هرکسی که شاهد تأثیر بیماری آلزایمر و سایر اشکال زوال عقل بر یکی از عزیزان خود بوده است به این سوال فکر کرده است که درمان بیماری آلزایمر به چه صورت است؟ بسیاری از محققان نیز در مورد این فکر کرده‌اند و برای درک چگونگی ایجاد بیماری آلزایمر و سایر اشکال دمانس یا همان زوال عقل کار کرده‌اند. نکته اصلی این است که تئوری‌های زیادی وجود دارد اما هنوز پاسخ قطعی وجود ندارد. در این مقاله به توضیح روش‌های درمان آلزایمر و سایر نکاتی که باید در این زمینه بدانید می‌پردازیم.
علت بیماری آلزایمر چیست؟
پیش از دانستن علت بیماری آلزایمر این بیماری باید بدانید که آلزایمر چیست؟ مغز حاوی میلیون‌ها نورون (سلول‌های مغز) است. این سلول‌ها سازماندهی میکنند که مغز چگونه خاطرات را ذخیره می‌کند، عادت‌ها را یاد می‌گیرد و شخصیت ما را شکل می‌دهد. سیگنال‌ها در امتداد اتصالات بین سلول‌های مغز به شکل مواد شیمیایی به نام انتقال دهنده‌های عصبی منتقل می‌شوند. در افراد مبتلا به بیماری آلزایمر، فرآیندهای زیادی بر این سلول‌ها و مواد شیمیایی تأثیر می‌گذارد که شامل موارد زیر است:
- رسوبات پلاک آمیلوئید
- ایجاد گرههای عصبی فیبریلاری
خارج از سلول‌های مغزی پلاک‌های آمیلوئید رسوباتی هستند که سلول‌های مغز را از ارسال سیگنال‌ها به درستی متوقف میکنند. درهم‌تنیدگی‌های نوروفیبریلاری رسوباتی هستند داخل سلول‌های مغزی که مسدود کردن مسیر تغذیه و انرژی سلول‌های مغزی باعث مرگ سلولی می‌شوند. مرگ عصبی باعث کوچک شدن قشر (لایه بیرونی مغز) می‌شود. قشر مغز برای حافظه، زبان و قضاوت حیاتی است. دانشمندان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث تشکیل پلاک‌ها و گره‌ها در بیماری آلزایمر می‌شود. علل مشکوک عبارتند از:
- مشکلات رگ‌های خونی
- پیوندهای ژنتیکی
- تغییرات هورمونی
برای افراد مبتلا به بیماری آلزایمر خانوادگی، جهش در 3 ژن برای افزایش تولید پلاک‌های آمیلوئید یافت شده است. “ژن های عامل خطر” دیگری نیز وجود دارد. که ممکن است احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر سنین پایین را افزایش دهد.
روش‌های درمان بیماری آلزایمر چیست؟
هیچ درمانی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد، اما برخی داروها می‌توانند به طور موقت بدتر شدن علائم زوال عقل را کاهش دهند. داروها و سایر مداخلات نیز می‌توانند به علائم رفتاری کمک کنند. شروع درمان آلزایمر در اسرع وقت می‌تواند به حفظ عملکرد روزانه برای مدتی کمک کند. با این حال، داروهای فعلی آلزایمر را متوقف یا معکوس نمی‌کنند. از آنجایی که آلزایمر به طور متفاوتی روی همه افراد تأثیر می‌گذارد، درمان آن به شدت فردی است. پزشکان با افراد مبتلا به آلزایمر و مراقبان آنها برای تعیین بهترین برنامه درمانی همکاری میکنند. سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) دو نوع دارو را برای درمان علائم بیماری آلزایمر تایید کرده است:
مهارکننده‌های کولین استراز
این داروها با مسدود کردن عمل استیل کولین استراز، آنزیمی که مسئول تخریب استیل کولین است، عمل میکنند. استیل کولین یکی از مواد شیمیایی است که به ارتباط سلول‌های عصبی کمک می‌کند. محققان بر این باورند که کاهش سطح استیل کولین باعث برخی از علائم بیماری آلزایمر می‌شود. این داروها می‌توانند برخی از مشکلات حافظه را بهبود بخشند و برخی از علائم رفتاری بیماری آلزایمر را کاهش دهند. این داروها بیماری آلزایمر را درمان نمی کنند یا پیشرفت بیماری را متوقف نمی کنند.
