اضطراب چیست؟
بر اساس نظر انجمن روانپزشکان آمریکا، اضطراب یک واکنش طبیعی به استرس است و حتی در بعضی مواقع می‌تواند مفید باشد، مثل افزایش تمرکز و توجه در هنگام آزمون یا کار. در مقابل، اختلالات اضطرابی با احساسات موقتی اضطراب یا نگرانی متفاوت هستند و شامل احساسات شدیدتر ترس یا اضطراب می‌شوند.
راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) اضطراب را به‌عنوان نگرانی‌های بی‌مورد و توقعات نگران‌کننده توصیف می‌کند که بیشتر روزها و به مدت حداقل ۶ ماه در مورد چندین رخداد یا فعالیت، مانند عملکرد در کار یا مدرسه و یا سایر مسائل زندگی وجود دارد. این اضطراب و نگرانی با سه مورد یا بیشتر از شش علائم زیر مرتبط است که حداقل برخی از این علائم برای بیشتر روزها در ۶ ماه گذشته وجود داشته‌اند:
- بی‌قراری یا احساس هیجان‌زده بودن
- زود خسته شدن
- مشکل در تمرکز یا خالی شدن ذهن
- تحریک‌پذیری
- تنش عضلانی
- اختلال خواب مانند مشکل در خواب رفتن یا ماندن در خواب، داشتن خواب غیرراحت و نامطلوب
انواع اضطراب چیست؟
همانطور که گفته شد، اضطراب، نگرانی یا علائم جسمی باعث ناراحتی یا اختلال بالینی قابل توجهی در زمینه‌های اجتماعی، شغلی یا سایر حوزه‌های مهم عملکرد می‌شود. چند نوع وضعیت اضطرابی وجود دارد که هر کدام درمان‌های مختلفی دارند. برای درک اینها، مهم است که به روانپزشک مراجعه کنید که بتواند به شما کمک کند ریشه اضطراب‌تان را بشناسید و بهترین روش مدیریت آن را پیدا کنید. بعضی از رایج‌ترین انواع اضطراب شامل موارد زیر است:
- اختلال اضطراب فراگیر (GAD): افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، درباره مسائل مختلف مانند سلامتی، مسائل مالی، خانواده یا کار، به شدت نگران‌اند.
- اختلال اضطراب اجتماعی: که به عنوان هراس اجتماعی هم شناخته می‌شود، با ترس شدید و اجتناب از موقعیت‌های اجتماعی مشخص می‌شود.
- هراس‌های خاص: هراس خاص ترس غیرمنطقی از یک شی یا موقعیت خاص است، مانند ارتفاع، حیوانات یا پرواز.
- اختلال پانیک: افرادی که دارای این اختلال هستند، حملات ناگهانی و غیرمنتظره‌ای از ترس را تجربه می‌کنند. این حملات ممکن است شامل علائم جسمی هم باشند، مثل درد قفسه سینه، تپش قلب، تنگی نفس، عرق کردن و سرگیجه.
روانپزشک چگونه می‌تواند به فرد دارای اضطراب کمک کند؟
برای درمان اضطراب روانپزشک می‌تواند به شما کمک کند تا عوامل تحریک‌کننده اضظرابتان را شناسایی کنید. شرایط اضطرابی می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. روانپزشک به شما کمک می‌کند تا این عوامل را شناسایی کرده و بفهمید چطور می‌توانید آنها را از بین ببرید یا به شکلی سالم با آنها روبرو شوید. عوامل رایج تحریک‌کننده اضطراب شامل موارد زیر است:
- رویدادهای استرس‌زا در زندگی مانند طلاق، مرگ عزیزان، از دست دادن شغل یا مشکلات مالی
- تجربیات آسیب‌زا مانند تصادفات رانندگی، بلایای طبیعی، سوءاستفاده جنسی یا جنگ
- برخی شرایط پزشکی مانند مشکلات تیروئید، بیماری قلبی، دیابت یا اختلالات تنفسی
- سوءمصرف مواد شامل مصرف الکل یا مواد مخدر، وابستگی و ترک مواد
تفاوت‌های بین استرس و اضطراب
تفاوت بزرگ بین استرس و اضطراب وجود یک عامل تحریک‌کننده خاص است. استرس معمولاً به یک موقعیت خاص مرتبط است. وقتی آن موقعیت حل می‌شود، استرس شما هم از بین می‌رود. ممکن است شما نگران یک امتحان در آینده باشید. یا دارید سعی می‌کنید از خانه کار کنید در حالی که سه بچه کوچک دارید که برای جلب توجه شما با هم رقابت می‌کنند. در هر دو مورد، یک ریشه مشخص برای استرس شما وجود دارد. وقتی امتحان تمام می‌شود یا بچه‌ها به مهدکودک برمی‌گردند، استرس شما شروع به کاهش می‌کند. اما این به این معنا نیست که استرس همیشه کوتاه‌مدت است. استرس مزمن به استرس طولانی‌مدتی اشاره دارد که در پاسخ به فشارهای مداوم مثل یک شغل پرتنش یا مشکلات خانوادگی بوجود می‌آید. از سوی دیگر، اضطراب همیشه عامل استرس خاصی ندارد.
