آریتمی یا مشکلات ریتم قلب، سالانه توسط افراد بسیاری در سراسر جهان تجربه می شود. اگر مشکل افرادی که دچار ریتم قلب غیرطبیعی می شوند، به درستی تشخیص داده شود، اغلب می توانند زندگی عادی داشته باشند. این بیماری یکی از شایع ترین بیماری های قلبی است که می تواند افراد را در سنین مختلف درگیر نماید. در این مقاله همراه ما باشید تا آرتیمی قلبی، انواع آن و هر آنچه لازم است راجع به این بیماری بدانید را بررسی کنیم.
آریتمی قلبی چیست؟
آریتمی قلبی، ضربان قلب نامنظم است. مشکلات ریتم قلب (آریتمی قلب) زمانی رخ می دهد که سیگنال های الکتریکی هماهنگ کننده ضربان قلب، به درستی کار نکنند. سیگنال دهی معیوب باعث می شود که ضربان قلب خیلی سریع (تاکی کاردی)، خیلی کند (برادی کاردی) یا نامنظم باشد. آریتمی قلبی ممکن است مانند قلب تپنده یا تند، احساس شود و در برخی مواقع بی ضرر است. با این حال، برخی از آریتمی های قلبی نیز ممکن است علائم و نشانه های آزاردهنده ایجاد کنند و گاهی حتی تهدیدکننده زندگی باشند.
با این حال، گاهی اوقات طبیعی است که یک فرد ضربان قلب نامنظم، سریع یا کند داشته باشد. به عنوان مثال، ضربان قلب ممکن است با ورزش افزایش یابد یا در طول خواب کند شود.
انواع آریتمی قلبی
به طور کلی، آریتمی های قلبی بر اساس سرعت ضربان قلب گروه بندی می شوند. انواع مختلف آریتمی عبارتند از:
ضربان قلب سریع (تاکی کاردی)
ضربان قلب تاکی کاردی نیز انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
فیبریلاسیون دهلیزی (A-fib): سیگنال دهی بی نظم قلب باعث ضربان قلب سریع و ناهماهنگ می شود. این وضعیت ممکن است موقتی باشد، اما برخی از دوره های A-fib متوقف نمی شوند، مگر اینکه درمان شوند. همچنین A-fib با عوارض جدی مانند سکته مغزی همراه است.
فلوتر دهلیزی: فلوتر دهلیزی شبیه A-fib است، اما ضربان قلب در این نوع آریتمی، منظم تر است. فلوتر دهلیزی نیز با سکته مغزی مرتبط است.
تاکی کاردی فوق بطنی: تاکی کاردی فوق بطنی یک اصطلاح گسترده است که شامل آریتمی هایی است که از بالای حفره های پایینی قلب (بطن ها) شروع می شود. تاکی کاردی فوق بطنی باعث ایجاد دوره هایی از ضربان قلب (تپش قلب) می شود که به طور ناگهانی شروع و پایان می یابد.
فیبریلاسیون بطنی: این نوع آریتمی زمانی اتفاق می افتد که سیگنال های الکتریکی سریع و پر هرج و مرج، باعث می شوند حفره های پایینی قلب (بطن ها) به جای عملکرد هماهنگ که خون را به بقیه بدن پمپاژ می‌کنند، بلرزند. این مشکل جدی، اگر ریتم طبیعی قلب در عرض چند دقیقه بازیابی نشود، می تواند منجر به مرگ شود. اکثر افرادی که فیبریلاسیون بطنی دارند به یک بیماری قلبی زمینه ای نیز مبتلا هستند.
تاکی کاردی بطنی: این ضربان قلب، سریع و منظم با سیگنال های الکتریکی معیوب در حفره های پایینی قلب (بطن ها) شروع می شود. ضربان قلب سریع اجازه نمی دهد بطن ها به درستی از خون پر شوند. در نتیجه قلب نمی تواند خون کافی را به بدن پمپاژ کند. تاکی کاردی بطنی ممکن است در افرادی که قلب سالمی دارند مشکلات جدی ایجاد نکند، اما در افراد مبتلا به بیماری قلبی، تاکی کاردی بطنی می تواند یک وضعیت اورژانسی باشد که نیاز به درمان فوری پزشکی دارد.
