مشکلات معده و گوارشی حین بارداری رایج هستند. به احتمال زیاد در مورد تهوعهای هنگام صبح و یبوست شنیده‌اید؛ اما کمتر در مورد اسهال صحبت شده است. اگرچه به بیماری اسهال به اندازه کافی توجه نمی‌شود، اما این عارضه یکی از مشکلات گوارشی به‌شمار می‌آید که ممکن است بسیاری از زنان باردار با آن روبه‌رو شوند.
البته معمولا اسهال با بیماری‌های صبحگاهی مرتبط نیست و نشانه زودرس بارداری در نظر گرفته نمی‌شود. درواقع احتمال دارد که این عارضه در هر سه ماهه بارداری رخ دهد؛ با این حال برخی افراد اسهال را نشانه زودرس بارداری می‌دانند. درست است که تغییرات هورمونی در زمان آغاز بارداری و در هفته‌های اول می‌تواند به مشکلات معده و حتی اسهال منجر شود، اما تورم سینه، خستگی و تهوع، علائم بسیار رایج‌تری برای بارداری زودرس هستند.
آیا اسهال برای جنین مضر است؟
برخی از زنان باردار نگران این هستند که ممکن است اسهال برای جنین آن‌ها مضر باشد یا احتمال سقط جنین را افزایش دهد. در حالی‌که درد شکمی همراه با اسهال می‌تواند مانند سایر عوارض بارداری باشد، دستگاه گوارش، سیستمی کاملا مجزا از اعضاء تولید مثل است. بنابراین احتمال اینکه اسهال برای بارداری مضر باشد، کم است و تا زمانی که مراقبت صحیح برای حفظ آب و پیشگیری از عفونت صورت گیرد، خطری در این زمینه وجود ندارد.
اسهال در پایان دوران بارداری می‌تواند نشانه‌ای از نزدیک بودن زایمان باشد. برخی از زنان باردار گزارش داده‌اند که قبل از ورود به زمان زایمان اسهال، سوزش معده، تهوع و یا استفراغ داشته‌اند. البته زنان باردار به دلایل مختلفی از جمله مسمومیت غذایی یا عفونت‌های دیگر نیز اسهال می‌گیرند و این عارضه ممکن است در هر زمانی از دوران بارداری پیش بیاید.
علت اسهال در بارداری چیست؟
اسهال در دوران بارداری ناشی از عوامل گوناگونی مانند هورمون‌ها، تغییرات در رژیم غذایی یا ویروس معده است. در ادامه به دلایلی می‌پردازیم که باعث ایجاد اسهال می‌شوند:
تغییرات در بدن
شما در دوران بارداری تغییراتی را در هورمون‌ها و بدن خود تجربه خواهید کرد. رحم بزرگ‌شونده شما روده هضمی خود را فشار می‌دهد که این امر می‌تواند تغییراتی در حرکات روده ایجاد کند و منجر به تهوع، استفراغ، یبوست یا اسهال شود.
رژیم غذایی
بارداری می‌تواند شما را به سوی مصرف غذاهای سالم سوق بدهد. گاهی اوقات تغییر ناگهانی در مصرف غذاهای پرفیبر و مغذی‌تر منجر به تغییر در حرکات روده می‌شود. اگر به جای مصرف غذاهای فست‌فود و سیب‌زمینی به مصرف میوه و سالادها روی بیاورید، ممکن است اختلال گوارشی سبب ایجاد اسهال شود. مصرف زیاد مواد غذایی مانند توت یا انگور نیز اسهال به وجود خواهد آورد.
ویتامین‌های قبل از بارداری
ویتامین‌های قبل از بارداری از برندهای مختلفی موجود هستند. احتمال دارد که برخی از این مکمل‌ها باعث یبوست یا منجر به ایجاد مدفوع‌های لطیف‌تر شوند. اگر فکر می‌کنید به دلیل مصرف ویتامین‌ها دچار اسهال شده‌اید، با پزشک خود مشورت کنید.
البته ممکن است که اسهال ناشی از عاملی باشد که هیچ ربطی به بارداری ندارد؛ مانند:
- مسمومیت غذایی
- مشکلات سلامتی مانند بیماری کرون، سلیاک یا پرکاری تیروئید
- بیماری ناشی از ویروس یا باکتری
- مصرف دارو مانند آنتی‌بیوتیک
درمان اسهال در بارداری
ممکن است در دوران بارداری با تهوعهای صبحگاهی یا سوزش معده مواجه شوید. مانند این مشکلات گوارشی، اسهال عارضه دیگری است که می‌تواند باعث ناراحتی شما در این دوران شود. با این حال اگر واقعا دچار مشکل شدید و اسهال بیش از چند روز ادامه داشت، حتما با پزشک تماس بگیرید تا مشکل و گزینه‌های درمان را بررسی کند.
درنهایت ممکن است یک یا دو روز طول بکشد تا اسهال شما به پایان برسد. اگر این عارضه بیش از این مدت ادامه داشت، با دکتر زنان تماس بگیرید؛ زیرا ممکن است بخواهد شما را معاینه کند که در اکثر موارد این درمان‌ها مفید خواهند بود.
به میزان کافی آب مصرف کنید
مهم است که هنگام بارداری به میزان کافی آب بنوشید. داشتن اسهال می‌تواند سریعا بدن را از وجود مایعات خالی کند و منجر به کم‌آبی بدن شود. بنابراین بهتر است در این زمان به میزان کافی آب بخورید.
