باید بدانید که آلزایمر بخش طبیعی پیری نیست. بزرگترین خطر شناخته شده در این بیماری افزایش سن است و اکثر افراد مبتلا به آلزایمر 65 سال و مسن‌تر هستند. بیماری آلزایمر در صورتی به عنوان آلزایمر زودرس در نظر گرفته می‌شود که افراد زیر 65 سال را مبتلا کند. افراد مبتلا به آلزایمر در سنین پایین می‌توانند در مراحل اولیه، میانی یا اواخر بیماری باشند.
علل بیماری آلزایمر بسیار پیچیده است، اما یکی از بخش‌های کلیدی آن تجمع دو ماده در داخل مغز به نام‌های آمیلوئید و تاو است. زمانی که شرایط در مغز مناسب نباشد، این مواد تجمع پیدا می‌کنند و ساختارهای ریزی به نام پلاک‌ها و گره‌ها را تشکیل می‌دهند که کارکرد صحیح مغز را سخت‌تر می‌کند. با گذشت زمان این بیماری باعث کوچکتر شدن قسمت‌های خاصی از مغز می‌شود. همچنین میزان مواد شیمیایی مهم مورد نیاز برای ارسال پیام به مغز را هم کاهش می‌دهد. در نهایت مغز برای مقابله با آسیب تلاش می‌کند و مشکلات حافظه و تفکر در فرد ایجاد می‌شود. وقتی کار به مرحله‌ای می‌رسد که این مشکلات انجام کارهای روزمره را که قبلاً به راحتی انجام می‌دادند برای فرد دشوار می‌کند.
ارتباط زوال عقل و آلزایمر چیست؟
زوال عقل نام گروهی از علائم مرتبط با کاهش مداوم عملکرد مغز است. این اتفاق می‌تواند بر حافظه، مهارت‌های تفکر و سایر توانایی‌های ذهنی تأثیر بگذارد. دلایل ابتلا به آلزایمر هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اگرچه تصور می‌شود تعدادی از موارد زیر خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد که شامل موارد زیر است:
- افزایش سن
- سابقه خانوادگی این بیماری
- افسردگی درمان نشده، اگرچه افسردگی نیز می‌تواند یکی از علائم بیماری آلزایمر باشد
- عوامل و شرایط سبک زندگی مرتبط با بیماری قلبی عروقی
به طور متوسط، یک فرد مبتلا به آلزایمر 4 تا 8 سال پس از تشخیص قطعی زندگی می‌کند، اما بسته به عوامل دیگر می‌تواند تا 20 سال نیز عمر کند. بیماری آلزایمر در مراحلی پیشرفت می‌کند و شدت علائم در طول زمان افزایش می‌یابد.
آلزایمر چه تاثیری بر مغز می‌گذارد؟
تغییرات میکروسکوپی در مغز قبل‌تر از اولین علائم از دست دادن حافظه شروع می‌شود. مغز دارای 100 میلیارد سلول عصبی (نورون) است. هر سلول عصبی با بسیاری دیگر ارتباط برقرار می‌کند تا شبکه‌های ارتباطی را تشکیل دهد. گروه‌هایی از سلول‌های عصبی وظایف خاصی دارند که مسئول تفکر، یادگیری و به خاطر سپردن هستند.
سلول‌های مغز برای انجام کار خود مانند کارخانه‌های کوچک عمل می‌کنند. سلول‌ها همچنین اطلاعات را پردازش و ذخیره می‌کنند و با سلول‌های دیگر ارتباط برقرار می‌کنند. برای فعال نگه داشتن همه چیز به هماهنگی و همچنین مقادیر زیادی سوخت و اکسیژن نیاز دارد.
دانشمندان بر این باورند که بیماری آلزایمر از عملکرد خوب بخش‌هایی از کارخانه سلولی جلوگیری می‌کند. آنها مطمئن نیستند که مشکل از کجا شروع می‌شود. اما درست مانند یک کارخانه واقعی، عدم پشتیبانی و خرابی در یک سیستم باعث ایجاد مشکلات در مناطق دیگر می‌شود. با گسترش آسیب، سلول‌ها توانایی خود را برای انجام وظایف خود از دست می‌دهند و در نهایت می‌میرند و باعث ایجاد تغییرات غیرقابل برگشت در مغز می‌شوند.
