مطالعه‌ای در دانشگاه مریلند با توجه به اهمیت خواب کودکان و خواب منظم در کودکان روی هزاران کودک پیش دبستانی انجام شد؛ با توجه به این مطالعه متوجه شدند که کودکانی که خواب کافی ندارند، در مقایسه با کودکانی که خواب مناسب داشته‌اند، مشکلات رفتاری بیشتری نشان می‌دهند.
خواب منظم در کودکان به اندازه خوردن، نوشیدن و تنفس هوای سالم اهمیت دارد. وقتی کودکان می‌خوابند مغزشان مجدد انرژی به دست آورد و شروع به پردازش می‌کند. در حقیقت اهمیت خواب کودکان آن‌قدری است که اگر به آن توجه نکنید آسیب‌های جبران‌ناپذیری به کودک شما وارد می‌شود.
آیا به‌عنوان والد می‌خواهید بدانید که خواب منظم در کودکان چه تاثیری در روند رشد آن‌ها دارد؟ با ما در این مقاله از تلفن خونه برای بررسی خواب منظم در کودکان همراه شوید. در آخر روش‌های تنظیم خواب منظم برای کودکان را به شما آموزش خواهیم داد.
خواب منظم در کودکان به‌اندازه خوراک آن‌ها اهمیت دارد.
اهمیت خواب کافی در رشد ذهنی کودکان
خواب منظم در کودکان نقش حیاتی در رشد و تکامل مغز آن‌ها دارد. در طول خواب مغز کودک شما اطلاعات، احساسات و تجربیات روزانه پردازش می‌کند. سپس با ساماندهی آن‌ها به تقویت حافظه، حل مسئله، خلاقیت و رشد شناختی کودکتان کمک خواهد کرد.
کودک بر اساس سن خود، هر شب به چه مقدار خواب نیاز دارد؟
نیاز کودکان به خواب با توجه به سن آن‌ها تغییر پیدا می‌کند. البته ژنتیک، محیط زندگی و ویژگی‌های هر فرد هم بر میزان خواب منظم در کودکان تاثیرات خاص خود را دارد. اما به‌طور کل آکادمی پزشکی خواب آمریکا مقادیر مختلفی را با توجه به سن توصیه کرده است که به‌شرح زیر هستند:
- کودکان نوپا 11 تا 14 ساعت
- کودکان پیش دبستانی 10 تا 13 ساعت
- کودکان دبستانی 9 تا 12 ساعت
از طرف دیگر موسسه ملی خواب این ساعات خواب را توصیه می‌کند:
- 12 الی 17 ساعت برای نوزادان
- 11 الی 14 ساعت برای سنین 1 تا 2 سال
- 10 الی 13 ساعت برای سنین 3 تا 5 سال
- 9 الی 11 ساعت برای سنین 6 تا 13 سال
- 8 الی 10 ساعت برای سنین 14 تا 17 سال
- 7 الی 9 ساعت برای بزرگ‌سالان
تأثیر کمبود خواب بر سلامت کودکان
کمبود خواب سیستم ایمنی بدن کودکان را ضعیف می‌کند و بدن آن‌ها مستعد ابتلا به بیماری‌های مختلف خواهد کرد. از طرف دیگر این خواب ناکافی بر خلق‌و‌خو، عملکرد تحصیلی و رفتار اجتماعی کودک تاثیرات مخربی می‌گذارد.
علائم کمبود خواب در کودکان
تشخیص خواب‌آلودگی در سنین مختلف کمی چالش‌برانگیز است؛ زیرا علائم کمبود خواب در هر سن با نشانه‌های خاصی بروز می‌کند. این نشانه‌ها به‌شرح زیر است.
علائم خواب ناکافی در نوزادان
خواب کافی در نوزادان بسیار حیاتی است؛ زیرا تحقیقات مختلف نشان داده که کمبود خواب در این سن می‌تواند تاثیرات منفی بر رشد جسمی، تکامل گفتار، تقویت حافظه و رشد شناختی آن‌ها داشته باشد.
نکته مهم در مورد نوزادان این است که هرچه بیشتر خسته شوند، آرام‌کردن و خواباندنشان دشوارتر می‌شود. بنابراین والدین باید به علائم و نشانه‌های اولیه خواب نوزاد خود توجه تا از بروز علائم بحرانی جلوگیری کنند. این نشانه‌ها عبارت‌اند از:
- نق‌زدن، غرغر‌کردن یا گریه‌کردن
- گیج و منگ‌بودن
- کشیدن گوش‌ها
- مالیدن چشم‌ها
- خمیازه‌کشیدن
علائم کمبود خواب در کودکان نوپا
کودکان نوپا وقتی خسته می‌شوند، رفتارهای متناقضی از خود نشان می‌دهند؛ درحالی‌که واقعا نیاز به استراحت دارند. ممکن است بیش از حد هیجان‌زده و پر‌انرژی به نظر برسند و علائم زیر را نشان دهند:
- مالیدن چشم‌ها
- خمیازه‌کشیدن
- فعالیت زیاد در شب یا نزدیک به زمان خواب
- تحریک‌پذیری
- کندتر‌شدن در تعامل با همسالان
- گریه‌کردن
علائم کمبود خواب در کودکان دبستانی
کمبود خواب در کودکان دبستانی با مشکلات متعددی همراه است که به‌شرح زیر هستند:
- صبح به سختی بیدار می‌شوند.
- نوسانات خلقی دارند.
- در تمرکز مشکل دارند.
- دائم خسته هستند.
- آخر هفته خواب زیاد و طولانی دارند.
