سوختگی با آب گرم یا بخار به‌عنوان سوختگی با بخار نیز شناخته می‌شود. بسیاری از سوختگی‌ها می‌توانند در خانه درمان شوند؛ اما سوختگی‌های بزرگ یا جدی‌تر می‌توانند خطرناک باشند و به درمان فوری پزشکی نیاز داشته باشند.
ممکن است تاکنون هنگام نوشیدن آب داغ یا شست‌وشوی ظروف با آب گرم، تجربه سوختگی با آب جوش برای شما پیش آمده باشد. بسیاری از سوختگی‌های ناشی از حرارت خشک از آتش، اتوی گرم یا اجاق گاز به‌وجود می‌آیند. سوختگی‌های ناشی از عوامل مرطوب مانند بخار یا آب گرم نیز به‌عنوان سوختگی با آب جوش شناخته می‌شوند.
سوختگی با آب جوش چقدر شایع است؟
کودکان زیر ۵ سال و سالمندان بالای ۶۵ سال در برابر بالاترین خطر این سوختگی‌ها قرار دارند. آب جوش به دلیل داشتن حرارت بالا و بخار می‌تواند درد و صدماتی را ایجاد کند. این نوع سوختگی می‌تواند خطرناک باشد؛ زیرا بافت‌ها و سلول‌های تحت تأثیر را تخریب می‌کند. حتی بدن فرد ممکن است از حرارت دچار شوک شود. در موارد جدی‌تر این حتمال وجود دارد که سوختگی‌ها به از دست دادن جان فرد منجر شوند.
متخصص پوست، مو و زیبایی
عوارض جانبی از سوختگی‌های آب جوش
سوختگی با آب جوش ممکن است دردناک و خطرناک باشد. شدت علائم به جدیت سوختگی فرد بستگی دارد.
چهار دسته از سوختگی‌ها بر اساس درجه آسیب به پوست شامل موارد زیر هستند:
- سوختگی اپیدرمال سطحی: این سوختگی که به‌عنوان سوختگی درجه یک نیز شناخته می‌شود، لایه بیرونی پوست (اپیدرم) فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و ممکن است تا حدودی تجربه قرمزی، تورم و درد را رقم بزند.
سوختگی درمال سطحی: این سوختگی به لایه دوم پوست (درم) می‌رسد و عصب‌ها، عروق خونی و ریشه موهای فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد که به‌عنوان سوختگی درجه دو نیز شناخته می‌شود. در سوختگی درمال سطحی ممکن است پوست رنگ صورتی پررنگ داشته باشد و تا حدودی درد و تاول‌های خفیف در آن ایجاد شوند.
- سوختگی درمال عمیق و سطح نیمه‌ضخیم: مشابه سوختگی درمال سطحی، با این سوختگی دو لایه اول پوست آسیب می‌بینند. این سوختگی ممکن است بسیار دردآور یا بی‌درد باشد؛ پوست قرمز و مرطوب یا بدون رطوبت خواهد شد. همچنین این احتمال وجود دارد که فرد تورم و تاول را تجربه کند. این نوع سوختگی در دسته سوختگی‌های درجه سه قرار می‌گیرد.
- سوختگی لایه کامل پوست: این نوع سوختگی جدی‌ترین نوع آن است و همه سه لایه پوست (اپیدرم، درم و زیرپوست) را تحت تأثیر قرار می‌دهد. سوختگی لایه کامل پوست که می‌تواند به‌عنوان سوختگی درجه سوم دسته‌بندی شود، نیاز به توجه پزشکی فوری دارد. ممکن است فرد تغییراتی در بافت پوست از صاف شدن به چرمی یا روغنی شدن را تجربه کند. پوست سوخته خواهد شد و سوختگی ممکن است بافت‌های زیرین را به رنگ سیاه درآورد. این نوع سوختگی از نوع سوختگی درجه چهار شناخته می‌شود.
اگر احساس لرزش و شوک به فرد دست دهد یا سوختگی بیش از 8 سانتی‌متر باشد، باید فوری به پزشک مراجعه کرد.
