائم سایر اشکال بیماری آلزایمر است. برخی از علائم و نشانه‌های آلزایمر در جوانی عبارتند از:
- فراموش کردن چیزهای مهم، به ویژه اطلاعات تازه آموخته شده یا تاریخ‌های مهم
- درخواست دوباره اطلاعاتی که اخیراً دریافت شده
- مشکل در حل مشکلات اساسی، مانند پیگیری صورتحساب‌ها یا فراموش کردن پیروی از دستور پخت مورد علاقه
- از دست دادن تاریخ یا زمان سال
- فراموشی مسیر جایی که هستند و اینکه چگونه به آنجا رسیده‌اید
- مشکل با درک عمق یا سایر مشکلات بینایی
- در پیوستن به مکالمات یا یافتن کلمه مناسب برای چیزی مشکل دارند
- قرار دادن اشیا به اشتباه و ناتوانی در پیدا کردن آنها
- قضاوت ضعیف فزاینده
- کناره گیری از موقعیت‌های کاری و اجتماعی
- تغییر در خلق و خو و شخصیت
علائم بعدی:
- نوسانات شدید خلق و خو و تغییرات رفتاری
- سردرگمی عمیق در مورد زمان، مکان، و رویدادهای زندگی
- سوء ظن نسبت به دوستان، خانواده یا مراقبین
- مشکل در صحبت کردن، بلعیدن یا راه رفتن
- از دست دادن حافظه شدید
تشخیص زودهنگام بیماری آلزایمر
هیچ آزمایشی وجود ندارد که تأیید کند شما مبتلا به آلزایمر زودرس هستید. اما چندین روش وجود دارد که پزشک آن را بررسی می‌کند تا ببیند آیا شما به آن مبتلا هستید یا خیر. نحوه صحیح تشخیص آلزایمر زودرس به این گونه است که ابتدا، آنها از شما در مورد سابقه پزشکی، از جمله علائمی که اکنون شما را آزار می‌دهند، می‌پرسند. شما همچنین تست‌هایی را انجام خواهید داد که حافظه شما را بررسی می‌کند در حین انجام تست میزان حل توانایی شما در حل مسئله مشخص می‌شود.
همچنین ممکن است تست‌های تصویربرداری را انجام دهید که به دنبال تغییراتی در مغز شما هستند و می‌توانند سایر علل علائم بیماری شما را رد کنند. ممکن است شامل یک سی تی اسکن باشند، که یک اشعه ایکس قدرتمند است که تصاویر دقیقی از داخل بدن شما ایجاد می‌کند. ممکن است پزشک درخواست یک MRI بدهد که در این روش از آهن ربا و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر استفاده می‌شود. اسکن‌های PET از ردیاب‌هایی برای نقشه‌برداری از مغز و شناسایی پروتئین‌های مرتبط با آلزایمر استفاده می‌کنند، اما هزینه آنها بالا است و و روشی کمتر متداول است.
آزمایش جدیدی به نام تست Precivity AD مقدار پروتئین‌هایی مانند بتا آمیلوئید و Apo -E را در خون بررسی می‌کند. وجود یا عدم وجود این ماده به تعیین احتمال اینکه آیا یک مطالعه تصویربرداری مانند اسکن PET می‌تواند پلاک‌ها را در مغز تشخیص دهد یا خیر کمک می‌کند. پزشک همچنین ممکن است آزمایش‌هایی را پیشنهاد کند که به دنبال تغییرات در ژن‌هایی هستند که با شروع زودهنگام آلزایمر مرتبط هستند. در آینده، محققان امیدوارند که مطالعات روی نشانگرهای زیستی به متخصصان امکان تشخیص سریعتر بیماری را بدهد. بیومارکرها پروتئین‌هایی در بدن یا انواع دیگر نشانگرها هستند که به طور قابل اعتمادی پیشرفت یک بیماری را نشان می‌دهند.