آنتاگونیست گیرنده متیل آسپارتات (NMDA)
علاوه بر این، سازمان غذا و دارو آمریکا تأیید سریعی را برای آدوکانوماب (aducanumab)، اولین درمان اصلاح کننده بیماری برای بیماری آلزایمر، صادر کرده است. این دارو به کاهش رسوب آمیلوئید در مغز شما کمک می‌کند. آدوکانوماب یک داروی جدید است و محققان اثرات آن را در افرادی که مبتلا به بیماری آلزایمر اولیه بودند مورد مطالعه قرار دادند. به همین دلیل، ممکن است فقط در مراحل اولیه به افراد کمک کند.
آخرین دستاورد‌های درمان آلزایمر چیست؟
به جهت درمان آلزایمر با داروهای جدید دانشمندان در حال انجام مطالعاتی برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد پلاک‌ها، گره‌ها و سایر ویژگی‌های بیولوژیکی آلزایمر هستند. پیشرفت‌ها در تکنیک‌های تصویربرداری مغز، محققان را قادر می‌سازد تا رشد و گسترش پروتئین‌های آمیلوئید و تاو غیرطبیعی را در مغز زنده و همچنین تغییرات در ساختار و عملکرد مغز را مشاهده کنند. دانشمندان همچنین با مطالعه تغییرات در مغز و مایعات بدن که سال‌ها قبل از ظهور علائم آلزایمر قابل تشخیص است، در حال بررسی اولین مراحل در روند بیماری هستند. یافته‌های این مطالعات به بهبود درک ما از علل آلزایمر کمک کرده و تشخیص را آسان‌تر می‌کند.
یکی از اسرار بزرگ آلزایمر، این است که چرا تا حد زیادی افراد مسن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تحقیقات در مورد روند پیری طبیعی مغز در حال بررسی این سوال است. برای مثال، دانشمندان در حال بررسی هستند که چگونه تغییرات مرتبط با افزایش سن در مغز ممکن است به نورون‌ها آسیب برساند و بر انواع دیگر سلول‌های مغزی تأثیر بگذارد تا به آسیب آلزایمر کمک کند. این تغییرات مرتبط با افزایش سن شامل آتروفی (کوچک شدن) بخش‌های خاصی از مغز، التهاب، آسیب رگ‌های خونی، تولید مولکول‌های ناپایدار به نام رادیکال‌های آزاد و اختلال عملکرد میتوکندری (تجزیه تولید انرژی در سلول) است.
داروهای مدیریت علائم آلزایمر چیست؟
برکسپیپرازول
بیقراری ناشی از آلزایمر را درمان می‌کند. عوارض جانبی احتمالی شامل علائم سرماخوردگی، سرگیجه، قند خون بالا و سکته است.
دونپزیل
یک داروی مهارکننده کولین استراز با جلوگیری از تجزیه استیل کولین در مغز، علائم آلزایمر خفیف، متوسط و شدید را درمان می‌کند. عوارض جانبی احتمالی شامل تهوع، استفراغ، اسهال، بی خوابی، گرفتگی عضلات، خستگی و کاهش وزن است.
گالانتامین
مانند داروی قبلی مهار کننده کولین استراز است. علائم آلزایمر خفیف تا متوسط را با جلوگیری از تجزیه استیل‌کولین درمان می‌کند و گیرنده‌های نیکوتین را تحریک می‌کند تا استیل‌کولین (یک انتقال دهنده عصبی که در عملکرد مغز نقش دارد) بیشتری در مغز آزاد کنند. عوارض جانبی احتمالی عبارتند از تهوع، استفراغ، اسهال، کاهش اشتها، کاهش وزن، سرگیجه و سردرد.
ممانتین
آنتاگونیست گیرنده متیل آسپارتات(NMDA) علائم آلزایمر متوسط تا شدید را با مسدود کردن اثرات سمی مرتبط با گلوتامات اضافی درمان می‌کند و فعال‌سازی گلوتامات را تنظیم می‌کند. عوارض جانبی احتمالی شامل سرگیجه، سردرد، اسهال، یبوست و گیجی است. یک یا دو بار در روز از طریق قرص یا کپسول مصرف می‌شود. مطالعات نشان داده است که افراد مبتلا به آلزایمر که ممانتین مصرف میکنند در فعالیت‌های معمول زندگی روزمره مانند خوردن، پیاده‌روی، توالت، حمام کردن و لباس پوشیدن عملکرد بهتری دارند.