روش‌های درمان اضطراب چیست؟
همه اختلالات اضطرابی نیازی به درمان ندارند به عنوان مثال وقتی که علائم خفیف، گذرا و بدون آسیب به عملکرد اجتماعی و شغلی هستند. اما وقتی فرد دچار ناراحتی شدید است یا از عوارض ناشی از اضطراب مثل افسردگی، مصرف مواد یا سوء مصرف الکل، یا افکار خودکشی رنج می‌برد، شروع درمان ضروری است.
درمان ترکیبی
جهت مقایسه درمان‌های دارویی و غیردارویی اضطراب باید گفت که اضطراب باید با درمان روانشناختی، درمان دارویی اضطراب یا ترکیبی از هر دو درمان شوند. درمان‌های غیردارویی اضطراب شامل روان‌درمانی است. درمان شناختی-رفتاری (CBT) یکی از بهترین روش‌های روان‌درمانی است. از نظر دارودرمانی، داروهای خط اول شامل مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین-نوراپی‌نفرین (SNRIs) هستند. بنزودیازپین‌ها برای استفاده روتین در افراد دچار اضطراب توصیه نمی‌شوند. سایر گزینه‌های درمان شامل پرگابالین، داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای (TCAs)، بوسپیرون و موکلوبمید هستند.
هنگام استفاده از داروهای ضد اضطراب به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
اگر داروهای ضدافسردگی تجویز شوند، پزشکان باید به بیماران اطلاع دهند که شروع اثرات داروی ضداضطراب ۲ تا ۴ هفته زمان می‌برد و در برخی موارد ممکن است تا ۶ هفته هم طول بکشد. در دو هفته اول، عوارض جانبی ممکن است بیشتر و شدیدتر شوند، از جمله افزایش علائم اضطراب که می‌تواند بر پایبندی به درمان تأثیر بگذارد. کاهش دوز شروع ممکن است به کاهش این عوارض کمک کند.
باید به عوامل فردی مانند تاریخچه درمان‌های قبلی، شدت علائم، مشکلات همزمان، دسترسی به روش‌های درمان، زمان انتظار برای نوبت‌های روان‌درمانی، هزینه‌ها و جنبه‌های دیگر مراقبت توجه شود.
بهترین تکنیک‌های روانپزشکی برای مدیریت اضطراب
استراتژی‌های موثر برای کاهش اضطراب وجود دارد که به افراد کمک می‌کنند تا بتوانند اضطراب خود را مدیریت کنند. طبیعی است که گاهی استرس و اضطراب را تجربه کنیم اما در صورتی که طولانی شود راهکارهایی وجود دارد که می‌توانیم برای مدیریت بهتر از آنها استفاده کنیم. به واکنش‌های بدن و ذهنتان نسبت به موقعیت‌های استرس‌زا و اضطراب‌آور توجه کنید. دفعه بعد که با چنین تجربه‌ای روبرو شدید، می‌توانید واکنش خود را پیش‌بینی کنید و این موضوع ممکن است کمتر مزاحم شما شود. برخی روش‌های کاهش اضطراب و تغییرات سبک زندگی می‌توانند به کاهش علائم استرس و اضطراب کمک کنند. این تکنیک‌ها می‌توانند در کنار درمان‌های پزشکی برای اضطراب مورد استفاده قرار گیرند. تکنیک‌های کاهش استرس و اضطراب شامل:
- محدود کردن مصرف کافئین و الکل
- خواب کافی
- ورزش منظم
- مدیتیشن
- تخصیص زمان آزاد برای سرگرمی‌ها و فعالیت‌هایی که به شما شادی می‌دهند
- نگه‌داشتن یک دفترچه برای احساسات و چیزهایی که استرس را تحریک می‌کنند
- تمرینات تنفسی
- باز کردن با عزیزان درباره احساساتتان
پیش آگهی اختلال اضطرابی چگونه است؟
اختلالات اضطرابی معمولاً به صورت سرپایی درمان می‌شوند، هرچند که بستری شدن در صورت خطر خودکشی یا مشکلات همزمان مربوطه، به ویژه افسردگی شدید، مناسب خواهد بود. آموزش درباره تشخیص برای بیماران ضروری است و باید شامل علل ممکن، روش‌های درمان و مکانیسم‌های عملکرد داروها باشد. با درمان مناسب و حرکت به سمت بهبودی یک مطالعه نشان می‌دهد که ۲۵ درصد بزرگسالان مبتلا به اضطراب منتشر (GAD) بعد از ۲ سال به بهبودی کامل دست خواهند یافت و ۳۸ درصد بعد از ۵ سال، داروها باید به مدت ۶ تا ۱۲ ماه ادامه یابند. هنگام تنظیم برنامه درمانی، باید به اثر بخشی، عوارض جانبی، تداخلات، هزینه‌ها و ترجیح خود بیمار نیز توجه شود.
