بسیاری از افراد باور دارند که تیرگی گردن حین بارداری نشانگر جنسیت نوزاد است و تعیین می‌کند که نوزاد دختر یا پسر است. این موضوع از عوارض بارداری به‌شمار می‌آید و نسل به نسل منتقل شده است. طبق این باور، تیرگی پوست ناحیه گردن، نشان‌دهنده تولد نوزاد پسر است؛ در حالی که رنگ روشن‌تر گردن با تولد فرزند دختر مرتبط است. اما باید دید که آیا این موضوع حقیقت دارد یا خیر. این مقاله شواهد علمی پشت تغییرات پوستی حین بارداری را و اینکه آیا تیرگی گردن حین بارداری می‌تواند نشانه قابل اعتمادی برای جنسیت نوزاد باشد، بررسی خواهد کرد.
تغییرات پوستی در طول بارداری چیست؟
بدن در طول بارداری تحت تغییرات فراوانی قرار می‌گیرد که شامل تغییرات فیزیکی و هورمونی هستند. این تغییرات می‌توانند بر پوست تأثیر بگذارند و منجر به ایجاد چندین بیماری پوستی شوند که از جمله آن خطوط کشیده (stretch marks)، جوش و تغییر رنگ پوست مانند تیرگی گردن است. اما باید بدانیم که چرا این اتفاق می‌افتد.
علت تیرگی پوست چیست؟
پوست نوعی پیگمنت به نام ملانین دارد که مسئول رنگ آن است. در طول دوران بارداری، تغییرات هورمونی مانند افزایش سطح استروژن می‌تواند تولید ملانین در مناطق خاصی از بدن را به حرکت درآورد و منجر به افزایش رنگ پوست شود. این وضعیت به نام کلوآسما شناخته می‌شود و بر روی نواحی مختلفی از بدن اثر می‌گذارد.
مناطقی که معمولا تحت تأثیر قرار می‌گیرند شامل صورت، گردن و شکم خواهند بود که اغلب به‌عنوان «ماسک بارداری» یا «کلوآسما» شناخته می‌شوند. اگرچه این موضوع بی‌خطر است، اما می‌تواند احساس اعتماد به نفس فرد را تحت تأثیر قرار دهد. استفاده از کرم ضدآفتاب، محدود کردن تماس با نور خورشید و مراقبت‌های پوستی برای بهبود اثرات تیرگی پوست تأثیرگذار خواهند بود. مشاوره و درمان‌های پوستی نیز می‌توانند در این زمان کمک‌کننده باشند. در ادامه به عاملی که باعث ایجاد تیرگی پوست می‌شود، می‌پردازیم.
ملانین چیست؟
ملانین نوعی پیگمانت طبیعی است که رنگ پوست ما را مشخص می‌کند و تولید آن تحت تأثیر عوامل ژنتیکی و هورمونی قرار دارد. زمانی که مقدار بیشتری ملانین تولید می‌شود، می‌تواند تغییرات در رنگ پوست را در پی داشته باشد که اغلب منجر به تیرگی آن ناحیه خواهد شد. لازم به ذکر است که این تغییرات در دوران بارداری رایج هستند و به‌طور ضروری به جنسیت نوزاد مرتبط نیستند.
تولید ملانین در زنان باردار چگونه است؟
بارداری تغییرات هورمونی به‌ویژه افزایش استروژن و پروژسترون را ایجاد می‌کند. این سطوح هورمون‌های بارداری باعث می‌شوند که بدن مقدار اضافی ملانین تولید کند؛ ماده‌ای که مسئول رنگ پوست است. اما همه زنان باردار تغییرات یکسانی را تجربه نمی‌کنند. برخی ملاسما یا همان تیرگی پوست را تجربه کنند؛ در حالی‌که ممکن است دیگران این تغییر را نداشته باشند. این موضوع در افراد با رنگ پوست تیره‌تر رایج‌تر است.
باید بدانید که این تنها پوست نیست که تحت تأثیر قرار می‌گیرد؛ سطح هورمونی ملانین بر مناطقی مانند سینه‌ها، دور سینه و اعضاء تناسلی نیز تأثیر می‌گذارد. این امر فرآیندی طبیعی است و به مادر یا نوزاد آسیبی نمی‌رسد.
برای پیشگیری از بیشتر شدن این عارضه، پوشیدن لباس‌های محافظتی در برابر نور و استفاده از کرم ضدآفتاب کاری هوشمندانه است که از تیرگی بیشتر جلوگیری می‌کند. به یاد داشته باشید که این تغییر برای مادر یا نوزاد هیچ خطری ندارد.
ملاسما در دوران بارداری چیست؟
ملاسما که اغلب به «ماسک بارداری» معروف است، تغییر معمول پوستی است که برخی از زنان باردار آن را تجربه می‌کنند. درواقع این عارضه شرایطی است که لکه‌های تیره روی پوست چهره به‌ویژه گونه‌ها، پیشانی و لب بالا ظاهر می‌شوند. این لکه‌ها همچنین ممکن است در گردن و بازوها نیز به‌وجود آیند.
همان‌طور که گفته شد، ملاسما به دلیل تغییرات هورمونی در دوران بارداری به‌ویژه افزایش سطح استروژن و پروژسترون رخ می‌دهد. این هورمون‌ها می‌توانند سبب تحریک سلول‌های پوست شوند تا بیشتر از ملانین، پیگمان یا همان زنگدانه مسئول رنگ پوست را تولید کنند. وقتی تولید ملانین به سرعت بالا می‌رود، می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های تیره روی پوست شود.