ممانتین و دونپزیل (ترکیب ساخته شده)
این دارو نیز آنتاگونیست گیرنده متیل آسپارتات (NMDA) با جلوگیری از اثرات سمی مرتبط با گلوتامات اضافی (یک انتقال دهنده عصبی که در انتقال سیگنال عصبی نقش دارد)، علائم آلزایمر متوسط تا شدید را درمان می‌کند و از تجزیه استیل کولین در مغز جلوگیری می‌کند. عوارض جانبی احتمالی شامل سردرد، تهوع، استفراغ، اسهال، سرگیجه، بی اشتهایی و اکیموز (کبودی کوچک ناشی از نشت رگ‌های خونی) است. از طریق یک کپسول یک بار در روز مصرف می‌شود.
ریواستیگمین
دارویی با مکانیسم عمل مهارکننده کولین استراز، علائم آلزایمر خفیف، متوسط و شدید را با جلوگیری از تجزیه استیل کولین و بوتیریل کولین (یک ماده شیمیایی مشابه) درمان می کند. به استیل کولین) در مغز. عوارض جانبی احتمالی شامل تهوع، استفراغ، اسهال، کاهش وزن، سوء هاضمه، کاهش اشتها، بی اشتهایی و ضعف عضلانی است. از طریق یک کپسول دو بار در روز یا از طریق یک چسب پوستی که یک بار در روز جایگزین می شود، تحویل داده می شود.
عوارض جانبی داروهای درمان آلزایمر چیست؟
پزشکان معمولاً برای بیماران داروهای درمان کننده آلزایمر را با دوزهای کم شروع میکنند و به تدریج دوز را بر اساس میزان تحمل بیمار افزایش می‌دهند. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد افراد خاصی ممکن است از دوزهای بالاتر داروهای آلزایمر بهره‌مند شوند. با این حال، هر چه دوز بالاتر باشد، احتمال بروز عوارض جانبی ناخواسته بیشتر خواهد بود.
هنگام شروع دارو، بیماران باید تحت نظر باشند. همه این داروها دارای عوارض جانبی هستند که ممکن است شامل تهوع، استفراغ، اسهال، واکنش های آلرژیک، از دست دادن اشتها، سردرد، گیجی، سرگیجه و زمین خوردن باشد. هر گونه علائم غیرعادی را فوراً به پزشک تجویز کننده گزارش دهید. این نکته مهم است که بدانید دستورالعمل‌های پزشک خود را هنگام مصرف هر دارویی، از جمله ویتامین‌ها و مکمل‌های گیاهی دنبال کنید. قبل از افزودن یا تغییر هر دارویی با پزشک محصوصاً در موارد درمان آلزایمر در افراد مبتلا به بیماری زمینه‌ای، صحبت کنید.
مدیریت تغییرات رفتاری در مبتلایان به آلزایمر
اگر فردی از عزیزانتان به بیماری آلزایمر تشخیص داده شده است، می‌توانید اقداماتی را انجام دهید تا او را در محیط خانه راحت نگه دارید و به مدیریت تغییرات رفتاری او کمک کنید. شما می‌توانید موارد زیر را برای حفظ راحتی او انجام دهید:
- محیطی آشنا برای آنها حفظ کنید. چیدمان یا سازماندهی فضای زندگی آنها را تغییر ندهید.
- راحتی آنها را زیر نظر داشته باشید.
- اشیای راحتی مانند یک حیوان عروسکی یا پتوی مورد علاقه خودشان را تهیه کنید.
- اگر تحت استرس هستند، سعی کنید توجه آنها را به سمت موضوع دیگری تغییر دهید.
- سعی کنید از درگیری اجتناب کنید.
هیچ دارویی برای مدیریت علائم رفتاری در زوال عقل آلزایمر تایید نشده است. برخی از داروها ممکن است به برخی افراد کمک کند، از جمله:
- داروهای ضد افسردگی: این داروها می‌توانند اضطراب، بیقراری، پرخاشگری و افسردگی را درمان کنند.
- داروهای ضد اضطراب: این داروها می‌توانند بیقراری افراد مبتلا به آلزایمر را درمان کنند.
- داروهای ضد تشنج: این داروها گاهی اوقات می‌توانند پرخاشگری را درمان کنند.