چگونه باید سوختگی با آب جوش را درمان کرد؟
بسیاری از سوختگی‌ها می‌توانند در خانه تحت درمان قرار گیرند. نکات اولیه‌ای که در ادامه می‌آوریم، کمک می‌کنند تا بتوانید سوختگی یا آسیب ناشی از آب جوش را درمان کنید:
- برای جلوگیری از آسیب بیشتر، منبع حرارتی را بردارید.
- آب سرد روان را برای حداقل 20 دقیقه بر روی محل بریزید تا منطقه خنک شود. از یخ، آب یخ‌زده یا مواد چرب استفاده نکنید. در طول این فرآیند فرد را گرم نگه دارید تا دمای مناسب بدن حفظ شود.
- اگر سوختگی بخش بزرگی از بدن را پوشش داده باشد، فرد نباید در آب سرد فرو رود. این کار ممکن است باعث از دست دادن گرما و تشدید آسیب شود.
- برای کاهش دمای روی پوست و فضای کافی برای تورم، هرگونه جواهرات یا لباس نزدیک به منطقه متاثر را از بدن خارج کنید. اگر اشیاء به سوختگی چسبیده‌اند، آن‌ها را برندارید؛ زیرا ممکن است این کار باعث آسیب بیشتر شود.
- سوختگی را با باند مرطوب یا پارچه تمیز بپوشانید. در اینجا استفاده از پد‌های سوختگی مرطوب می‌تواند از پوست سوخته محافظت کند.
- اگر امکان دارد، منطقه سوخته را بالاتر از سطح قلب قرار دهید.
- به تاول‌های سوختگی دست نزنید.
سوختگی‌های بزرگ برای بهبودی به زمان بیشتری نیاز دارند. در حالی‌که رفع موارد خفیف ممکن است چند روز طول بکشد، در موارد شدیدتر شاید به هفته‌ها زمان نیاز باشد تا بهبودی کامل حاصل شود. همان‌طور که گفته شد، اگر فرد نشانه‌های شوک یا علائم عفونت را مشاهده کرد یا اگر سوختگی بزرگ‌تر از 8 سانتی‌متر بود، باید به سرعت به پزشک مراجعه شود.
چگونه از بروز سوختگی با آب جوش پیشگیری کنیم؟
بسیاری از سوختگی‌های با آب داغ قابل پیشگیری هستند. از آنجا که این سوختگی‌ها همانند سوختگی با مواد شیمیایی خطرناک هستند، این نکته را مدنظر قرار دهید که مایعات گرم به توجه زیادی نیاز دارند؛ به‌ویژه وقتی کودکان اطراف آن هستند.
دانستن نکات زیر می‌تواند به جلوگیری از سوختگی‌ها و صدمات بیشتر کمک کند:
- قبل از اینکه کودک را در وان آب بگذارید، دمای آب را با دست یا زانو بسنجید.
- کودکان را از سینک و شیرآلات که آب داغ از آن‌ها سرازیر است، دور نگهدارید.
- دمای آب گرم را بررسی کنید. نگذارید دمای آن به بیش از ۱۲۵ درجه فارنهایت یا 50 درجه سلسیوس برسد.
- مایعات گرم را در دسترس کودکان قرار ندهید.
- زمانی که آب را می‌جوشانید، قابلمه را به نقطه‌ای از گاز که دورترین نقطه از لبه آن است، منتقل کنید.
- هنگام استفاده از سماور و وسایل خانگی دارای بخار آب، احتیاط لازم را به خرج دهید.
- در صورت جوش آوردن ماشین، با فاصله آب را در مخزن بریزید تا با بخار آن دچار سوختگی نشوید.
متخصص پوست، مو و زیبایی
جمع‌بندی
صدمات سوختگی از طریق آب جوش ممکن است به‌طور تصادفی در زندگی روزمره پیش بیایند. در حالی‌که بسیاری از موارد این نوع سوختگی‌ها می‌توانند در خانه درمان شوند، موارد شدید ممکن است زندگی فرد را تهدید کنند. اگر سوختگی بزرگ‌تر از 8 سانتی‌متر بود یا بخش‌های بیشتری از بدن را پوشش داد، باید به سرعت به پزشک مراجعه کرد. سوختگی‌های آب جوش با نظارت مناسب قابل پیشگیری هستند. بنابراین اگر کودک کوچکی دارید، محدودیت‌های لازم را اعمال کنید تا آن‌ها را از خطرات دور نگه دارید.
