بسیاری از افراد نمی‌دانند که در مواجهه با مشکلات مربوط به سلامت روان، آیا مراجعه به روانپزشک مناسب است یا خیر. یکی از باورهای نادرست در میان مردم این است که روانپزشک فقط متخصصی است که دارو تجویز می‌کند، در حالی که روان‌شناسان بدون استفاده از دارو به درمان مراجعه‌کنندگان می‌پردازند. برای مثال، فردی که دچار اختلال اضطراب است یا نشانه‌های افسردگی را احساس می‌کند، ممکن است نداند باید به روانپزشک مراجعه کند یا روانشناس. در این مقاله توضیح می‌دهیم روانپزشکی چیست، چه زمانی باید به روانپزشک مراجعه کنیم و روانپزشک چه شرایطی را درمان می‌کند.
روانپزشکی چیست؟
روانپزشکی شاخه‌ای از پزشکی است که بر تشخیص، درمان و پیشگیری از اختلالات روانی، احساسی و رفتاری تمرکز دارد. اصطلاح «روانپزشکی» به معنای “درمان پزشکی روح” است. مانند روان‌شناسان، روانپزشکان نیز از روان‌درمانی برای کمک به مراجعه‌کنندگان استفاده می‌کنند. با این حال، روانپزشکان در تعیین چگونگی تأثیر عوامل زیستی بر سلامت روانی و درمان بیماری‌های روانی با دارو تخصص دارند.
روانپزشک کیست؟
روانپزشک پزشکی است که در حوزه سلامت روان تخصص دارد و توانایی ارزیابی هر دو جنبه روانی و جسمی مشکلات روانی را دارد. افراد به دلایل مختلفی به روانپزشک مراجعه می‌کنند. مشکلاتی مانند حملات ترس، توهم‌های ترسناک، افکار خودکشی یا شنیدن “صداها” می‌توانند به صورت ناگهانی بروز کنند. همچنین، برخی مشکلات سلامت روان ممکن است مدت‌ها ادامه یابند، مانند احساس افسردگی، ناامیدی یا اضطراب که به نظر نمی‌رسد بهبود یابند. این افراد این حس را تجربه می‌کنند که زندگی روزمره از کنترل خارج شده و نیاز به کمک دارند. در این زمان‌ها، مراجعه به روانپزشک می‌تواند کمک‌کننده باشد.
چه زمانی باید به روانپزشک مراجعه کنیم؟
تصمیم‌گیری درباره زمان مراجعه به روانپزشک یکی از دغدغه‌های اصلی افراد و خانواده‌هایی است که با اختلالات روانی دست و پنجه نرم می‌کنند. دلایل متعددی برای مراجعه به روانپزشک وجود دارد. اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، بهتر از مسئله را با روانپزشک درمیان بگذارید:
- مشکلات در تطبیق با تغییرات عمده زندگی
- تجربه استرس مداوم، اضطراب، نگرانی یا ترس
- افسردگی
- سردمزاجی و ناتوانی جنسی
- افکار خودکشی
- تمایل به آسیب رساندن به دیگران
- خودآزاری عمدی
- اختلال در خواب، استراحت یا آرامش
- افکار منفی مداوم
- وسواس فکری
- احساس بی‌قراری
- احساس تعقیب شدن یا تهدید شدن
- شنیدن یا دیدن چیزهایی که وجود ندارند
- مصرف بی‌رویه الکل یا مواد مخدر
- اختلال در قمار، بازی‌های رایانه‌ای یا رفتارهای اعتیادآور دیگر
- مشکلات در تصویر ذهنی از بدن
- اختلالات خوردن
- مشکلات حافظه، کمبود تمرکز و توجه، بیش‌فعالی
- ترس‌های شدید یا غیرمنطقی
- خشونت، هیجان یا بروز ناگهانی احساسات
- ناتوانی در مدیریت یا کنترل احساسات
- بی‌خوابی و مشکلات خواب دیگر
- شرایطی که از کودکی شروع می‌شوند، مانند اوتیسم و اضطراب در کودکان
تفاوت بین روانپزشک و روانشناس چیست؟
روانپزشک پزشکی است که می‌تواند اختلالات سلامت روان را تشخیص داده و درمان کند. آن‌ها می‌توانند بر اساس تشخیص خود دارو و درمان‌های متنوعی تجویز کنند. روان‌شناسان معمولاً مدرک دکتری (PhD) دارند و در زمینه‌های مختلف مشاوره می‌دهند. روان‌شناسان اختلالات سلامت روانی را با روان‌درمانی (مکالمه‌درمانی) درمان می‌کنند و نمی‌توانند دارو تجویز کنند. روانپزشکان معمولاً اختلالات روانی پیچیده‌تر و حادتری را درمان می‌کنند که نیازمند دارو یا مداخله پزشکی هستند.
چه تفاوتی بین روانپزشک و روان‌درمانگر وجود دارد؟
یک روان‌درمانگر دارای مدرک کارشناسی ارشد در حوزه‌ای مرتبط با سلامت روان مانند روان‌شناسی، روان‌درمانی یا مشاوره خانواده است. روان‌درمانگران از تکنیک‌های درمانی مانند گفتاردرمانی استفاده می‌کنند و نمی‌توانند دارو تجویز کنند. مثال‌هایی از روان‌درمانگران شامل تراپیست‌ها و مشاوران روان شناسی بالینی با مجوز هستند. در حالی که یک روانپزشک می‌تواند بیماری‌های روانی را تشخیص داده و دارو و درمان‌های پزشکی تجویز کند.
