قرص متفورمین یک داروی مصرف شده برای درمان دیابت نوع ۲ است. این دارو از خانواده داروهای متابولیک است که عملکرد آن از طریق کاهش سطح قند خون انجام میشود. متفورمین به عنوان یک داروی ضد قند عمل میکند و در کنترل سطح قند و اصلاح عملکرد انسولین نقش مهمی دارد. تعداد زیادی از افراد در سراسر جهان با دیابت نوع ۲ دست و پنجه نرم می‌کنند. این بیماری مزمن باعث افزایش سطح قند خون در بدن میشود و میتواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود. افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ معمولاً مقاومت به انسولین دارند و بدن آنها نمی‌تواند به درستی از انسولین تولید شده توسط خود استفاده کند. در اینجا متفورمین به عنوان یک ابزار موثر در مدیریت دیابت نوع ۲ معرفی میشود.
این دارو به دو شکل قرص و قرص با آزادسازی طولانی مدت (XR) در دسترس است. قرص متفورمین XR میتواند باعث کاهش تعداد مصرف روزانه دارو شود و در نتیجه بیشترین اثربخشی را در کنترل قند خون داشته باشد. متفورمین با کاهش جذب قند در دستگاه گوارش عمل میکند. این عملکرد باعث کاهش سطح قند خون در بدن میشود و به کنترل دیابت کمک میکند. همچنین، این دارو میتواند مؤثر در کاهش وزن بدن باشد. این اثر به خاطر کاهش اشتها و جذب کالری در دستگاه گوارش است.
متفورمین در بدن چگونه اثر میکند؟
متفورمین به دو روش سطح گلوکز خون را کاهش میدهد:
- کاهش میزان گلوکز آزاد شده از کبد، جایی که در آن ذخیره میشود
- به سلولهای بدن شما کمک میکند تا گلوکز بیشتری از جریان خون جذب کنند
همچنین متفورمین احتمال بروز عوارض ناشی از دیابت را کاهش میدهد. از جمله مزایای آن این است که:
- در کاهش سطح قند خون موثر است
- باعث افزایش وزن نمیشود
- لیپوپروتئین با چگالی کم یا (LDL)کلسترول بد را کاهش میدهد
- در موارد خیلی نادر که باعث افت قند کاهش غیرطبیعی سطح گلوکز خون شود (هیپوگلیسمی)
عوارض جانبی احتمالی متفورمین چیست؟
متفورمین یکی از داروهای ضد دیابت است که معمولاً بدون عوارض جانبی جدی مصرف میشود. با این حال، در برخی از افراد ممکن است عوارض جانبی خفیفی رخ دهد. برخی از عوارض جانبی متفورمین عبارتند از:
- اختلال معده: شامل علائمی مانند تهوع، استفراغ، اسهال یا درد معده است. این عوارض معمولاً در ابتدای مصرف دارو رخ می‌دهند و با ادامه مصرف بهبود می‌یابند.
- کاهش شدید قند خون: در برخی از افراد ممکن است متفورمین باعث کاهش شدید قند خون شود. اگر احساس سرگیجه، گیجی، عدم تعادل، گشادی قلب یا حالت تهوع دارید، باید به پزشک خود اطلاع دهید. در این زمان میتوانید از مشاوره تلفنی آنلاین توسط پزشکان پلتفرم تلفن خونه بهره مند شوید.
- کاهش ویتامین B12: مصرف طولانی متفورمین میتواند باعث کاهش سطح ویتامین B12 در بدن شود. کاهش ویتامین B12 میتواند برای برخی افراد عوارضی مانند خستگی، ضعف عضلانی و مشکلات عصبی ایجاد کند. در صورتی که هرگونه عوارض جانبی نگران‌کننده را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید. در این زمان مشاوره آنلاین پزشکی میتواند بسیار مفید باشد زیرا پزشک شما میتواند نظارت لازم را داشته باشد و در صورت لزوم تغییراتی در دوز یا نوع دارو اعمال کند.
