افسردگی نوعی اختلال روانی است که باعث اختلال در روند زندگی روزمره می‌شود. بسیاری از افراد از وجود این بیماری در خود آگاه نیستند و علائم افسردگی را نمی‌شناسند. افسردگی یک بیماری روانی رایج است که باعث بروز احساس غم و اندوه و بی‌علاقگی می‌شود. این علائم می‌توانند تغییراتی در نحوه تفکر، خواب، خوردن و رفتار ایجاد کنند. افسردگی در انواع مختلفی وجود دارد و هر کدام از آنها شدت متفاوتی دارند. خوشبختانه، افسردگی یک بیماری قابل درمان است و معمولاً با گفتاردرمانی، روان‌درمانی و دارودرمانی بهبود می‌یابد. در این مقاله، به بررسی علائم افسردگی، انواع آن و روش‌های درمانی می‌پردازیم و توضیح می‌دهیم که برای درمان افسردگی به کدام پزشک باید مراجعه کرد.
افسردگی چیست؟
اختلال افسردگی یک اختلال خلقی است که باعث احساس مداوم غم و اندوه و از دست دادن علاقه به چیزها و فعالیت‌هایی می‌شود که قبلاً از آنها لذت می‌بردید. همچنین، این اختلال ممکن است باعث مشکلاتی در تفکر، حافظه، خواب و تغذیه شما شود. احساس افسردگی ممکن است در مواجهه با موقعیت‌های سخت زندگی یا اتفاقاتی مثل از دست دادن شغل یا تجربه طلاق به وجود بیاید که در این صورت طبیعی است. در این مواقع، فرد با حمایت عاطفی و روان‌درمانی به مرور بهبود خواهد یافت.
طبق نتایج یک نظرسنجی ملی در سال 2023، حدوداً سه نفر از هر ده فرد بالغ (29٪) در زندگی خود تجربه ابتلا به افسردگی داشته‌اند و حدود 18٪ از آنها در حال حاضر از افسردگی رنج می‌برند. زنان بیشتر از مردان و نوجوانان بیشتر از بزرگسالان احتمال ابتلا به افسردگی دارند. اگرچه افسردگی می‌تواند در هر زمان و هر سنی رخ دهد، به طور متوسط احتمال وقوع آن در اواخر نوجوانی تا اواسط 20 سالگی بیشتر است.
چه زمانی که حالت ناراحتی تبدیل به افسردگی می‌شود؟
همه‌ی ما گاهی بدون دلیل خاصی احساس ناراحتی و بی‌حوصلگی می‌کنیم. اغلب این احساسات به دلایل مختلفی مثل تغییرات هورمونی رخ می‌دهند و بعد از چند روز از بین می‌روند. اما اگر این احساسات به حدی برسند که باعث اختلال در زندگی روزمره شما شوند یا اگر برای چند هفته یا ماه ادامه داشته باشند، می‌توان گفت که این وضعیت به افسردگی تبدیل شده است.
علائم افسردگی چیست؟
علائم افسردگی ممکن است بسته به نوع آن کمی متفاوت باشد و از حالت ملایم تا شدید تغییر کند. به طور کلی، نشانه‌های افسردگی شامل موارد زیر است:
- احساس غم و اندوه شدید، ناامیدی یا نگرانی (کودکان و نوجوانان ممکن است به جای احساس غم، بیشتر عصبی باشند)
- نداشتن حس لذت نسبت به چیزهایی که قبلاً باعث شادی می‌شدند
- به راحتی عصبانی یا دلخور شدن
- پرخوری یا بی‌اشتهایی که ممکن است منجر به افزایش یا کاهش وزن شود
- بی‌خوابی یا خوابیدن بیش از حد
- احساس بی‌انرژی بودن یا خستگی
- مشکل در حفظ تمرکز
- مشکل در تصمیم‌گیری
- تجربه مشکلات جسمی مانند سردرد، درد شکم یا اختلال جنسی
- داشتن افکار خودآسیبی یا خودکشی
انواع افسردگی چیستند؟
انجمن روانپزشکی آمریکا در کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم (DSM-5)، اختلالات افسردگی را به شرح زیر دسته‌بندی می‌کند:
- افسردگی بالینی (اختلال افسردگی اساسی): تشخیص اختلال افسردگی اساسی به این معناست که شما حداقل به مدت دو هفته اکثر روزها احساس غم، ناراحتی یا بی‌ارزشی داشته‌اید و در کنار آن علائم دیگری مانند مشکلات خواب، از دست دادن علاقه به فعالیت‌های مختلف یا تغییر در اشتها را تجربه کرده‌اید. این نوع افسردگی، شدیدترین و یکی از شایع‌ترین اشکال آن است.
