هیپرلیپیدمی یا کلسترول بالا، به معنی افزایش چربی در خون شما است. این مشکل می تواند خطر حمله قلبی و سکته را افزایش دهد، زیرا در این وضعیت خون نمی تواند به راحتی در شریان های شما جریان یابد. افزودن ورزش و غذاهای سالم به برنامه ی زندگی، می تواند کلسترول شما را کاهش دهد. برخی از افراد به دارو نیز نیاز دارند و مدیریت کلسترول یک تلاش طولانی مدت است. در ادامه همراه ما باشید تا کلسترول بالا و هرآنچه لازم است راجع به آن بدانید را مورد بحث و بررسی قرار دهیم.
کلسترول بالا چیست؟
کلسترول بالا، همچنین به عنوان دیس لیپیدمی یا هیپرلیپیدمی نیز شناخته می شود و به معنی وجود بیش از حد چربی در خون است. کبد شما کلسترول تولید می کند تا به شما در هضم غذا و ساختن چیزهایی مانند هورمون کمک کند، اما شما کلسترول را از غذاهایی مانند گوشت و لبنیات نیز دریافت می کنید. از آنجایی که کبد شما می تواند به اندازه نیاز شما این ماده را تولید کند، کلسترول موجود در غذاهایی که می خورید اضافی است.
بالا بودن سطح کلسترول، موانعی در شاهراه های شریانی که خون را به بدن شما می رساند، ایجاد می کند و این امر به اندام هایی که خون کافی از شریان های شما دریافت نمی کنند، آسیب می زند. کلسترول بد (LDL) خطرناک ترین نوع آن است، زیرا باعث می شود رسوبات کلسترول سخت شده (پلاک) و در داخل رگ های خونی شما جمع شود. این کار عبور خون را سخت تر میکند و شما را در معرض خطر سکته مغزی یا حمله قلبی قرار می دهد. خود پلاک می تواند تحریک یا ملتهب شود که این نیز می تواند باعث ایجاد لخته در اطراف آن شود و بسته به محل انسداد ممکن است باعث سکته یا حمله قلبی شود.
علائم کلسترول بالا
به طور معمول کلسترول بالا علائم خاصی را برای بیماران به همراه ندارد و فقط از طریق آزمایش خون می توان آن را تشخیص داد. طبق گفته موسسه ملی قلب، ریه و خون (NHLBI)، اولین غربالگری کلسترول فرد باید در سنین 9 تا 11 سالگی انجام و سپس هر پنج سال یک بار تکرار شود. طبق نظر NHLBI، غربالگری کلسترول هر یک تا دو سال برای مردان 45 تا 65 سال و برای زنان 55 تا 65 سال ضروری است و افراد بالای 65 سال باید سالانه این آزمایش را انجام دهند.
اگر نتایج آزمایش شما در محدوده مطلوب نباشد و عوامل خطری مانند سابقه خانوادگی، بیماری قلبی یا دیگر موارد مانند دیابت یا فشار خون بالا در مورد شما صدق کند، پزشک ممکن است اندازه گیری های مکرر را توصیه کند.
چه چیزی باعث کلسترول بالا می شود؟
هر کسی ممکن است به کلسترول بالا مبتلا شود و این می تواند به دلایل مختلف ایجاد شود. برخی از عوامل آن مانند عادات و سبک زندگی را می توانید کنترل کنید، اما برخی دیگر قابل کنترل نیستند. تا زمانی که به عوامل قابل کنترل توجه نمایید، به کاهش خطر کمک خواهید کرد. عوامل قابل کنترل و غیرقابل کنترل که باعث این مشکل می شوند، عبارتند از:
- کنترل مقدار مصرف چربی های اشباع شده در رژیم غذایی (قابل کنترل)
- فعالیت و ورزش (قابل کنترل)
- کنترل اضافه وزن و چربی های بدن (قابل کنترل)
- مصرف دخانیات به خصوص سیگار (قابل کنترل)
- افزایش سن (غیرقابل کنترل)
- جنسیت (غیرقابل کنترل)
- ژنتیک (غیرقابل کنترل)
- هیپرکلسترولمی خانوادگی (شکلی از کلسترول بالا که شما با آن متولد شده اید.) (غیرقابل کنترل)
- بیماری کلیوی یا کبدی (غیرقابل کنترل)
- اختلالات غدد درون ریز از جمله کم کاری تیروئید (غیرقابل کنترل)
عوارض کلسترول بالا
کلسترول بالا می تواند باعث تجمع خطرناک این ماده و سایر رسوبات روی دیواره شریان ها شود (آترواسکلروز) و این رسوبات (پلاک ها) می توانند جریان خون را از طریق شریان های شما کاهش دهند که ممکن است باعث عوارضی اعم از موارد زیر شود:
درد قفسه سینه: اگر شریانهایی که قلب شما را با خون تغذیه میکنند (شریان های کرونری) تحت تأثیر قرار گیرند، ممکن است دچار درد قفسه سینه (آنژین) و سایر علائم بیماری عروق کرونر شوید.