علائم هشدار دهنده بیماری آلزایمر چیست؟
بیماری آلزایمر بخش طبیعی پیری نیست. مشکلات حافظه معمولاً یکی از اولین علائم بیماری آلزایمر و زوال عقل است. علاوه بر مشکلات حافظه، فردی با علائم آلزایمر ممکن است یک یا چند مورد از موارد زیر را تجربه کند:
- از دست دادن حافظه و فراموشی که زندگی روزمره را مختل می‌کند، مانند گم شدن در یک مکان آشنا یا تکرار سوالات
- مشکل در رسیدگی به پول و پرداخت قبوض که این موضوع به کاهش توانایی در حل مسئله ساده است
- مشکل در انجام وظایف آشنا در خانه، محل کار یا اوقات فراغت
- قضاوت ضعیف
- قرار دادن اشیا به اشتباه و ناتوانی در ردیابی مراحل برای یافتن آنها
- تغییرات شخصیت، خلق و خو یا رفتار
- کاهش توانایی‌های شناختی
- سردرگمی در مکان و زمان
- مشکلات تصمیم‌گیری
حتی اگر شما یا شخصی که می‌شناسید چندین یا حتی بیشتر این علائم را داشته باشد، به این معنی نیست که به بیماری آلزایمر مبتلا هستید. در صورت رفع نگرانی‌هایتان مشاوره با پزشک متخصص مغز و اعصاب در این زمینه بسیار کمک کننده خواهد بود.
اگر مشکوک به بیماری آلزایمر باشید چه باید کرد؟
معاینه شدن توسط متخصص مغز و اعصاب می‌تواند به تعیین اینکه آیا علائمی که تجربه می‌کنید به بیماری آلزایمر مربوط می‌شود یا شرایط قابل درمان‌تری مانند کمبود ویتامین یا عوارض جانبی داروها باشد، کمک کند. تشخیص زودهنگام و دقیق، فرصت‌هایی را برای شما و خانواده‌تان فراهم می‌کند تا برنامه ریزی مالی را در نظر بگیرید، دستورالعمل‌های قبلی را تدوین کنید، برای آزمایشات بالینی تعیین نوبت کنید و نیازهای مراقبتی خود را پیش بینی کنید.
بیماری آلزایمر چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشکان از روش‌های مختلفی برای تعیین اینکه آیا فرد مبتلا به مشکلات حافظه به بیماری آلزایمر مبتلا است یا خیر، استفاده می‌کنند. این به این دلیل است که بسیاری از شرایط دیگر، به ویژه شرایط عصبی، می‌توانند باعث زوال عقل و سایر علائم آلزایمر شوند. برای نحوه تشخیص آلزایمر در مراحل اولیه، متخصصین مغز و اعصاب سوالاتی را برای درک بهتر از سلامتی و زندگی روزانه شما می‌پرسد. همچنین ممکن است از یکی از نزدیکان شما، مانند یکی از اعضای خانواده، بخواهند که در مورد علائم شما بیشتر صحبت کنند. پزشکان در موارد زیر از شما سؤال خواهند کرد.
- سلامت کلی
- داروهای فعلی
- تاریخچه پزشکی
- توانایی انجام فعالیت‌های روزانه
- تغییر در خلق و خو، رفتار و شخصیت
همچنین پزشک معاینه فیزیکی و یک معاینه عصبی انجام می‌دهد. در ادامه یک تست ارزیابی وضعیت ذهنی انجام می‌دهد که شامل تست‌هایی برای ارزیابی حافظه، حل مسئله، توجه، ریاضیات پایه و زبان است. برای رد سایر علل احتمالی علائم، آزمایشات پزشکی استاندارد مانند آزمایش خون و ادرار انجام خواهد شد. تست‌های تصویربرداری مغز مانند CT مغز، MRI مغز یا توموگرافی گسیل پوزیترون، برای حمایت از تشخیص آلزایمر یا رد سایر شرایط احتمالی مطابق با دستور پزشک انجام می‌شود.
چگونه بیماری آلزایمر زودرس تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص فعلی بیماری آلزایمر زودرس به تشخیص علائم زوال ذهنی که پیش از این اشاره شد متکی است. پزشک شما می‌تواند بیماری آلزایمر را با چند آزمایش تشخیص دهد. ابتدا در مورد سابقه سلامتی شما می‌پرسد و همچنین تست‌های شناختی حافظه، حل مسئله و سایر مهارت‌های ذهنی را برای شما ارزیابی می‌کند. همچنین پزشک ممکن است خون، ادرار و مایع نخاعی شما را نیز آزمایش کند. همچنین آزمایش تصویربرداری مانند سی تی اسکن و اسکن MRI از مغز ممکن است در روند تشخیص نیاز شود. این موارد به پزشک شما نگاه دقیق‌تری از بافت مغز می‌دهد تا میزان آسیب را ارزیابی کند.