در صورت مشاهده علائم زیر فوراً به پزشک خود اطلاع دهید یا به بخش اورژانس محلی خود مراجعه کنید:
- احساس ضعف، خستگی یا به طور کلی ناخوشی
- درد عضلانی غیر معمول
- خواب آلودگی
- لرز، احساس سردی شدید
- ضربان قلب آهسته
این علائم می تواند نشانه اسیدوز لاکتیک باشد که تجمع اسید لاکتیک در خون است. اسیدوز لاکتیک یک عارضه جانبی بسیار نادر اما جدی است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
برخی از افراد به متفورمین حساسیت دارند. علائم یک واکنش آلرژیک جدی عبارتند از:
- تنگی نفس
- خس خس سینه
- تورم یا صورت، زبان یا گردن شما که می تواند تنفس را دشوار کند
آیا متفورمین باعث کاهش وزن میشود؟
بله، متفورمین میتواند در کاهش وزن مؤثر باشد، به ویژه در افرادی که دچار چاقی یا چربی اضافی در ناحیه شکم هستند. این دارو عملکرد اینسولین را بهبود می‌بخشد و باعث بهبود حساسیت بدن به این هورمون میشود. همچنین، متفورمین میتواند جذب گلوکز از روده را کاهش دهد و تولید گلوکز توسط کبد را کاهش میدهد. از آنجا که متفورمین میتواند به کاهش اشتها کمک کند و تولید انرژی از چربی بدن را افزایش دهد، ممکن است باعث کاهش وزن شود. اما باید توجه داشت که این تاثیر متفورمین ممکن است در همه افراد یکسان نباشد و به عوامل دیگری مانند رژیم غذایی و سطح فعالیت بدنی هم وابسته باشد. مهم است که همیشه با پزشک خود در مورد استفاده از متفورمین و تاثیر آن بر وزن صحبت کنید. پزشک شما میتواند بر اساس وضعیت شما توصیه‌های مناسبی ارائه دهد و نظارت کند. در پلتفرم مشاوره آنلاین پزشکی تلفن خونه شما به راحتی میتوانید با متخصصین در ارتباط بوده و برنامه دقیقی از آنان دریافت نمایید.
متفورمین برای چه موارد دیگری استفاده میشود؟
متفورمین یک دارو است که در اصل برای کنترل قند خون در بیماران دیابت استفاده میشود. اما در برخی موارد، متفورمین همچنین میتواند در درمان عوارض مرتبط با سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) نیز موثر باشد. سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یک اختلال هورمونی است که در بانوان رخ میدهد. این اختلال ممکن است با تولید بیش از حد هورمون آندروژن (هورمون مردانه) و تشکیل توده‌های کیستی در تخمدان‌ها همراه باشد. این وضعیت میتواند منجر به مشکلاتی مانند عدم تنظیم دوره قاعدگی، نازایی، رشد موهای زائد در بدن و مشکلات تولید مثل گردد. متفورمین به عنوان یک داروی ضد دیابت و همچنین کاهش مقاومت به انسولین، در برخی از موارد میتواند به بهبود علائم PCOS کمک کند. این دارو میتواند سطح هورمون آندروژن را کاهش داده، رشد موهای زائد را کنترل کند و عملکرد تخمدان‌ها را بهبود بخشد. با این حال، متفورمین باید توسط پزشک تجویز شود و باید مشاوره پزشک زنان در مورد استفاده از آن در درمان PCOS دریافت شود.
نحوه مصرف متفورمین به چه صورتی است؟
متفورمین را باید طبق دستور پزشک خود مصرف کنید. همچنین، دستورات روی بسته‌بندی را نیز باید رعایت کنید. در ادامه، چند نکته مهم درباره استفاده از متفورمین را برایتان توضیح داده خواهد شد:
- دوز: دوز متفورمین بستگی به وضعیت شما و دستور پزشک دارد. معمولاً شروع آن برابر است با 500 میلی‌گرم یا 850 میلی‌گرم دو بار در روز و می‌توان آن را تا حداکثر 2-3 گرم در روز افزایش داد. همچنین، برخی از فرمولاسیون‌های متفورمین به صورت پراکنده یا طولانی‌اثر استفاده می‌شوند که دستورات مصرف آنها نیز توسط پزشک شما مشخص خواهد شد. در صورتی که ابهامی در ارتباط با مصرف متفورمین دارید، میتوانید از مشاوره آنلاین پزشکی پلتفرم تلفن خونه استفاده نمایید.
- زمان مصرف: معمولاً متفورمین را همراه با غذا میل کنید، به خصوص اگر دارو را به صورت فشرده مصرف می‌کنید. این کمک میکند تا جذب دارو در معده کاهش یابد و عوارض معده‌ای را کاهش دهد.
- پیگیری با پزشک: برای استفاده صحیح از متفورمین و کنترل مناسب قند خون، بهتر است با پزشک خود مراجعه کنید. او میتواند دوز مناسب را برای شما تعیین کند و نظارت لازم را داشته باشد.
- عوارض جانبی: متفورمین ممکن است عوارض جانبی ناخوشایندی مانند اختلال معده، اسهال، کاهش شدید قند خون و کاهش ویتامین B12 در بدن داشته باشد. در صورتی که هرگونه عوارض جانبی حاد یا نگران کننده را تجربه می‌کنید، باید به پزشک اطلاع دهید.