آیا مشاوره آنلاین برای اضطراب مفید است؟
مشاوره آنلاین توسط متخصص روانپزشک یکی از تکنیک‌های کاهش اضطراب است. افراد دارای اضطراب می‌توانند در هر زمان و هر کجا که هستند با متخصص روانپزشک در ارتباط باشند تا به بهترین نحو روند درمانی خود را پیگیری کنند. هنگام مشاوره تخصصی اضطراب، پزشک احتمالاً چند سوال از شما خواهد پرسید، برخی از سوالات عبارتند از:
- علائم شما چیست و چقدر شدید هستند؟ چطور روی توانایی شما برای عملکردتان تاثیر می‌گذارند؟
- آیا تا حالا حمله پانیک داشتید؟
- آیا از بعضی چیزها یا موقعیت‌ها دوری می‌کنید چون باعث اضطراب شما می‌شوند؟
- احساسات اضطراب شما موقتی بوده است یا مداوم؟
- کی اولین بار متوجه احساسات اضطراب خود شدید؟
- آیا چیزی خاص به نظر می‌رسه که اضطراب شما رو تحریک کرده یا آن را بدتر کند؟
- چه چیزی به نظر می‌رسد که احساسات اضطراب شما رو بهبود می‌بخشد؟
- چه تجربیات تلخی به تازگی یا در گذشته داشتید؟
- آیا اختلال جسمی یا روانی خاصی دارید؟
- آیا دارو مصرف می‌کنید؟
- آیا به طور منظم الکل می‌نوشید یا از مواد مخدر تفریحی استفاده می‌کنید؟
- آیا خویشاوند خونی دارید که اضطراب یا سایر مشکلات روانی مثل افسردگی داشته باشه؟
آماده شدن و پیش‌بینی سوالات به شما کمک می‌کند تا حین مشاوره از زمان خود بهترین استفاده رو کنید.
پیش از مراجعه به روان پزشک برای درمان اضطراب چه اقداماتی باید انجام دهیم؟
لیستی از علائم خود و زمان شروع آنها بسازید. توجه داشته باشید که زمانی که علائم شما رخ می‌دهد، چگونه بر روی زندگی‌تان تأثیر می‌گذارد و زمانی که بهتر یا بدتر می‌شوند. همچنین همه استرس‌های اصلی و هر گونه آسیبی که تا کنون تجربه کرده‌اید به همراه‌شان بنویسید. تمام شرایط سلامتی خود را، به طور روانی و جسمی، بنویسید. لیستی از تمام داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید بسازید. شامل مقدار مصرفی و چقدر اغلب مصرف می‌کنید.
جمع بندی و راهنمای مراجعه به پزشک
اگر با یک اختلال اضطرابی مواجه هستید، بدانید که نیازی نیست این مسیر را به‌تنهایی طی کنید. گفتار درمانی، مدیریت دارو و درمان TMS همه به‌عنوان روش‌های مؤثر در مدیریت اضطراب شناخته شده‌اند. دسترسی به متخصص روانپزشک به صورت حضوری و آنلاین با کیفیت بالا مقرون‌به‌صرفه و هم آسان می‌تواند به روند درمان شما کمک کند. به‌طور کلی، همکاری با متخصص روانپزشک برای اختلالات اضطرابی و سایر بیماری‌های روانی چندین مزیت دارد. اگر با اضطراب دست و پنجه نرم می‌کنید، برای دریافت مشاوره و درمان آن هر چه سریع‌تر اقدام کنید که مشاوره روانپزشکی تلفنی این امکان را برای شما فراهم می‌کند تا در هر شرایطی که هستید به متخصصین سلامت روان دسترسی داشته باشید.
