اگرچه ترک‌های پوستی نسبتا بی‌خطر و بسیار شایع هستند، اما بسیاری از ما آرزو داریم که بتوانیم جلوی ظاهر شدن آن‌ها در دوران بارداری را بگیریم. ترک‌های پوستی در بارداری زمانی ایجاد می‌شوند که پوست در مدت زمان کوتاهی کشیده می‌شود. هرچند برخی از مردم افتخار می‌کنند که نشانه‌های رشد جنین را روی بدن خود دارند، اما این موضوع برای بعضی از افراد خوشایند نیست. ترک‌های پوستی از عوارض بارداری به‌شمار می‌آیند و معمولا مادران به دنبال پیشگیری و کاهش آن‌ها هستند. در این مقاله به راهکارهای جلوگیری و کاهش ترک‌های پوستی در دوران بارداری می‌پردازیم.
ترک‌های پوستی در کجای بدن ظاهر می‌شوند؟
ترک‌های پوستی شبیه خطوط فروکشیده در پوست شما هستند. آن‌ها ممکن است قرمز، بنفش یا خاکستری باشند. این ترک‌ها بیشتر در محل‌های زیر ظاهر می‌شوند:
- شکم
- سینه
- ناحیه لگن
- کمر
- ران‌ها
ترک‌های پوستی در دوران بارداری رایج هستند، اما ممکن است که هرکسی در هر مرحله‌ای از زندگی بروز آن‌ها را تجربه کند. البته برخی از افراد در مقابل این ترک‌ها حساس‌تر هستند. اگر مادر، پدر، پدربزرگ یا خویشاوندان خونی دیگر شما ترک‌های پوستی دارند، احتمال بیشتری وجود دارد که این عارضه برای شما هم ایجاد شود.
ترک‌های پوستی در دوران بارداری
همان‌طور که گفتیم، ترک‌های پوستی در دوران بارداری بسیار رایج هستند و حدود 90٪ از افراد آن‌ها را طی بارداری خود مشاهده می‌کنند. البته نقش ژنتیک نیز در این موضوع موثر است؛ بنابراین اگر والدین شما این نشانه‌ها را داشته باشند، احتمال دارد شما هم به آن دچار شوید. به نظر می‌رسد که والدین جوان‌تر بیشتر در معرض تجربه ترک‌های پوستی قرار دارند؛ آن هم به این دلیل است که پوست آن‌ها سفت‌تر است. بعضی زنان حتی قبل از اوایل بارداری ترک‌های پوستی را مشاهده می‌کنند و بعضی‌ها اصلا نشان‌های این ترک را ندارند.
رنگ ترک‌های پوستی می‌تواند با توجه به رنگ پوست شما متفاوت باشد. اگر پوست شما روشن است، احتمال دارد که ترک‌های پوستی به رنگ صورتی باشند. کسانی که پوست‌های تیره‌تری دارند، ترک‌های پوستی آن‌ها کمرنگ‌تر خواهد بود. این ترک‌ها به دلیل سن و شدت آن‌ها می‌توانند به‌صورت متفاوت روی پوست ظاهر شوند. ترک‌های جدید تمایل به تیره بودن دارند؛ ولی آن‌هایی که قدیمی‌تر هستند، ممکن است بیشتر محو شده باشند.
چرا ترک‌های پوستی ایجاد می‌شوند؟
ترک‌های پوستی زمانی ایجاد می‌شوند که بدن ما به سرعت زیادی رشد می‌کند و پوست ما نمی‌تواند با این رشد هم‌گام شود. این موضوع باعث می‌شود تا الیاف ارتجاعی زیر سطح پوست شکننده شوند. هنگامی که الیاف پوست شکسته می‌شوند، کلاژن جدید برای جایگزین کردن قسمت‌های آسیب‌دیده تشکیل می‌شود که کمتر سفت و ارتجاعی است. کلاژن جدید ممکن است بافت متفاوتی داشته باشد که منجر به تشکیل زخم‌های برجسته یا فروکشیده می‌شود. ترک‌های پوستی در دوران بارداری بسیار شایع هستند و از آنجایی که افزایش وزن و سایز در مدت زمان کوتاهی اتفاق می‌افتد، امکان ایجاد ترک‌های پوستی بیشتر خواهد بود.
7 روش پیشگیری و کاهش ترک‌های پوستی در بارداری
1. کنترل وزن
یکی از مفیدترین کارهایی که می‌توانید برای جلوگیری از کشیدگی پوست (چه در دوران بارداری و چه در زمان‌های دیگر) انجام دهید، حفظ وزن سالم است. این احتمال وجود دارد که ترک‌های پوستی هنگامی رخ دهند که پوست شما به سرعت به دلیل افزایش وزن سریع کشیده می‌شود. همچنین ممکن است پس از کاهش وزن سریع نیز این ترک‌ها را روی پوست خود ببینید. برخی افراد در طول دوران رشد مانند دوران نوجوانی، ترک‌های پوستی را تجربه می‌کنند. افراد دیگر مانند بدن‌سازان، پس از افزایش وزن به دلیل تمرینات و یا استفاده از استروئیدها آن‌ها را بر روی پوست خود مشاهده خواهند کرد.