عوامل دیگری که به افزایش تغییر رنگ پوست در بارداری کمک می‌کنند
عوامل محیطی نیز نقش مهمی در ایجاد تیرگی پوست در بارداری دارند. بارداری می‌تواند پوست شما را به تأثیرات خارجی مانند تابش خورشید و آلودگی حساس کند. پرتوهای خورشید به‌طور خاص ممکن است برای پوست حساس شما تأثیر شدیدتری داشته باشند. بنابراین استفاده مستمر از کرم ضدآفتاب و خودداری از قرار گرفتن در معرض تابش خورشید برای محافظت از پوست بسیار حائز اهمیت است.
عوامل ژنتیکی نیز در این زمینه نقش دارند. اگر اعضاء دیگر خانواده تجربه تغییر رنگ پوست را داشته باشند، ممکن است این اتفاق برای شما هم بیفتد. کمبودهای تغذیه‌ای مانند سطوح پایین ویتامین B12 و ویتامین D نیز می‌توانند سبب ایجاد این شرایط شوند. حفظ رژیم غذایی متعادل در طول دوران بارداری می‌تواند در پیشگیری از این کمبودها کمک کند.
آیا تیرگی گردن در دوران بارداری نشانه پسر یا دختر بودن جنین است؟
تیرگی گردن در طول بارداری امری متداول است و نشان‌دهنده جنسیت نوزاد نیست. درنتیجه این ایده که تیرگی گردن نشان‌دهنده پسر بودن نوزاد خواهد بود، فقط یک افسانه است.
به هر حال تیرگی گردن در طول بارداری ممکن است نشانه‌ای از بیماری به نام اکانتوزیس نیگریکانس باشد. این بیماری با تیرگی، ضخیم شدن و ترک خوردن پوست مشخص می‌شود و می‌تواند نشانه‌ای از مقاومت به انسولین یا دیابت باشد. اگر تیرگی در گردن یا مناطق دیگر پوست را در طول بارداری مشاهده کردید، مهم است که با پزشک خود صحبت کنید تا از وجود هر بیماری اطلاع یابید.
نکات مراقبت از پوست حین بارداری
هرچند که افزایش رنگ پوست در طول دوران بارداری غیرقابل اجتناب است، اما می‌توانید اقداماتی انجام دهید تا شدت آن کاهش پیدا کند. در ادامه به چند نکته از راهکار‌های پیشگیری و مراقبت از تیرگی پوست در دوران بارداری می‌پردازیم:
- برای محافظت از پوست خود در برابر اشعه مضر آفتاب، از کرم ضدآفتاب با SPF بالا استفاده کنید.
- از مصرف مواد شیمیایی یا آرایشی قوی که می‌توانند باعث افزایش رنگ پوست شوند، بپرهیزید.
- پوست خود را به‌طور منظم مرطوب کنید تا آن را لطیف و سالم نگه دارید.
- رژیم غذایی متعادل و کافی از ویتامین‌ها و مواد معدنی داشته باشید که به سلامت پوست کمک می‌کنند.
- مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها مانند توت‌فرنگی، سبزیجات برگی و میوه‌های ترش مصرف کنید تا از پوست شما در برابر تأثیر رادیکال‌های آزاد محافظت شود.
- با نوشیدن آب به مقدار کافی، بدن خود را هیدراته نگه دارید و سعی کنید که سموم از بدن شما خارج شوند تا پوستی سالم و درخشان داشته باشید.
- از روش‌های طبیعی مانند ژل آلوئه‌ورا برای روشن کردن لکه‌های تیره استفاده کنید؛ اما در نظر داشته باشید که قبل از به‌کار گرفتن این روش‌ها یا درمان‌های جدید در طول دوران بارداری، همواره با پزشک مشورت کنید.
- به‌طور منظم ورزش انجام دهید تا گردش خون بهبود یابد و از این طریق به سلامت پوست خود کمک کنید.
- به اندازه کافی بخوابید تا به بدن خود برای تعمیر و بازسازی سلول‌های پوستی فرصت بدهید.
اگرچه افزایش رنگ پوست در طول دوران بارداری معمولا بی‌خطر است، اما در برخی موارد ممکن است نشانگر بیماری جدی و اساسی باشد. اگر تغییر ناگهانی یا شدید رنگ پوست را تجربه می‌کنید، باید آن را با پزشک خود در میان بگذارید. علاوه بر این اگر افزایش رنگ پوست همراه با علائم دیگری مانند خارش، قرمزی یا تورم همراه باشد، ممکن است نشان‌دهنده بیماری جدی‌تری باشد که نیاز به درمان پزشکی دارد.
جمع‌بندی
پاسخ این پرسش که تیرگی گردن در طول بارداری نشان از پسر یا دختر بودن بچه دارد، منفی است. درواقع با اینکه تغییر رنگ پوست در طول بارداری رایج است، اما نشان‌دهنده جنسیت جنین نیست. افزایش رنگ پوست به دلیل تغییرات هورمونی و عوامل دیگری مانند تابش نور خورشید، مواد آرایشی و داروهاست. با این حال اقداماتی برای کاهش تغییرات پوست و حفظ سلامت آن در طول بارداری برای شما و جنین حیاتی است. اگر در طول بارداری، تغییرات ناگهانی یا شدیدی در پوست خود تجربه کردید، در اسرع وقت آن را با دکتر زنان در میان بگذارید تا اطمینان حاصل کنید که مشکلی وجود ندارد و همه چیز خوب و درست است.
