بارداری با تغییرات خوشایند و ناخوشایند بدنی همراه است. افزایش وزن، تهوع، سوزش دل و ورم پا همگی از عوارض بارداری به‌شمار می‌آیند. با جستجویی سریع در گوگل ممکن است به مفهوم خرافاتی برخورد کنید که داشتن جوش در طول بارداری نشان‌دهنده این است که فرزند شما دختر خواهد بود. باید بدانید که این موضوع از نظر علمی هیچ اعتباری ندارد و برای تعیین جنسیت کودکتان باید سونوگرافی انجام دهید. داشتن جوش صورت و بدن در بارداری ممکن است برای همه مادران خوشایند نباشد. از این رو در این مقاله به راهکار‌هایی می‌پردازیم که برای درمان جوش در دوران بارداری به شما کمک می‌کنند.
جوش بارداری چیست؟
بر اساس مطالعه‌ای که در سال 2014 انجام شده است، بیش از 40٪ زنان باردار آکنه را تجربه می‌کنند. تغییرات هورمونی می‌توانند باعث فعال‌تر شدن غده‌های چربی در پوست شوند که تشدید و ایجاد آکنه را در پی خواهد داشت؛ مانند همان جوش‌هایی که در هنگام بلوغ به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد می‌شوند.
زنان، زایمان و نازایی
جوش یا همان آکنه از عوارض بارداری محسوب می‌شود که علائم آن شامل عدم پریود شدن، خستگی، ادرار زیاد و احساس درد در ناحیه سینه هستند. اما جوش می‌تواند یکی از نشانه‌های مخفیانه بارداری باشد. جوش‌ها ممکن است در هر زمانی از دوران بارداری رخ دهند؛ البته سه ماهه اول، زمان شایع‌تری برای بروز آن‌ها نیست؛ بلکه جوش‌های بارداری معمولا در سومین سه ماهه بارداری بیشتر به چشم می‌خورند؛ زمانی که فعالیت غده‌های چربی پوست به حداکثر خود می‌رسد.
آکنه چیست؟
آکنه نوعی بیماری پوستی رایج است که معمولا در دوران نوجوانی شروع می‌شود. اگر شما آکنه دارید، احتمالا در سه ماهه اول بارداری خود با افزایش شدت آن روبه‌رو خواهید شد. در صورت داشتن آکنه، موهای سر و غده‌های روغنی مرتبط با آن‌ها بسته و ملتهب می‌شوند. این موضوع باعث ایجاد علائمی مانند جوش‌های سرسفید، جوش‌های سیاه و لکه‌های همراه با جوش‌ها، پاپول‌ها و پوستول‌ها خواهد شد که انواع مختلفی از جوش‌ها به‌شمار می‌آیند (تصویر این جوش‌ها به‌طور دقیق گذاشته شود) که در مناطقی که غده‌های روغنی بزرگ‌تر و فعال‌تر هستند، ظاهر می‌شوند. این مناطق شامل صورت، گردن، پشت و سینه هستند.
زنان، زایمان و نازایی
چه عواملی باعث ایجاد جوش می‌شوند؟
چندین عامل می‌توانند باعث ایجاد جوش شوند. هورمون‌ها، به‌ویژه آندروژن‌ها، به توسعه جوش کمک می‌کنند. غده آدرنال شما آندروژن‌ها را تولید می‌کند که مقدار تولید آن‌ها در دوران نوجوانی به تدریج افزایش می‌یابد. غده‌های چربی زیر پوست به افزایش سطح آندروژن‌ها پاسخ می‌دهند و با تولید بیشتر سبوم (ماده روغنی) روبه‌رو می‌شوند. با مسدود شدن غده‌های چربی، سلول‌های پوستی که در داخل آن‌ها موجود هستند، به‌طور عادی حذف نمی‌شوند، بلکه جمع‌آوری شده و توده‌ای ایجاد می‌کنند. این امر باعث می‌شود که چربی در ناحیه پوست گیر کند و جوش ایجاد شود.
باکتری و التهاب از دیگر عوامل ایجادکننده جوش هستند. باکتری‌ها سبب بروز التهاب و جوش در پوست می‌شوند. ژنتیک نیز در ظاهر شدن جوش موثر است. اگر کسی در خانواده شما جوش داشته باشد، احتمال بروز جوش بر روی پوست شما بیشتر است. استرس هم می‌تواند جوش را بدتر کند. وقتی شما تحت استرس هستید، بدن شما بیشتر آندروژن تولید می‌کند که می‌تواند وضعیت جوش شما را شدیدتر کند.