چگونه از ابتلا به آلزایمر را پیشگیری کنیم؟
برای دانستن نحوه پیشگیری از آلزایمر باید بدانید که آلزایمر زودرس چیست. باید بدانید که در حالی که برخی از عوامل خطر برای آلزایمر مانند سن و جنس وجود دارد که نمی‌توانید آنها را تغییر دهید، ممکن است بتوانید سایر عوامل را برای کمک به کاهش خطر ابتلا به آلزایمر مدیریت کنید. عوامل خطر برای بیماری آلزایمر عبارتند از:
- سن (افزایش سن عامل خطر اصلی است)
- ژنتیک
- آسیب ضربه‌ای به سر
- افسردگی
- بیماری قلبی عروقی و بیماری عروق مغزی
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- دیابت
- سیگار کشیدن
- چاقی
تحقیقات نشان می‌دهد که داشتن یک سبک زندگی سالم به محافظت از مغز در برابر زوال شناختی کمک می‌کند. روش‌های زیر ممکن است به کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر کمک کند:
- از نظر ذهنی فعال بمانید: بازی‌های رومیزی انجام دهید، مطالعه کنید، جدول کلمات متقاطع انجام دهید، موسیقی جدید یاد بگیرید یا سرگرمی‌های دیگری را انجام دهید که به «قدرت مغز» نیاز دارد.
- فعالیت بدنی داشته باشید: ورزش جریان خون و اکسیژن را به مغز شما افزایش می‌دهد که ممکن است بر سلامت سلول‌های مغز تاثیر بگذارد. اگر در فعالیت‌هایی شرکت می‌کنید که خطر آسیب سر را افزایش می‌دهند، از پوشش محافظ سر استفاده کنید.
- از نظر اجتماعی فعال بمانید: به طور منظم با دوستان و خانواده صحبت کنید و به فعالیت‌های گروهی مانند خدمات مذهبی، کلاس‌های ورزشی، باشگاه‌های کتابخوانی یا کار داوطلبانه اجتماعی بپیوندید.
- سالم بخورید: رژیم غذایی مدیترانه یا رژیم غذایی سالم دیگری که حاوی آنتی اکسیدان است. نوشیدنی‌های الکلی را مصرف نکنید. اگر در مورد خطر ابتلا به بیماری آلزایمر نگران هستید، با یک پزشک متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید.
درمان بیماری آلزایمر چگونه است؟
درمان آلزایمر پیچیده است در حال حاضر هیچ درمانی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد، اگرچه دارویی‌هایی در دسترس است که می‌تواند به طور موقت برخی علائم را کاهش دهد یا پیشرفت بیماری را در برخی افراد کم کند. همچنین پشتیبانی برای کمک به افراد مبتلا به این بیماری برای کنار آمدن با زندگی روزمره در دسترس است. ممکن است تعدادی دارو برای بیماری آلزایمر تجویز شود تا به بهبود موقت برخی علائم کمک کند و پیشرفت این بیماری را کاهش دهد.
سه داروی دونپزیل، گالانتامین و ریواستیگمین معروف به مهارکننده‌های استیل‌کولین استراز (AChE) را می‌توان برای افراد مبتلا به بیماری آلزایمر در مراحل اولیه تا میانی تجویز کرد. ممانتین ممکن است برای افراد مبتلا به بیماری در مرحله میانی که نمی‌توانند مهارکننده‌های AChE مصرف کنند، یا برای افرادی که در مراحل پایانی بیماری هستند، تجویز شود.
تفاوتی در میزان عملکرد هر یک از سه مهارکننده استیل‌کولین استراز (AChE) مختلف وجود ندارد، اگرچه برخی از افراد به انواع خاصی از داروها واکنش بهتری نشان می‌دهند یا عوارض جانبی کمتری دارند. همه این داروها فقط توسط متخصصانی مانند روانپزشک، متخصص مغز و اعصاب قابل تجویز است. اگر از یک فرد مبتلا به آلزایمر مراقبت می‌کنید، نظرات شما باید هنگام تجویز دارو و همچنین ارزیابی‌های منظم در نظر گرفته شود. این ارزیابی‌ها برای اطمینان از موثر بودن دارو و شناسایی و نظارت بر عوارض جانبی انجام می‌شود.
جمع بندی
در این مقاله به بررسی اینکه بیماری آلزایمر چیست، علائم و نحوه تشخیص آلزایمر صحبت کردیم. مبتلایان به بیماری آلزایمر نیاز به مراقبت و توجه بسیاری دارند. در صورت داشتن هرگونه سوال می‌توانید با مشاوره با متخصص مغز و اعصاب را در نظر داشته باشید.