- افسردگی مداوم یا دیستایمیا (اختلال افسردگی پایدار): افسردگی مداوم نوعی افسردگی خفیف یا متوسط است که حداقل به مدت دو سال ادامه داشته است. علائم آن نسبت به افسردگی اساسی شدت کمتری دارد. دیستایمیا به معنی کج‌خلقی است که در انجام فعالیت‌های روزمره اختلال ایجاد می‌کند.
- اختلال بی‌نظمی خلقی اخلال‌گرانه (DMDD): این اختلال بیشتر در کودکان رخ می‌دهد. بی‌تابی شدید، رفتارهای پرخاشگرانه و عصبانیت بیش از حد از جمله علائم این اختلال در کودکان است. این علائم معمولاً از سن 10 سالگی آغاز می‌شوند.
- اختلال دیسفوریا پیش از قاعدگی (PMDD): این اختلال با علائم پیش‌قاعدگی (PMS) همراه است که شامل نوسانات خلقی، اضطراب و افسردگی می‌شود. این علائم معمولاً چند روز قبل از شروع قاعدگی شروع می‌شوند و تا چند روز پس از آن ادامه دارند. شدت این علائم ممکن است به حدی باشد که در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد کنند.
- اختلال افسردگی ناشی از بیماری پزشکی: بسیاری از بیماری‌های جسمی می‌توانند تغییراتی در بدن ایجاد کنند که باعث افسردگی شوند. به عنوان مثال، کم‌کاری تیروئید، بیماری قلبی، بیماری پارکینسون و سرطان می‌توانند منجر به افسردگی شوند. اگر بیماری‌های زمینه‌ای درمان شوند، علائم افسردگی نیز ممکن است بهبود یابند.
- اختلال افسردگی فصلی (افسردگی فصلی): این نوع افسردگی معمولاً در پاییز و زمستان ظاهر می‌شود و در بهار و تابستان ناپدید می‌شود.
- افسردگی پیش از زایمان و پس از زایمان: افسردگی پیش از زایمان در دوران بارداری رخ می‌دهد و افسردگی پس از زایمان معمولاً چهار هفته پس از زایمان شروع می‌شود.
- افسردگی آتیپیک: این نوع افسردگی که به عنوان اختلال افسردگی اساسی با ویژگی‌های غیرعادی شناخته می‌شود، کمی با افسردگی “معمولی” متفاوت است. تفاوت اصلی آن بهبود موقت خلقی به واکنش رویدادهای مثبت است. سایر علائم کلیدی شامل افزایش اشتها و حساسیت به طردشدن است.
اختلال افسردگی چگونه شخص را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
اختلال افسردگی می‌تواند هر کسی را از جمله کودکان و بزرگسالان تحت تأثیر قرار دهد. احتمال ابتلا به افسردگی در زنان بیشتر از مردان است. قرار گرفتن در بعضی شرایط باعث می‌شود احتمال ابتلا به افسردگی بیشتر شود. به عنوان مثال، شرایط زیر باعث افزایش ابتلا به افسردگی می‌شود:
- بیماری‌های مانند بیماری آلزایمر و بیماری پارکینسون
- سکته مغزی
- علائم بیماری ام اس
- اختلالات تشنجی
- سرطان
- بیمار دژنراتیو ماکولار (لکه زرد که قسمتی از چشم است)
- درد مزمن
چه عواملی باعث افسردگی می‌شود؟
محققان دلیل دقیق افسردگی را نمی‌دانند. آنها فکر می‌کنند که چندین عامل در توسعه آن نقش دارند، از جمله:
- تغییر میزان انتقال دهنده‌های عصبی: نابرابری نوروترانسمیترها، از جمله سروتونین و دوپامین، به توسعه افسردگی کمک می‌کند.