بیماری آلزایمر زودرس چگونه درمان می‌شود؟
نحوه درمان آلزایمر بستگی به مرحله‌ای از بیماری است که فرد در آن قرار دارد. یک بخش مهم در مدیریت وضعیت بیماران مبتلا به آلزایمر این است که تا جایی که می‌توانند ذهنیت مثبتی داشته باشند. برای فعالیت‌هایی که هنوز از آن لذت می‌برند، وقت بیشتری بگذارند. همچنین راه‌های مختلفی را برای افزایش آرامش، مانند یوگا یا تنفس عمیق کمک کننده خواهد بود. بیماری آلزایمر زودرس در حال حاضر درمانی ندارد. اما پزشکان در کمک به افراد برای حفظ عملکرد ذهنی، کنترل رفتار و کند کردن پیشرفت بیماری موفق بوده‌اند. داروها می‌توانند به برخی از علائم آلزایمر زودرس کمک کنند. پزشکان مغز و اعصاب ممکن است داروهایی را برای کمک به کاهش از دست دادن حافظه و حفظ عملکرد ذهنی تجویز کند، مانند:
- دونپزیل
- ریواستیگمین
- گالانتامین
- ممانتین
این داروها می‌توانند علائم شما را برای چند ماه تا چند سال به تاخیر بیندازند یا بهبود بخشند. آنها ممکن است به شما زمان بیشتری برای زندگی مستقل بدهند. همچنین پزشک ممکن است برای مدیریت سایر مشکلات مرتبط با آلزایمر مانند بی خوابی، ترس شبانه و اضطراب قرص‌های خواب، داروهای ضد افسردگی یا آرام بخش پیشنهاد کند. نتایج اثر بخشی این داروها متفاوت بوده است، اما به نظر می‌رسد این داروها از چند ماه تا چند سال به افراد کمک می‌کنند تا علائم خود را برطرف کنند.
- سایر درمان‌هایی که ممکن است در کند کردن پیشرفت بیماری آلزایمر نقش داشته باشند عبارتند از: فعالیت بدنی
- درمان‌های قلبی عروقی و دیابت
- استفاده از آنتی‌اکسیدان‌ها
- تمرینات شناختی
تعدادی از مطالعات در این زمینه در حال انجام است و محققان هر روز چیزهای جدیدی در مورد بیماری آلزایمر یاد می‌گیرند. بسیار مهم است که بیمار تناسب بدنی داشته باشد، غذای سالم مصرف کند و به طور منظم ورزش داشته باشد.
زندگی با بیماری آلزایمر زودرس
بیماری آلزایمر با شروع زودهنگام می‌تواند یک بیماری دشوار برای مقابله باشد. مهم است که بدانید شما تنها نیستید. تا حد امکان به دوستان و خانواده خود تکیه کنید. اگر فکر می‌کنید ممکن است برایتان مفید باشد، از جستجوی یک گروه پشتیبانی نترسید. این کار کمک می‌کند تا دید مثبتی داشته باشید و تا حد امکان از نظر ذهنی فعال و درگیر بمانید.
وقتی بیماری هنوز در مراحل اولیه است، فکر کردن به آینده بسیار مهم است که می‌تواند شامل برنامه‌ریزی مالی، کار با کارفرمایان در مورد مسئولیت‌های شغلی فعلی و بالقوه، شفاف‌سازی پوشش بیمه سلامت و مرتب کردن تمام اسناد مهم شما در صورتی که وضعیت سلامتی شما بدتر شود، باشد. اگرچه بیماری آلزایمر هیچ درمانی ندارد، اما می‌توانید با حفظ سلامت ذهن و بدن خود تا حد امکان پیشرفت علائم آن را کنترل کنید. کار‌هایی مانند یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، کاهش مصرف الکل و استفاده از تکنیک‌های آرام سازی برای کاهش استرس بسیار مفید خواهد بود.