ضربان قلب آهسته (برادی کاردی)
اگر چه ضربان قلب زیر 60 در هر دقیقه، در حالت استراحت، برادی کاردی تلقی می شود، ضربان قلب پایین در حالت استراحت همیشه نشان دهنده مشکل نیست. اگر از نظر بدنی مناسب هستید، ممکن است قلب شما همچنان بتواند خون کافی را با کمتر از 60 ضربه در دقیقه در حالت استراحت به بدن پمپ کند. اگر ضربان قلب شما آهسته است و قلب شما خون کافی پمپاژ نمی کند، ممکن است به نوعی برادی کاردی مبتلا شده باشید. انواع برادی کاردی عبارتند از:
سندرم سینوس بیمار: گره سینوسی وظیفه تنظیم سرعت قلب را بر عهده دارد که اگر به درستی کار نکند، ممکن است ضربان قلب بین خیلی آهسته (برادی کاردی) و خیلی سریع (تاکی کاردی) متناوب باشد. سندرم سینوس بیمار می تواند ناشی از زخم در نزدیکی گره سینوسی باشد که باعث کند شدن، مختل یا مسدود کردن حرکت تکانه ها می شود. این نوع آریتمی بیشتر در میان افراد مسن دیده می شود.
بلوک رسانایی: بلوک مسیرهای الکتریکی قلب می تواند باعث کند شدن یا توقف سیگنال هایی شود که ضربان قلب را تحریک می‌کنند. برخی از بلوک ها ممکن است هیچ علائمی ایجاد نکنند و برخی دیگر ممکن است باعث کند شدن ضربان یا برادی کاردی شوند.
ضربان قلب زودرس
ضربان های زودرس قلب، ضربان های اضافی هستند که گاهی اوقات در الگوهایی که متناوب با ضربان طبیعی قلب هستند، در یک زمان اتفاق می افتد. ضربان اضافی ممکن است از اتاق بالای قلب (انقباضات زودرس دهلیزی) یا اتاق پایین (انقباضات زودرس بطنی) باشد.
در وضعیت ضربان قلب زودرس، ممکن است احساس کنید که قلب شما یک ضربان را از دست داده است. این ضربات اضافی معمولاً نگران کننده نیستند و به ندرت به این معنی است که شما یک بیماری جدی تری دارید. با این حال، ضربان زودرس می تواند باعث ایجاد آریتمی طولانی مدت، به ویژه در افراد مبتلا به بیماری قلبی شود. گاهی اوقات، ضربان های زودرس بسیار مکرر که چندین سال طول می کشد، ممکن است منجر به ضعیف شدن قلب شود.
ضربان قلب زودرس ممکن است هنگام استراحت نیز رخ دهد و همچنین این ضربان قلب می تواند ناشی از استرس، ورزش شدید یا محرک هایی مانند کافئین یا نیکوتین نیز باشد.
آریتمی های خطرناک قلبی
هر تغییر قابل توجهی در ریتم قلب به این معنی است که قلب شما ممکن است نتواند خون را به طور موثر در سراسر بدن پمپاژ کند. هنگامی که حفره های فوقانی قلب شما (دهلیزها) به درستی کار نمی کنند، خون می تواند در آن حفره ها جمع شده و باعث تشکیل لخته خون شود. اگر لخته به اندازه کافی بزرگ باشد، می تواند جریان خون به مغز شما را مسدود کند و باعث سکته شود. سکته مغزی شدید اگر در مدت کوتاهی درمان نشود بسیار خطرناک و کشنده است.
همچنین عملکرد نادرست دهلیز می تواند باعث شود که بطن های شما سریع و نامنظم بتپند. گاهی اوقات آریتمی در بطن های شما باعث توقف پمپاژ خون در آنها می شود و این امر می تواند منجر به ایست قلبی ناگهانی شود که یک رویداد اغلب کشنده است. سایر عوارض آریتمی شامل نارسایی قلبی است و این تضعیف تدریجی عضله قلب شما است که در صورت عدم درمان موثر می تواند تهدید کننده زندگی باشد.