- ژنتیک: اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده‌تان افسردگی داشته باشد، احتمال اینکه شما هم دچار افسردگی شوید سه برابر می‌شود. با این حال ممکن است بدون داشتن سابقه خانوادگی دچار افسردگی شوید.
- رویدادهای استرس زا: تجربیات دشوار مانند مرگ عزیزان، تصادف، طلاق، تنها بودن و عدم حمایت اطرافیان، می‌توانند افسردگی را آغاز کنند.
- بیماری‌های پزشکی: درد مزمن و بیماری‌های مزمن مانند دیابت می‌توانند منجر به افسردگی شوند.
- دارو: برخی داروها ممکن است احتمال ابتلا به افسردگی را بیشتر کند. مصرف مواد، از جمله الکل، ممکن است افسردگی را ایجاد یا بدتر کند.
افسردگی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
روان پزشکان و روان شناسان افسردگی را براساس درک جامعی از علائم شما، سوابق پزشکی و سوابق بهداشت روانی شما تشخیص می‌دهند. برای دریافت تشخیص افسردگی، باید پنج علامت افسردگی را هر روز، تقریباً تمام روز، حداقل به مدت دو هفته داشته باشید. همچنین روانپزشک می‌تواند آزمایش‌های پزشکی مانند آزمایش خون را انجام دهد تا ببیند آیا هر اختلال پزشکی دیگری ممکن است باعث افسردگی شما شده است.
چگونه افسردگی درمان می‌شود؟
همه افراد به دنبال سریع ترین درمان افسردگی هستند. اما باید بدانید که که درمان افسردگی تدریجی است. افسردگی یکی از قابل درمان‌ترین بیماری‌های روانی است. تقریبا 80 تا 90 درصد افراد مبتلا به افسردگی که به برای درمان به روان پزشک مراجعه می‌کنند در نهایت به درمان به خوبی پاسخ می‌دهند. گزینه‌های درمان عبارتند از:
- روان‌درمانی: روان‌درمانی شامل جلسات مشاوره و گفتگو با یک روانپزشک یا روان شناس است. روانپزشک شما به شناسایی و تغییر احساسات، افکار و رفتارهای ناسالم شما کمک می‌کند. انواع زیادی از روان‌درمانی وجود دارد. یک مورد درمان شناختی رفتاری (CBT) رایج‌ترین آنها است. گاهی اوقات، تنها نیاز به روان‌درمانی مختصر دارید.
- دارو: داروهای ضد افسردگی می‌توانند میزان انتقال دهنده‌های عصبی در مغز را تغییر دهند. چندین نوع مختلف از داروی ضد افسردگی وجود دارند و ممکن است مدت زمانی طول بکشد تا برای درمان اثر کند. برخی از داروهای ضد افسردگی دارای عوارض جانبی هستند که اغلب با گذشت زمان بهبود می‌یابند.
- درمان تحریک مغزی: تحریک مغز می‌تواند به افرادی که افسردگی شدید یا افسردگی همراه با یک بیماری روانپزشکی دیگر دارند، کمک کند. انواع تحریک مغز شامل شوک مغزی (ECT)، تحریک مغناطیسی ترانسکرانیال (TMS) و تحریک عصب واگ می‌شود.
- تغییر سبک زندگی: انجام ورزش منظم، داشتن خواب کافی (نه کم و نه زیاد)، مصرف رژیم غذایی سالم، اجتناب از خوردن الکل و گذراندن وقت با افرادی که دوستشان دارید.
جمع بندی و راهنمای مراجعه به پزشک
افسردگی یک بیماری رایج است که هر سال میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. هر کسی ممکن است افسردگی را در طول زندگی تجربه کند حتی اگر دلیل مشخصی برای آن وجود نداشته باشد. خبر خوب این است که افسردگی قابل درمان است. اگر علائم افسردگی دارید، مشاوره روانپزشکی تلفنی با متخصص روان پزشک به شما کمک می‌کند تا هر چه زودتر احساس بهتری داشته باشید.