مدیریت کنترل تغییرات بدنی و سرعت آن ممکن است بهترین گزینه باشد. مصرف رژیم غذایی سالم و ورزش برای کمک به مدیریت وزن شما مفید است. اگر افزایش یا کاهش وزن سریع را حس می‌کنید، ممکن است بهتر باشد به پزشک مراجعه کنید تا دلیل آن را بیابید.
2. به اندازه کافی آب بنوشید
نوشیدن مقدار کافی آب می‌تواند به حفظ پوست شما، نرم شدن و هیدراته کردن آن کمک کند. پوست نرم، نسبت به پوست خشک، تمایل کمتری به تشکیل ترک‌های پوستی دارد. باید بدانید که مصرف نوشیدنی‌های دارای کافئین مانند قهوه، می‌تواند احتمال تشکیل ترک‌های پوستی را افزایش دهد. اگر قهوه می‌نوشید، مطمئن شوید که مصرف مایعات خود را با نوشیدن آب به مقدار کافی، چای گیاهی و سایر مایعات بدون کافئین متعادل می‌کنید.
3. رژیم غذایی حاوی مواد مغذی بخورید
اگر دچار کمبود برخی از ویتامین‌ها شده‌اید، این احتمال وجود دارد که ترک‌های پوستی بر روی پوست شما نیز ظاهر شوند. مصرف غذاهایی که به سلامت پوست کمک می‌کنند، در این زمینه مفید خواهند بود. اطمینان حاصل کنید که رژیم غذایی شما شامل مواد غذایی حاوی موارد زیر است:
- ویتامین C
- ویتامین D
- ویتامین E
- روی
- پروتئین
روشی مفید برای اطمینان از اینکه شما انواع مختلفی از مواد مغذی را دریافت می‌کنید، انتخاب مواد غذایی غیرفرآوری‌شده با تنوع غذایی است. به‌طور مثال صبحانه‌ای شامل تخم‌مرغ، نان کامل و میوه‌های مختلف، مواد مغذی را به سبد غذایی شما اضافه می‌کنند و در عین‌حال انواع مختلفی از مواد مغذی را در خود جای داده‌اند.
4. ویتامین C را در رژیم غذایی خود قرار دهید
کلاژن در حفظ پوست شما از جهت استحکام و انعطاف‌پذیری نقش موثری دارد. این ماده به کاهش چین و چروک کمک می‌کند و می‌تواند برای جلوگیری از ایجاد ترک‌های پوستی نیز مفید باشد.
ویتامین C ماده‌ای مغذی مهم برای توسعه کلاژن است. ویتامین C را می‌توان در بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات پیدا کرد. مرکباتی مانند پرتقال و لیمو، منابع خوب ویتامین C به‌شمار می‌آیند.
5. جذب ویتامین D
مطالعه‌ای در مورد رابطه بین سطوح پایین ویتامین D و وقوع ترک‌های پوستی انجام شده است. با وجود اینکه نیاز به تحقیقات بیشتر در این زمینه وجود دارد، اما نتایج نشان می‌دهند که حفظ سطح سالم ویتامین D می‌تواند احتمال ایجاد ترک‌های پوستی را کاهش دهد. ساده‌ترین راه برای دریافت ویتامین D از طریق تماس با نور خورشید است. این ویتامین همچنین به‌طور معمول به نان و محصولات لبنی مانند شیر یا ماست اضافه می‌شود.
6. مصرف غذاهای غنی از روی
روی عنصر غذایی مهمی برای سلامت پوست است. این ماده به کاهش التهاب کمک می‌کند و نقش موثری در فرآیند بهبود زخم دارد. تاکنون شواهد بسیار کمی از ارتباط بین روی و ترک‌های پوستی به‌دست آمده است، اما این ماده را می‌توان در غذاهای غنی از روی مانند مغز‌ها و ماهی در رژیم غذایی پیدا کرد و با مصرف آن در جهت حفظ سلامت پوست گام برداشت.
7. درمان ترک‌های پوستی جدید
اگر نمی‌توانید از بروز ترک‌ها بر روی پوست خود به‌طور کامل جلوگیری کنید، می‌توانید برای کاهش شدت آن‌ها اقداماتی را انجام دهید تا محو شوند. در صورت داشتن ترک‌های پوستی تازه ایجادشده، برای گفت‌وگو در مورد گزینه‌های درمانی با متخصص پوست قرار ملاقات بگذارید. پزشک شما می‌تواند مشخص کند که چه عاملی باعث ایجاد این خطوط شده است. همچنین گزینه‌های درمانی مختلفی را با توجه به نوع پوست شما پیشنهاد می‌دهد.
