سقط جنین یک عارضه شایع در دوران بارداری است. این اتفاق به عنوان از دست دادن خود به خودی حاملگی قبل از هفته 20 ام بارداری تعریف شده است. در زمان حاملگی نقش فیزیولوژیکی پروژسترون آماده سازی رحم برای لانه گزینی جنین، افزایش سکون رحم و سرکوب انقباضات رحمی است، از این رو ممکن است در جلوگیری از سقط جنین نقش داشته باشد. ترشح ناکافی پروژسترون در اوایل بارداری با علت شناسی سقط جنین مرتبط است و مکمل پروژسترون به عنوان درمانی برای سقط جنین تهدید شده برای جلوگیری از سقط خود به خودی بارداری استفاده شده است. با این حال برای بعضی از افراد این سؤال پیش می‌آید که آیا آمپول پروژسترون برای سقط جنین است یا خیر.
نقش پروژسترون در سقط جنین چگونه است؟
سقط خودبخودی در حدود 15 تا 20 درصد بارداری‌ها اتفاق می افتد. تهدید به سقط جنین زمانی اتفاق می‌افتد که مادر ممکن است نوزاد خود را در کمتر از 20 هفته از دست بدهد. در زمان حاملگی علائم تهدید به سقط جنین، خونریزی واژینال، با یا بدون درد شکم است در حالی که دهانه رحم بسته است و نوزاد داخل رحم زنده است. پروژسترون هورمونی است که برای آماده سازی رحم برای لانه گزینی تخمک بارور شده و سرکوب انقباضات رحمی تا پایان زایمان شناخته شده است. داروهایی که عملکرد پروژسترون را تقلید می‌کنند به عنوان همان پروژسترون شناخته می‌شوند. درمان با پروژسترون‌ها ممکن است در کاهش میزان سقط جنین در زنانی که تهدید به سقط جنین دارند، موثر باشد.
پروژسترون چیست؟
پیش از آنکه در رابطه با تأثیر پروژسترون در سقط جنین صحبت کنیم می‌بایست بدانیم که پروژسترون چیست. پروژسترون هورمونی است که نقش مهمی در چرخه قاعدگی و حفظ بارداری در مراحل اولیه دارد. این هورمون‌ها در تخمدان‌ها تولید میشود و به دیواره رحم می‌گوید که رشد کند. اگر باردار شوید، تخمک بارور شده به این پوشش ضخیم می‌چسبد.
پروژسترون برای رسیدن به بارداری سالم و حفظ آن ضروری است. در نیمه دوم چرخه قاعدگی به طور طبیعی توسط جسم زرد و در اوایل بارداری توسط جسم زرد و جفت ترشح میشود. پروژسترون آندومتر را برای لانه گزینی جنین آماده می‌کند. اگر لانه گزینی اتفاق بیفتد، جسم زرد به تولید پروژسترون ادامه می‌دهد، اما بین هفته‌های 8 تا 12 بارداری، جفت این نقش را بر عهده می‌گیرد و پس از آن بارداری را حفظ می‌کند.
اگر باردار نشوید، غشای رحم که دوره قاعدگی شماست می‌ریزد. پروژسترون به بدن در حفظ بارداری در مراحل اولیه و به جلوگیری از سقط جنین کمک می‌کند. این هورمون به طور طبیعی در بدن وجود دارد، اما به عنوان یک مکمل برای افزایش سطح پروژسترون نیز در دسترس است. تزریق پروژسترون با افزایش سطح هورمون پروژسترون در بدن، سیکل‌های قاعدگی نامنظم را درمان می‌کند. پروژسترون بسیار کم می‌تواند عوارض بارداری ایجاد کند یا عوارض جانبی مشابه یائسگی ایجاد کند.
آیا درمان با پروژسترون می‌تواند از سقط جنین جلوگیری کند؟
مصرف پروژسترون در اوایل بارداری (در 16 هفته اول) برای زنان و افرادی که در معرض خطر سقط زودرس هستند و دارای لکه بینی واژینال یا خونریزی هستند توصیه میشود . با این حال، ممکن است از هر نوع سقط جنین جلوگیری نکند.
پروژسترون برای چه کسانی مناسب است؟
تحقیق نشان داده است که مصرف پروژسترون ممکن است از سقط جنین جلوگیری کند اگر:
- در اوایل بارداری خونریزی دارند و قبلاً 1 یا بیشتر سقط جنین داشته‌اید.
همچنین نتایج نشان داده است که پروژسترون در صورت مصرف در شرایط زیر موثر نیست:
- قبل از بارداری
- در دوران بارداری اگر خونریزی واژینال نداشته باشید و سابقه سقط جنین داشته باشید.
آیا پروژسترون به دلایل دیگری قابل تجویز است؟
اگر تحت درمان برای سقط مکرر هستید، پزشک ممکن است مکمل‌های پروژسترون را از روز 21 سیکل قاعدگی شما تجویز کند. اگر تست بارداری شما در آن چرخه قاعدگی مثبت باشد، مصرف مکمل‌های پروژسترون تا هفته 12 ادامه می‌یابد.