کدام داروها ایمن هستند و کدام‌یک ایمن نیستند؟
مشخص کردن اینکه چه درمان‌هایی می‌توانند به‌طور ایمن جوش را در طول بارداری درمان کنند، دشوار است. پژوهشگران در حین پژوهش برای زنان باردار دارو تجویز نمی‌کنند، بنابراین مطالعاتی وجود ندارد که به ما بگوید وقتی زنان باردار از درمان استفاده می‌کنند، چه اتفاقی می‌افتد. آنچه ما می‌دانیم از مطالعات حیوانی و زنانی است که در طول بارداری از روش‌های درمان‌های جوش استفاده کرده‌اند. از این رو در ادامه مواردی از درمان‌های مرسوم برای از بین بردن جوش را توضیح خواهیم داد که استفاده بعضی از آن‌ها در دوران بارداری توصیه نمی‌شود:
- سالیسیلیک اسید: اغلب در درمان آکنه از اسید سالیسیلیک استفاده می‌شود که می‌توان آن را بدون نسخه پزشک نیز تهیه کرد. به‌طور کلی مصرف این ماده به مدت محدود، ایمن محسوب می‌شود. به همین دلیل شما باید قبل از استفاده آن در دوران بارداری با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.
- رتینوئیدها: جوش‌های بزرگسالان گاهی اوقات با محصولات قوی مانند و دیگر رتینوئیدهای موضعی (مانند ترتینوئین، تازاروتن و آداپالن) مقابله می‌شوند. مصرف همه این مواد تا پس از زایمان و قطع شیردهی کاملا ممنوع است؛ زیرا این احتمال وجود دارد که از طریق پوست، جذب شیر و جریان خون شما یا جریان خون نوزاد شوند.
- داکسی سایکلین و مینوسایکلین: این داروها ممنوعیت قطعی دیگری برای دوران بارداری هستند؛ زیرا استفاده از آن‌ها در این دوران می‌تواند بر جنین شما تأثیر منفی بگذارد. درواقع بهتر است تقریبا از مصرف تمام داروهای خوراکی برای درمان جوش در دوران بارداری خودداری کنید (اگرچه ممکن است اریترومایسین خوراکی برای رفع لکه‌های پوستی شدید، به‌طور ایمن از سوی پزشک تجویز شود).
- ایزوترتینوئین خوراکی: این دارو باعث ایجاد خطر بروز ناهنجاری‌هایی برای جنین، زایمان نابهنگام یا سقط جنین می‌شود.
- اسید سالیسیلیک و بنزوئیل پراکسید: این دو ترکیب شیمیایی در گستره وسیعی از محصولات مراقبت از پوست و داروخانه‌ها یافت می‌شوند. بر اساس توصیه انجمن زنان، زایمان و جراحان زنان آمریکا (ACOG) و همچنین انجمن پزشکان پوست آمریکا (AAD)، به‌طور کلی استفاده از این دو ترکیب در مقادیر کم در طول دوران بارداری مجاز است. با این حال همه متخصصان آن‌ها را برای زنان باردار ایمن نمی‌دانند.
اگر قصد استفاده از محصولی حاوی یکی از این مواد را دارید، حتما پیش از هر اقدامی با دکتر زنان مشورت کنید.
آیا می‌توان از بروز جوش پیشگیری کرد؟
جلوگیری کامل از ایجاد جوش‌ها ممکن نیست؛ اما راهکار‌هایی وجود دارد که می‌توانید برای کمک به کاهش شدت جوش‌ها و کاهش زخم‌های جوش انجام دهید. مراقبت خوب از پوست بسیار مهم است. برای این منظور موارد زیر را رعایت کنید:
- دو بار در روز صورت خود را با محصول تمیزکننده آرایشی با PH متعادل و بدون صابون شست‌وشو دهید.
- شست‌وشوی منظم موها و فاصله دادن موهای خود از صورت و گردن نیز مفید است.
- هنگام آرایش کردن از محصولات بدون روغن با مواد تشکیل‌دهنده گیاهی استفاده کنید. این محصولات منافذ پوست شما را نمی‌بندند. هر شب آرایش خود را با محصول تمیزکننده آرایشی بدون صابون پاک کنید؛ اما دستمال‌های پاک‌کننده آرایش را به‌کار نبرید.
- هنگام استفاده از مرطوب‌کننده، از محصولات بدون روغن و غیرکومدوژنیک (که منافذ پوست را مسدود نمی‌کنند) استفاده کنید. فقط به مناطقی که جوش دارند، مرطوب‌کننده بمالید. اگر منطقه‌ای از پوست خشک و تحریک‌شده باشد، استفاده از مقدار زیاد مرطوب‌کننده می‌تواند شدت جوش را بیشتر کند.