آیا کرم‌های کاهش ترک پوستی واقعا موثر هستند؟
برای بعضی از افراد کرم‌ها، روغن‌ها و پمادهای کاهش ترک‌های پوستی تأثیر بیشتری دارند، اما درواقع شواهد علمی زیادی برای اثبات این موضوع وجود ندارد. آنچه ما می‌دانیم، این است که جلوگیری از ایجاد ترک‌های پوستی نسبت به درمان آن‌ها بسیار مفیدتر خواهد بود. استفاده درست از این نوع محصولات می‌تواند تأثیر خوبی در این مورد داشته باشد. برای جلوگیری یا کاهش ترک‌های پوستی به نکات زیر توجه کنید:
- از زمانی که متوجه شدید که باردار هستید، شروع به مرطوب کردن پوست خود کنید.
- ترک‌های پوستی که قبلا ظاهر شده‌اند، باید فورا درمان شوند تا جای آن‌ها روی بدن کمتر باقی بماند.
- چند قطره روغن مانند روغن نارگیل یا کرم به پوست خود بمالید.
- پوست شکم، سینه، پاها یا هر جای دیگری از بدن را که احتمال می‌دهید با اضافه وزن کشیده می‌شوند، مرطوب کنید.
- کرم‌های مخصوص ترک‌های پوستی را با استفاده از انگشتان خود به‌صورت ملایم و با حرکات دایره‌ای در حدود 30 ثانیه روی پوست خود ماساژ دهید.
- این کار را در دوران بارداری، دو یا سه بار در طول روز و سه ماه پس از زایمان انجام دهید.
روش‌های درمان ترک‌های پوستی
جلوگیری از ایجاد ترک‌های پوستی ممکن است دشوار باشد، اما روش‌های درمانی مختلفی وجود دارند که می‌توانند این ترک‌ها را کاهش دهند.
کرم رتینوئید
کرم رتینوئید دارویی موضعی است که از ویتامین A تهیه می‌شود. ظاهر پوست شما ممکن است پس از استفاده از رتینوئید بهبود یابد؛ به‌ویژه اگر ترک‌های پوستی شما نسبتا تازه باشند. این کرم به بازسازی کلاژن در پوست شما کمک می‌کند و باعث می‌شود این خطوط به نظر بیشتر شبیه بقیه قسمت‌های پوست شما به نظر برسند.
اگر باردار یا در حال شیردهی هستید، در مورد این درمان با پزشک خود صحبت کنید؛ زیرا بیشتر پزشکان موافقند که رتینوئید‌های موضعی نباید در طول بارداری یا در حال شیردهی استفاده شوند؛ زیرا به رغم مزایا، معایب آن‌ها هنوز مورد پرسش است.
لیزردرمانی ترک‌های پوستی
درمان با لیزر گزینه‌ای دیگر برای کاهش ترک‌های پوستی است. لیزرها می‌توانند به تحریک تولید کلاژن یا الاستین در پوست شما کمک کنند. انواع مختلفی از درمان با لیزر وجود دارد و پزشک شما می‌تواند به شما کمک کند تا نوع مناسب آن را برای خود در نظر بگیرید. مشاوره با دکتر متخصص پوست در این زمینه کمک‌کننده خواهد بود.
اسید گلیکولیک
کرم حاوی اسید گلیکولیک از درمان‌هایی است که برای ترک‌های پوستی استفاده می‌شود. بسیاری از این درمان‌ها گران هستند و ممکن است بیمه شما آن‌ها را پوشش ندهد. این کرم‌ها برای کمک به کاهش شدت ترک‌های پوستی فعلی موثر هستند؛ اما از ایجاد خطوط جدید جلوگیری نمی‌کنند.
جمع‌بندی
ترک‌های پوستی اغلب با گذر زمان کمتر قابل مشاهده هستند. جلوگیری و پیشگیری از ایجاد آن‌ها ممکن است دشوار باشد؛ زیرا برای این عارضه هیچ محصولی که تاثیر آن به‌صورت علمی ثابت شده باشد، وجود ندارد. تولیدکنندگان بسیاری از کرم‌ها، روغن‌ها و سایر محصولات مراقبت پوستی ادعا می‌کنند که می‌توانند از ظهور ترک‌های پوستی جلوگیری کنند، اما بسیاری از این ادعاها پشتوانه علمی ندارند. البته ممکن است که این محصولات موثر باشند، در اکثر موارد هم به احتمال زیاد مضر نخواهند بود.
حفظ وزن مناسب، نگهداری از رطوبت بدن، مصرف رژیم غذایی سالم و جستجو برای درمان به محض ظهور ترک‌های پوستی می‌توانند مفید باشند. اگر متوجه شدید که ترک‌های پوستی شما افزایش یافته‌اند یا اگر بخش بزرگی از بدن شما را پوشانده‌اند، با پزشک تماس بگیرید. پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا بفهمید چه عاملی باعث بروز این ترک‌ها شده است و گزینه‌های درمان را پیشنهاد دهد. مشاوره با دکتر زنان و آگاهی از عوارض مختلف بارداری برای پیشگیری از بروز ترک‌های پوستی در این زمان مفید خواهد بود.