حمله قلبی: اگر پلاک ها پاره شوند یا آسیب ببینند، لخته خون می تواند در محل پارگی پلاک ایجاد شود و جریان خون را مسدود می کند و اگر جریان خون در بخشی از قلب شما متوقف شود، دچار حمله قلبی خواهید شد.
سکته: مشابه حمله قلبی، سکته مغزی زمانی رخ می دهد که لخته خون جریان خون را به بخشی از مغز شما مسدود کند.
درمان کلسترول بالا
برای تشخیص و درمان کلسترول بالا ابتدا لازم است به متخصص قلب و عروق یا متخصص داخلی مراجعه نمایید. راه های بسیاری برای پیشگیری و درمان این مشکل وجود دارد که عبارتند از:
کاهش غذاهای چرب از برنامه غذایی: برای کاهش سطح این ماده در بدن، سعی کنید غذاهای چرب را کاهش دهید، به خصوص غذاهایی که حاوی نوعی چربی به نام چربی اشباع هستند. به جای آن شما می توانید غذاهای حاوی نوع سالم چربی به نام چربی غیر اشباع مصرف کنید. برچسب روی مواد غذایی را بررسی کنید تا ببینید چه نوع چربی در آن وجود دارد.
ورزش کردن: سعی کنید حداقل 150 دقیقه (2.5 ساعت) در هفته ورزش کنید. برای شروع می توانید پیاده روی، دوچرخه سواری و شنا را امتحان کنید.
سیگار نکشیدن: سیگار می تواند کلسترول شما را افزایش دهد و احتمال ابتلا به مشکلات جدی مانند حملات قلبی، سکته و سرطان را بیشتر کند.
در ادامه لازم به ذکر است که ممکن است برای کاهش کلسترول خود به دارو نیاز داشته باشید، اگر:
- پس از تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی، سطح کلسترول شما کاهش نیافته است.
- شما در معرض خطر بالای حمله قلبی یا سکته هستید.
در اینصورت حتما باید به متخصص قلب و عروق یا متخصص داخلی مراجعه نمایید و با تجویز آنها شروع به مصرف داروهای مربوطه کنید. برخی از داروهای مرتبط با این بیماری عبارتند از: استاتین ها، ازتیمایب، فیبرات ها، سد کننده های اسید صفراوی و اسید بمپدوئیک.
برای کلسترول بالا چه بخوریم؟
غذاهایی که یک رژیم غذایی کم کلسترول را تشکیل می دهند، می توانند به کاهش سطوح بالای کلسترول کمک کنند. تغییر رژیم غذایی، می تواند کلسترول شما را کاهش دهد و حجم چربی های شناور در جریان خون را بهبود بخشد. افزودن غذاهایی که LDL را کاهش می دهند، بهترین راه برای دستیابی به یک رژیم غذایی کم کلسترول است.
غذاهای مختلف به روش های متفاوت این ماده را در بدن کاهش می دهند. برخی از آنها دارای فیبر محلول هستند که کلسترول و پیش سازهای آن را به دستگاه گوارش می برد و قبل از وارد شدن به گردش خون آنها را از بدن خارج میکند. برخی دیگر دارای چربی های اشباع نشده چندگانه هستند که مستقیماً LDL را کاهش می دهند و برخی حاوی استرول های گیاهی و استانول ها می باشند که مانع از جذب کلسترول در بدن می شوند. موارد غذایی که می توانند تا حد قابل توجهی سطح این ماده را در بدن کاهش دهند، عبارتند از:
- بلغور جو دوسر، سبوس جو دوسر و غذاهای پر فیبر
- ماهی و اسیدهای چرب امگا 3
- بادام و سایر مغزها
- آووکادوها
- روغن زیتون
- غذاهایی با استرول های گیاهی
- پروتئین آب پنیر
سخن پایانی
کلسترول بالا زمانی اتفاق می افتد که مقدار زیادی ماده چرب به نام کلسترول در خون شما وجود داشته باشد که علت اصلی آن خوردن غذاهای چرب، ورزش نکردن کافی، اضافه وزن، سیگار کشیدن، نوشیدن الکل و ژنتیک است. شما می توانید با تغذیه سالم و ورزش، کلسترول خود را تا حدودی کاهش دهید، اما برخی افراد نیز برای درمان و کاهش آن نیاز به مصرف دارو خواهند داشت. برای تشخیص و درمان بالا بودن سطح این ماده باید به متخصص قلب و عروق یا متخصص داخلی مراجعه نمایید. سایت تلفن خونه این امکان را برای بیماران فراهم آورده تا بتوانند با کمترین هزینه و در سریع ترین زمان ممکن با متخصصان این حوزه ارتباط برقرار نمایند و بهترین راه های درمان را پیش گیرند. در این سایت می توانید به صورت مشاوره تلفنی یا مشاوره آنلاین با متخصصان قلب و عروق و متخصصان داخلی ارتباط برقرار نمایید.