نکات کلیدی در مورد شروع آلزایمر زودرس
بیماری آلزایمر معمولاً افراد مسن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما بیماری آلزایمر زودرس می‌تواند افراد 30 یا 40 ساله را نیز مبتلا کند و بر حافظه، تفکر و رفتار فرد تاثیر گذارد. اگرچه هیچ درمان شناخته شده ای وجود ندارد، تشخیص و درمان به موقع می‌تواند منجر به افزایش کیفیت زندگی بیماران شود. با یک رژیم غذایی خوب و ورزش منظم در زمان بیماری سلامت جسمی خود را افزایش دهید. همچنین از الکل و سایر موادی که ممکن است بر حافظه، تفکر و رفتار تاثیر بگذارد خودداری کنید.
چگونه از آلزایمر زودرس پیشگیری کنیم؟
- پیشگیری و مدیریت فشار خون بالا
- مدیریت قند خون
- حفظ وزن سالم: تغذیه سالم و فعالیت بدنی منظم می‌تواند به شما در حفظ وزن سالم کمک کند.
- فعال بودن از نظر بدنی: فعالیت بدنی می‌تواند تفکر را بهبود بخشد، خطر افسردگی و اضطراب را کاهش دهد و به شما کمک کند بهتر بخوابید.
- ترک سیگار: ترک سیگار در حال حاضر ممکن است به حفظ سلامت مغز کمک کند و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، سرطان، بیماری‌های ریوی و سایر بیماری‌های مرتبط با سیگار را کاهش دهد.
- از نوشیدن بیش از حد الکل خودداری کنید
- به اندازه کافی بخوابید
پیشگیری از آلزایمر با اصلاح سبک زندگی سالم تا حدی امکان پذیر است. علاوه بر این، مطالعه‌ای در دانشگاه مینه سوتا، 41 درصد موارد زوال عقل را به 12 عامل سبک زندگی قابل تغییر نسبت داد. در بین ۱۲ عامل سبک زندگی، چاقی، فشار خون بالا و عدم ورزش بیشترین نقش را در خطر ابتلا به زوال عقل داشتند. کاهش این عوامل خطر قابل اصلاح می‌تواند باعث کاهش این عوامل شود.
در زمان مراجعه به پزشک چه سوالاتی در مورد آلزایمر زودرس بپرسیم؟
نکاتی که به شما کمک می‌کند که پس از ویزیت با پزشک بیشترین بهره را ببرید:
- دلیل مراجعه به پزشک را بدانید و بدانید که چه اتفاقی می‌افتد.
- قبل از بازدید، سوالاتی را که می‌خواهید به آنها پاسخ دهید، یادداشت کنید.
- شخصی را با خود بیاورید تا به شما کمک کند سؤال بپرسید و آنچه را که پزشک به شما می‌گید خاطر بسپارید.
- در هنگام ویزیت، نام تشخیص جدید و هر گونه دارو، درمان یا آزمایش جدید را یادداشت کنید. همچنین هر دستورالعمل جدیدی که پزشک به شما می‌گوید را یادداشت کنید.
- بدانید که چرا یک دارو یا درمان جدید تجویز می‌شود و چگونه به شما کمک می‌کند. همچنین بدانید که چه عوارضی دارد.
- بپرسید که آیا بیماری شما به روش‌های دیگری قابل درمان است یا خیر
- بدانید چرا یک آزمایش یا روشی توصیه می‌شود و نتایج چه معنایی می‌تواند داشته باشد
- بدانید اگر داروها را مصرف نکنید، آزمایش یا روشی را انجام ندهید چه انتظاری باید داشته باشید
- اگر قرار ملاقات بعدی دارید، تاریخ، زمان و هدف آن بازدید را یادداشت کنید
جمع بندی
آلزایمر بیماری است که نیاز به توجه و پیگیری مؤثری دارد تا علائم آن عود نکند. همچنین در صورت داشتن هرگونه از علائم گفته شده مشاوره با پزشک متخصص مغز و اعصاب را در اسرع وقت داشته باشید. شما می‌توانید به راحتی بدون خروج از منزل و در هر زمان از مشاوره پزشکی آنلاین با متخصصین حاذق تلفن خونه بهره مند شوید.