تفاوت بین روانپزشک و متخصص مغز و اعصاب چیست؟
یک متخصص مغز و اعصاب، پزشکی است که به تشخیص و درمان بیماری‌های مربوط به مغز و سیستم عصبی (مغز، نخاعی و اعصاب) می‌پردازد. در حالی که روانپزشکان به جنبه‌های شناختی و رفتاری مشکلات مغزی تمرکز دارند، متخصصان مغز و اعصاب بر علائم فیزیکی و عصبی تمرکز می‌کنند. هر دو می‌توانند دارو تجویز کنند و در برخی شرایط مشترک مانند افسردگی در بیماری پارکینسون یا پس از سکته مغزی، همکاری داشته باشند. به عنوان مثال، افسردگی معمولاً در افرادی رخ می‌دهد که بیماری پارکینسون دارند یا کسانی هستند که سکته مغزی داشته‌اند.
یک روانپزشک چه کاری انجام می‌دهد؟
روانپزشکان اختلالات ذهنی، احساسی و رفتاری را ارزیابی، تشخیص و درمان می‌کنند. آن‌ها می‌توانند آزمایش‌های پزشکی و روانشناختی مختلفی درخواست دهند تا با استفاده از آن‌ها، به همراه مکالمات درباره علائم و تاریخچه پزشکی، شرایط سلامت روان را تشخیص دهند. روانپزشکان از معیارهای راهنمای تشخیصی و آماری انجمن روانپزشکی آمریکا (DSM-5) برای تشخیص شرایط خاص سلامت روان استفاده می‌کنند و برنامه‌های درمانی شخصی‌سازی شده ارائه می‌دهند که شامل روان‌درمانی، دارو و دیگر درمان‌های پزشکی است.
چه بیماری‌هایی به روانپزشک نیاز دارند؟
بسیاری از افراد در مواجه با اختلالات مربوط به رفتار و روان نمی‌دانند که باید از کدام متخصص سلامت روان کمک بگیرند. در صورتی که این اختلالات در مرحله حادی باشند که از کنترل فرد خارج شده است، مراجعه به روانپزشک بسیار کمک کننده است. این اختلالات شامل موارد زیر است:
- سوء مصرف الکل و مواد مخدر
- اختلالات اضطراب
- کمبود توجه و بیش فعالی
- اختلال طیف اوتیسم
- دوقطبی
- اختلال بد شکلی بدن
- افسردگی
- اختلالات تجزیه‌ای
- اختلالات خوردن
- اختلال قمار
- اختلالات جنسی
- اختلال احتکار
- اختلالات خلقی
- اختلال وسواسی – اجباری (OCD)
- اختلال ترس ناگهانی
- اختلالات شخصیت
- اختلال استرس پس از آسیب روحی (PTSD)
- افسردگی پس از زایمان
- اختلال شیزوافکتیو
- اسکیزوفرنی
- اختلالات خواب
روش‌های درمانی روانپزشک چیست؟
روانپزشکان از روش‌های مختلفی برای درمان بیماران استفاده می‌کنند. دارودرمانی یکی از اصلی‌ترین روش‌های درمانی است. داروهایی که روانپزشکان معمولاً تجویز می‌کنند شامل ضد افسردگی‌ها، داروهای ضد روان‌پریشی، داروهای ضد اعتیاد، داروهای تثبیت کننده خلق، خواب‌آورها و ضد اضطراب‌ها، و محرک‌ها است. درمان‌های دیگری مانند الکتروشوک درمانی (ECT)، درمان تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال (TMS) و نوردرمانی نیز در برخی موارد مورد استفاده قرار می‌گیرند.
روان درمانی چگونه است؟
روان‌درمانی، که به عنوان “مکالمه‌درمانی” یا “درمان” نیز شناخته می‌شود، شامل مکالمه با یک متخصص سلامت روان آموزش‌دیده برای شناسایی و حل مسائلی است که بر سلامت روانی تأثیر می‌گذارند. هدف روان‌درمانی برطرف کردن یا کنترل الگوهای فکری و رفتاری مشکل‌ساز است تا فرد عملکرد بهتری داشته باشد. انواع مختلفی از روان‌درمانی وجود دارد، از جمله درمان رفتاری شناختی (CBT)، درمان بین فردی (IPT)، شناخت مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBCT)، درمان دیالکتیک رفتاری (DBT)، و روان‌درمانی دینامیک.
چگونه با یک روانپزشک مشاوره داشته باشیم؟
تعیین زمان ملاقات با یک روانپزشک معمولاً بر اساس خودارزیابی صریح علائم و تجربیات روزانه انجام می‌شود. هرچند بسیاری از افراد خود نمی‌توانند علائم بیماری‌های روانی را به‌طور دقیق تشخیص دهند، اما ممکن است از الگوهای رفتاری، احساسی و فکری ناسالم آگاه باشند. جستجوی کمک برای بهبود اختلالات روانی ممکن است دشوار باشد، اما ضروری است. مشاوره روانپزشکی آنلاین تلفن خونه، می‌تواند به شما کمک کند تا هر زمان که نیاز داشتید، با یک روانپزشک مشاوره داشته باشید.
جمع بندی و راهنمای مشاوره پزشکی
شناخت و جستجوی کمک برای مشکلات سلامت روانی ممکن است دشوار باشد، اما ضروری است. روانپزشکان می‌توانند تشخیص دقیقی ارائه دهند و برنامه‌های درمانی شخصی‌سازی شده‌ای را پیشنهاد دهند. آن‌ها با استفاده از دانش به‌روز خود در زمینه داروها و درمان‌ها، به شما کمک می‌کنند تا به بهترین نحو بهبود یابید. مشاوره روانپزشکی آنلاین تلفن خونه فرصت ارتباط مستقیم در هر زمان و مکان با متخصصین روانپزشک را برای شما فراهم می‌کند.