درمان پروژسترون چقدر موثر است؟
اگر 1 یا 2 سقط جنین داشته‌اید، مصرف پروژسترون در اوایل بارداری ممکن است شانس شما را برای داشتن بارداری موفق تقریبا 5 درصد افزایش دهد. در صورتی که 3 بار یا بیشتر سقط داشته‌اید (سقط مکرر)، مصرف پروژسترون در اوایل بارداری ممکن است شانس شما را برای داشتن بارداری موفق تا تقریبا 15 درصد افزایش دهد. همچنین استفاده از پروژسترون در بارداری بی خطر است. با این قبل از مصرف پروژسترون حتما با متخصص زنان مشورت داشته باشید.
چه زمان‌هایی پروژسترون استفاده میشود؟
- شما در بارداری خونریزی دارید
- شما قبلاً سقط جنین داشته‌اید
- بارداری شما در جای مناسب در رحم با سونوگرافی مشاهده میشود
متخصص زنان باید تأیید کند که حاملگی درست در رحم است. پروژسترون درمان موثری برای افراد مبتلا به حاملگی خارج رحمی یا حاملگی با مکان نامشخص (زمانی که تست حاملگی مثبت باشد اما حاملگی را نمی‌توان در داخل و خارج رحم در اسکن تشخیص داد به کار نمی‌رود. متاسفانه نجات این نوع بارداری‌ها ممکن نیست.
قبل از مصرف پروژسترون به چه نکاتی توجه داشته باشیم؟
در صورتی که هر یک از موارد زیر را دارید به پزشک اطلاع دهید. آنها باید بدانند که آیا شما یکی از این شرایط را دارید و بر آن اساس برای شما تصمیم گیری کنند:
- بیماری عروق خونی، اختلال لخته شدن خون یا سکته مغزی
- سرطان سینه، دهانه رحم یا واژن
- دیابت
- بیماری قلبی
- بیماری کبد
- سقط جنین اخیر، سقط جنین
- خونریزی واژن
- یک واکنش غیر معمول یا آلرژیک به پروژسترون، سایر هورمون‌ها، داروها، غذاها، رنگ‌ها یا مواد نگهدارنده
- باردار یا تلاش برای باردار شدن
- شیر دادن
چه چیزی ممکن است با پروژسترون تداخل داشته باشد؟
این دارو را با هیچ یک از موارد زیر مصرف نکنید:
بوسنتان
این دارو همچنین ممکن است با موارد زیر تداخل داشته باشد:
- داروهای باربیتورات برای خواب یا تشنج
- بکساروتن
- کاربامازپین
- اتووین
- کتوکونازول
- فنی توئین
چه عوارض جانبی ممکن است با دریافت پروژسترون داشته باشید؟
عوارض جانبی که باید در اسرع وقت به پزشک گزارش دهید:
- واکنش‌های آلرژیک: بثورات پوستی، خارش، کهیر، تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
- لخته خون: درد، تورم یا گرمی در ساق پا، تنگی نفس، درد قفسه سینه
- تغییرات بافت سینه، توده‌های جدید، قرمزی، درد یا ترشح از نوک پستان
- آسیب کبدی: درد بالای شکم سمت راست، از دست دادن اشتها، حالت تهوع، مدفوع روشن، ادرار زرد یا قهوه ای تیره، زردی پوست یا چشم ها، ضعف یا خستگی غیرعادی
- میگرن یا سردرد جدید یا بدتر شده
- سکته مغزی: بی حسی یا ضعف ناگهانی صورت، بازو یا پا، مشکل در صحبت کردن، گیجی، مشکل در راه رفتن، از دست دادن تعادل یا هماهنگی، سرگیجه، سردرد شدید، تغییر در بینایی
- درد ناگهانی چشم یا تغییر در بینایی مانند تاری دید، دیدن هاله اطراف نورها، کاهش بینایی
- ترشحات غیرمعمول واژن، خارش یا بو
- بدتر شدن خلق و خو، احساس افسردگی
- عوارض جانبی که معمولاً نیازی به مراقبت پزشکی ندارند (در صورت ادامه یا آزاردهنده بودن به پزشک اطلاع دهید):
- نفخ
- درد یا حساسیت پستان
- سرگیجه
- خواب آلودگی
- سردرد
- سیکل‌های قاعدگی نامنظم یا لکه بینی
- نوسانات خلقی
- حالت تهوع
- تورم مچ پا، دست‌ها یا پاها
خبر خوب این است که داشتن یک سقط جنین شما را در معرض افزایش خطر سقط جنین دیگر قرار نمی‌دهد. حتی پس از دو سقط متوالی، احتمال سقط جنین دیگر، کمی بیشتر از زنانی است که هرگز سقط جنین نداشته‌اند. بعد از سه بار متوالی سقط جنین، که پزشکان آن را به عنوان “سقط مکرر” تعریف می‌کنند، احتمال سقط جنین دیگر کمی بیشتر از یک زن معمولی است، اگرچه شانس یک بارداری سالم هنوز خوب است.
در این مقاله متوجه شدیم که آمپول پروژسترون برای سقط جنین به کار نمی‌رود. با وجود اینکه مطالعات اخیر افزایش قابل توجهی در میزان تولد نوزادان با استفاده از پروژسترون واژینال در سه ماهه اول بارداری در بین زنان دارای سقط مکرر نشان نداده است، شما می‌بایست با دکتر زنان و زایمان در این رابطه مشورت بگیرید.