- از خراشیدن یا فشار دادن جوش‌های خود بپرهیزید.
- حفاظت خوب از پوست در مقابل آفتاب و دوری از نور آن به جلوگیری از آکنه کمک می‌کند.
- عموما جوش‌ها به دلیل غذاهایی که مصرف می‌کنید، ایجاد نمی‌شوند. با این حال برخی افراد متوجه شده‌اند که با خوردن بعضی از غذاها، میزان جوش‌های آن‌ها شدت می‌گیرد. اگر این موضوع درمورد شما نیز صدق می‌کند، از مصرف غذاهایی که ممکن است سبب تشدید جوش‌های شما شوند، بپرهیزید.
درمان جوش‌ها در طول دوران بارداری چگونه است؟
گزینه‌های اصلی درمان جوش‌ها در طول دوران بارداری شامل استفاده از محصولات بدون نیاز به نسخه پزشکی مانند بنزویل پراکسید و کلیندامایسین موضعی (نوعی آنتی‌بیوتیک که به‌صورت مستقیم بر روی جوش استفاده می‌شود) است که باز هم برای اطمینان از سلامت جنین باید پیش از مصرف آن‌ها با پزشک مشورت کنید. اگر جوش‌های شما متوسط یا شدید باشند، پزشک ممکن است در نظر بگیرد که جوش‌های شما را با آنتی‌بیوتیک دهانی (قرص یا کپسول) به نام اریترومایسین درمان کند.
به خاطر داشته باشید که باید در طول دوران بارداری از مصرف برخی داروها خودداری کنید؛ زیرا ممکن است به نوزاد شما آسیب برسانند. این داروها شامل اسپیرونولاکتون و رتینوئیدها (هم موضعی و هم دهانی) هستند. بهتر است از محصولات حاوی ویتامین A (که با نام رتینول شناخته می‌شوند) خودداری کنید. اگر مطمئن نیستید که محصولی برای بارداری شما ایمن است یا خیر، حتما مشورت با پزشک را در اولویت قرار دهید.
روش‌هایی مانند لیزردرمانی جوش، میکرونیدلینگ و پاک‌سازی پوست می‌توانند گزینه‌های خوبی برای زنان باردار با جوش باشند. این درمان‌ها معمولا بهبود موقتی برای جوش فراهم می‌کنند و به درمان‌های دائمی دیگر نیز نیاز خواهد بود. بسیار مهم است که پیش از انجام هر کاری با متخصص زنان مشورت کنید.
چه زمانی باید برای درمان جوش در دوران بارداری به پزشک مراجعه کرد؟
اگر جوش‌های شما با داروهای بدون نسخه کنترل نشده یا متوسط یا شدید شده باشند، به‌طوری که ملتهب هستند، به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر جوش‌های شما باعث استرس و عدم اعتماد به نفس شما شده‌اند، مراجعه به پزشک ضروری به نظر می‌رسد. ضمن اینکه اگر از داروهایی که می‌توانید در دوران بارداری برای درمان جوش استفاده کنید، مطمئن نیستید، پیش از آغاز درمان، قبل از شروع تلاش برای بچه‌دار شدن یا همان لحظه‌ای که متوجه بارداری خود می‌شوید، از پزشک در این باره مشورت بگیرید.
زنان، زایمان و نازایی
جمع‌بندی
وجود جوش در طول بارداری رایج است و به دلیل افزایش سطح هورمون‌ها که چربی پوست (سبوم) را تحت تأثیر قرار می‌دهند، ایجاد می‌شود. پروژسترون هورمونی است که به‌ویژه در طول سه ماهه اول و دوم بارداری در ایجاد این عارضه نقش موثری دارد.
درمان‌های موضعی جوش می‌توانند برای جوش‌های خفیف تا متوسط به‌کار روند؛ در حالی‌که داروهای خوراکی و روش‌های تخصصی مانند درمان با لیزر از گزینه‌های درمانی برای موارد بسیار شدید به‌شمار می‌آیند. به خاطر داشته باشید که برخی از داروهای درمان جوش خطرات جدی برای جنین دارند و هرگز نباید استفاده شوند که از جمله آن‌ها می‌توان به اسیترتین، ایزوترتینوئین، اسپیرونولاکتون، تازاروتن و ترتینوئین اشاره کرد. بنابراین برای اطمینان از سلامت جنین، پیش از هر اقدامی برای درمان جوش، مشاوره با دکتر زنان بسیار مهم است.