از آنجا که از طریق اسهال الکترولیت‌های (مواد معدنی مورد نیاز) بدن خود را از دست می‌دهید، سایر مایعات مانند سوپ مرغ و سبزیجات و محلول‌های جایگزین الکترولیت مفید هستند. از مصرف لبنیات، نوشابه‌های شیرین، قهوه، چای و نوشیدنی‌های انرژی‌زا خودداری کنید؛ زیرا ممکن است باعث تشدید اسهال شوند. درنهایت حتی اگر احساس می‌کنید که نمی‌توانید چیزی بخورید، حتما اطمینان حاصل کنید که آب یا سایر مایعات را در حین بهبودی به اندازه کافی مصرف می‌کنید.
رژیم غذایی مناسبی داشته باشید
غذاهایی را بخورید که آسان هضم می‌شوند و معده و دستگاه گوارش را تحریک نمی‌کنند. رژیم غذایی BRAT (موز، برنج، سس سیب، تست) به همراه مواد مغذی دیگر (سیب‌زمینی، سوپ مرغ و سبزیجات، گوشت مرغ لاغر، ماکارونی، نان) که غذاهای آسان‌هضم هستند، می‌توانند کمک کنند تا اسهال بهبود یابد. از مصرف غذاهای سرخ‌شده، تند و پرچرب بپرهیزید؛ زیرا می‌توانند سبب تشدید اسهال شوند.
توجه داشته باشید که یبوست از عوارض اسهال است که با دفع مدفوع سفت مشخص می‌شود و اگر شما از رژیم غذایی BRAT بیش از حد استفاده کنید، این اتفاق می‌افتد. یبوست می‌تواند بسیار ناراحت‌کننده باشد اما برای نوزاد خطرناک نیست. این مشکل در دوران بارداری بسیار شایع است. مانند اسهال، یبوست ممکن است ناشی از تغییرات در سطح هورمون‌ها و فشار رحم در حال رشد بر روی دستگاه گوارش باشد. مصرف زیاد مایعات، مصرف فیبر زیاد و فعالیت بدنی می تواند در پیشگیری و درمان یبوست کمک کند.
آیا اسهال خطرناک است؟
اسهال ممکن است در زمانی کوتاه از بین برود یا به مشکلی جدی‌تر تبدیل شود. از دست دادن آب از طریق روده‌ها می‌تواند خشکی بدن را در پی داشته باشد که مخصوصا در دوران بارداری بسیار زیان‌آور خواهد بود. بنابراین برای جلوگیری از تبدیل شدن اسهال به مشکلی جدی، حتما به مصرف مایعات توجه کنید. از نشانه‌ها و علائم کم‌آبی بدن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خشکی دهان
- احساس سرگیجه، سردرد یا احساس گیجی یا تپش قلب
- سردرد
- تهوع یا استفراغ
- کمتر شدن ادرار
- ادراری که بوی بدی دارد
- ادراری که رنگ زرد تیره یا نارنجی دارد
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگرچه اسهال معمولا مشکلی جدی به حساب نمی‌آید، اما ممکن است نشانه‌ای از عفونت باشد یا منجر به کم‌آبی بدن شود. در موارد زیر حتما با پزشک تماس بگیرید:
- طول کشیدن اسهال بیش از یک یا دو روز
- تنگی نفس
- عدم حس حرکت کودک خود به اندازه‌ای که قبلا احساس می‌کردید
- داشتن تب بالای 38 درجه
- داشتن علائم کم‌آبی بدن
- داشتن علائم دیگری مانند تب یا استفراغ
- مشاهده خون در مدفوع
- درد در قسمت پایین شکم
- بدتر شدن اسهال به جای بهبود
آیا اسهال زیاد باعث سقط جنین می‌شود؟
اگر اسهال داشته باشید، ممکن است نگران شوید که این عارضه باعث ایجاد مشکل در بارداری شما شود یا نشانه‌ای از سقط جنین باشد. اما اسهال علت یا علامت معمولی از سقط جنین نیست. هرچند برخی از افراد در زمان از دست دادن بارداری اسهال را تجربه می‌کنند، اما داشتن اسهال شدید به معنای آن نیست که سقط جنین در حال وقوع است.
باید بدانید که اسهال در دوران حاملگی امری شایع محسوب می‌شود و بیشتر مواقع بر بارداری تاثیر نمی‌گذارد. اما اگر پرسش یا دلواپسی خاصی دارید یا به هر دلیلی از بارداری خود نگران هستید، مشاوره و گفتگو با دکتر زنان به شما کمک خواهد کرد.
جمع‌بندی
افراد باردار نیز ممکن است مانند دیگران دچار اسهال شوند. تا زمانی که موردی جدی وجود نداشته باشد، معمولا نیازی به نگرانی نیست و احتمالا این عارضه به خودی خود رفع خواهد شد. با این حال اگر اسهال شدید باشد یا بیش از یک یا دو روز طول بکشد، به‌ویژه اگر همراه با علائم دیگر بروز کند، با پزشک در ارتباط باشید. همیشه بهتر است وقتی علائم جدید یا نگران‌کننده‌ای دارید، با دکتر زنان تماس بگیرید. اما در اکثر موارد اسهال چیزی بیش از عارضه‌ای کوتاه‌مدت نیست و بارداری شما را تحت تأثیر قرار نخواهد داد.