- داروهای ضد روان پریشی (نورولپتیک‌ها): این داروها می‌توانند پارانویا، توهم و بی قراری را درمان کنند.
این داروها می‌توانند عوارض جانبی ناخوشایند یا بالقوه خطرناکی ایجاد کنند (مانند سرگیجه، که می‌تواند منجر به زمین خوردن شود)، بنابراین پزشکان معمولاً آنها را برای دوره‌های کوتاه زمانی که مشکلات رفتاری شدید هستند، تجویز میکنند. همچنین دانستن روش‌های پیشگیری از آلزایمر به شما خانواده تان کمک خواهد کرد تا از بروز این بیماری در سایر افراد نزدیکتان جلوگیری کنید.
چگونه از فرد مبتلا به آلزایمر مراقبت کنیم؟
مراقبت از فرد مبتلا به آلزایمر می‌تواند هزینه‌های فیزیکی، عاطفی و مالی قابل توجهی داشته باشد. دانستن نکات زیر می‌تواند به شما و عزیزانتان کمک کند:
- درباره بیماری آلزایمر بیاموزید: درک این شرایط یک استراتژی بلند مدت مهم برای کمک به یک بیمار مبتلا به آلزایمر است. سعی کنید برنامه‌هایی پیدا کنید که به خانواده‌ها در مورد مراحل مختلف آلزایمر و راه‌های مقابله و مدیریت علائم آن آموزش دهد.
- علائم فرد را زیر نظر داشته باشید: نگه داشتن دفتری از تغییرات ذهنی، عاطفی و رفتاری عزیزتان می‌تواند به درمان گران کمک کند تا مراحل بعدی مراقبت از بیمار را تعیین کند. اگر متوجه تغییرات مهم یا نگران کننده شدید، با پزشک متخصص در ارتباط باشید.
- استرس خود را مدیریت کنید: مراقبت از فرد مبتلا به آلزایمر می‌تواند استرس‌زا و خسته‌کننده باشد. مهارت‌های مقابله سالم را تمرین کنید و شبکه‌ای از دوستان و خانواده بسازید تا از شما حمایت کنند.
- پیوستن به یک گروه پشتیبانی را در نظر بگیرید: گروه‌های حمایتی بیماری آلزایمر می‌توانند به شما کمک کنند در مراقبت از فرد مبتلا به آلزایمر احساس تنهایی کمتری کنید. می‌توانید نگرانی‌های خود را بیان کنید و تجربیات خود را به اشتراک بگذارید. همچنین ممکن است راهبردهای مفیدی برای مراقبت از عزیزتان بیاموزید.
هنگام مراجعه به پزشک در مورد آلزایمر چه سوالاتی از بپرسیم؟
اگر یکی از نزدیکان شما به بیماری آلزایمر مبتلا است، بهتر است سوالات زیر را از یک پزشک بپرسید تا محیط بهتری برای آن فراهم کنید.
- بیماری آلزایمر معمولا چگونه پیشرفت می‌کند؟
- آلزایمر زودرس چیست و برای چه افرادی اتفاق می‌افتد؟
- باید مراقب چه علائم و نشانه‌هایی باشم؟
- چه درمان‌هایی برای آلزایمر وجود دارد؟ پیشنهاد شما چیست؟
- آیا آزمایشات بالینی در دسترس است؟
- بهترین مکان برای مراقبت از بیمار آلزایمری کجاست؟
- چه کاری باید انجام دهم تا فضای زندگی آنها امن و راحت باشد؟
- چه خدمات و سازمان‌های پشتیبانی وجود دارند؟
- آیا من در خطر ابتلا به بیماری آلزایمر هستم؟ آیا در خانواده امکان ابتلا به آلزایمر وجود دارد؟
جمع‌بندی
فهمیدن اینکه یکی از عزیزانتان مبتلا به بیماری آلزایمر است، می‌تواند بسیار سخت باشد. بدانید که پزشکان و سایر درمانگران قادر خواهند بود تا در این فرآیند همراهتان باشند. مهم این است که از خودتان مراقبت کنید. پیوستن به گروه‌های پشتیبانی یا ایجاد شبکه پشتیبانی برای ادامه این مسیر بسیار مفید خواهد بود. در صورت هرگونه سوال شما می‌توانید از خدمات مشاوره آنلاین پزشکی پلتفرم تلفن خونه بهره‌مند شوید.