روش‌های تنظیم خواب منظم برای کودکان
کودکان همچون بزرگ‌سالان توانایی درستی برای تشخیص زمان خواب و بیداری‌شدن خود ندارند. والدین باید سکان هدایت خواب کودکان را در دست بگیرند. روش‌های مختلفی برای تنظیم خواب کودکان وجود دارد که به شرح زیر هستند:
- روال منظم خواب: اکثر کودکان ظرف 20 دقیقه پس از رفتن به رختخواب می‌خوابند. اما این زمان بسته به میزان خواب‌آلودگی آن‌ها متفاوت است. البته روال‌های منظم قبل از خواب مانند کتاب‌خواندن یا حمام‌کردن به کودکان کمک می‌کند تا راحت‌تر بخوابند. درضمن کودک شما هر شب باید زمان مشخصی بخوابد تا روال ثابتی پیدا کند.
- حفظ زمان‌های خواب و بیدار‌شدن منظم: برای داشتن یک کودک شاد و سالم باید برای خواب منظم در کودکان تلاش کنید. هر روز زمان خواب و بیداری کودتان را در یک بازه زمانی 1 تا 2 ساعته ثابت نگه دارید.
این کار به تنظیم ساعت داخلی بدن او کمک می‌کند. این نظم را حتی در روزهای تعطیل هم حفظ کنید تا کودک همیشه سرزنده بماند.
- ایجاد محیطی امن و راحت برای خواب کودک: تشویق و تحسین، حذف برنامه‌های تلویزیونی و حذف بازی‌های رایانه‌ای ترسناک برای خواب منظم در کودکان و حفظ آرامش و امنیت آن‌ها اهمیت زیادی دارد.
- تنظیم چرت روزانه: اکثر کودکان در سنین 3 تا 5 سالگی به‌تدریج چرت‌زدن در طول روز را کنار می‌گذارند. با‌این‌وجود اگر فرزند شما هنور به چرت‌زدن نیاز دارد باید به چند نکته توجه کنید.
اول اینکه مدت زمان چرت‌زدن را کوتاه نگه دارید (حداکثر 20 دقیقه کافی است). دوم اینکه زمان چرت‌زدن را به اوایل بعدازظهر محدود کنید؛ زیرا چرت‌های طولانی‌تر و دیرتر در روز می‌توانند باعث اختلال در خواب شبانه شوند.
- کنترل نور و صدای محیط خواب: نور و صدا زیاد می‌تواند خواب کودکتان را مختل کند. برای اطمینان از خواب راحت و باکیفیت کودک، محیط اتاق خواب او را از نظر صدا و نور بررسی کنید.
- رعایت چند نکته ساده قبل از خواب: حداقل یک ساعت قبل از خواب تمام دستگاه‌های الکترونیکی را خاموش کنید. درضمن این وسایل را در اتاق کودک قرار ندهید.
اگر کودک پیش دبستانی دارید، یک ساعت قبل از خواب نور اتاق را کم و از چراغ خواب و لامپ‌های کم نور استفاده کنید. این اقدام ساده به تنظیم هورمون خواب و بهبود کیفیت خواب کودک شما کمک می‌کند.
- پنهان‌کرد ساعت از کودک مضطرب: اگر کودک شما دائما زمان را چک می‌کند، این نشانه اضطراب او در مورد ساعت خواب است. برای کمک به او و کاهش اضطرابش، ساعت را از دیدش دور کنید.
- تغذیه مناسب برای خواب راحت کودک: تغذیه مناسب و زمان‌بندی در وعده‌های غذایی نقش کلیدی در کیفیت خواب و تنظیم ساعت خواب او دارد. پس برای خواب منظم در کودکان یک شام متعادل در زمان مناسب به او بدهید.
- کافئین و تاثیرات منفی آن بر خواب: کافئین ماده‌ای محرک است در نوشیدنی‌های مختلف همچون انرژی‌زاها، قهوه، چای، شکلات و نوشابه وجود دارد. برای بهبود کیفیت خواب توصیه می‌شود، این مواد خوراکی را از بعدازظهر به کودک خود ندهید.
چه زمان به پزشک مراجعه کنید؟
اگر باوجود تمام راهکارهای گفته‌شده باز هم به مشکل برخورد کرده‌اید. توصیه می‌کنیم به متخصص اطفال مراجعه کنید. پزشک با پرسش سوالات وضعیت خواب کودک شما را بررسی و اگر لازم باشد دارو تجویز خواهد می‌کند.
البته باوجود مشغله فراوان و ترافیک شهری ممکن است مراجعه به پزشک به تعویق بیفتد. برای دسترسی سریع‌تر به پزشک می‌توانید از مشاوره آنلاین متخصص اطفال استفاده کنید.
البته برای استفاده از مشاوره‌های آنلاین جهت خواب منظم در کودکان باید سایت معتبری همچون تلفن خونه را انتخاب کنید. در این سایت بهترین متخصصان (روانشناسان و پزشکان) گرد هم آمده‌اند تا در هر مکان و زمانی که هستید، فورا نیاز درمانی شما برطرف شود.
جمع‌بندی
در این مقاله به اهمیت خواب کودکان و خواب منظم در کودکان پرداختیم؛ متوجه شدید که خواب نیاز اساسی برای سلامتی در تمام سنین است و در نوزادی و کودکی خواب نقش حیاتی در رشد جسمی و ذهنی آن‌ها دارد.
برای تنظیم ساعت خواب کودکان و نوزادان از روش‌های مختلفی می‌توانید استفاده کنید. دراین‌بین پزشک متخصص اطفال در این زمینه می‌تواند وضعیت فیزیکی او را بررسی و سپس بهترین راهکار ممکن را پیشنهاد دهد.