علت آریتمی قلبی
برای درک علت آریتمی قلبی، ممکن است دانستن نحوه عملکرد قلب به طور معمول مفید باشد. قلب چگونه می تپد؟ قلب از چهار حفره شامل دو حفره بالایی (دهلیز) و دو حفره پایینی (بطن)، تشکیل شده است.
ریتم قلب به طور معمول توسط یک ضربان ساز طبیعی (گره سینوسی) در حفره راست فوقانی (دهلیز) کنترل می شود. گره سینوسی، سیگنال های الکتریکی می فرستد که به طور معمول هر ضربان قلب را شروع می کند. این سیگنال های الکتریکی در سراسر دهلیزها حرکت می کنند و باعث می شوند که عضلات قلب منقبض شوند و خون را به داخل بطن ها پمپ کنند. سپس، سیگنال ها به دسته ای از سلول ها به نام گره AV می رسند، جایی که سرعت آنها کاهش می یابد و این تاخیر جزئی باعث می شود بطن ها از خون پر شوند. هنگامی که سیگنال های الکتریکی به بطن ها می رسد، اتاقک ها منقبض می شوند و خون را به ریه ها یا بقیه بدن پمپ می کنند. در یک قلب سالم، این فرآیند سیگنال دهی قلب معمولاً به آرامی انجام می شود و در نتیجه ضربان قلب طبیعی در حالت استراحت بین 60 تا 100 ضربه در دقیقه است. مواردی که می توانند باعث تپش قلب نامنظم (آریتمی قلبی) شوند، عبارتند از:
- حمله قلبی فعلی یا اثرات حمله قلبی قبلی
- انسداد عروق در قلب (بیماری عروق کرونر)
- تغییرات در ساختار قلب، مانند کاردیومیوپاتی
- دیابت
- فشار خون بالا
- ابتلا به COVID-19
- پرکاری تیروئید
- آپنه خواب
- کم کاری غده تیروئید
- برخی از داروها، از جمله داروهای سرماخوردگی و آلرژی که بدون نسخه خریداری می شوند.
- مصرف بیش از حد الکل یا کافئین
- سوء مصرف مواد مخدر
- ژنتیک
- سیگار کشیدن
- استرس یا اضطراب
علائم آریتمی قلبی
آریتمی قلبی ممکن است هیچ علائمی ایجاد نکند و پزشک هنگام معاینه شما به دلایل دیگری متوجه ضربان نامنظم قلب شود. در برخی افراد نیز علائمی نظیر موارد زیر در هنگام ابتلا به آریتمی قلبی مشاهده می شود:
- ضربان تند قلب
- ضربان قلب آهسته
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- اضطراب
- خستگی
- سبکی سر یا سرگیجه
- تعریق
- غش (سنکوپ) یا وضعیت نزدیک به غش
درمان آریتمی قلبی
نحوه درمان آریتمی شما به این بستگی دارد که آریتمی، سریع یا آهسته یا بلوک قلبی باشد. در درمان آرتیمی، هر گونه علت زمینه ای آریتمی قلبی شما، مانند نارسایی قلبی، نیز باید درمان شود. به طور معمول درمان های مورد استفاده برای آریتمی عبارتند از:
دارو: برای متوقف کردن یا جلوگیری از آریتمی یا کنترل سرعت آریتمی
کاردیوورژن الکتریکی: درمانی که با استفاده از الکتریسیته، ضربان قلب به ریتم طبیعی باز می گردد.
ابلیشن کاتتر: در این روش درمان، تحت بیهوشی موضعی یا عمومی با دقت بافتی را که در قلب باعث آریتمی می شود از بین می برند.
ضربان ساز: ضربان ساز، دستگاه کوچک حاوی باتری مخصوص به خود است که تحت بی حسی موضعی در قفسه سینه شما کاشته می شود. این دستگاه سیگنال های الکتریکی را تولید می کند تا به ضربان طبیعی کمک نماید.
دفیبریلاتور کاردیوورتر قابل کاشت: دستگاهی شبیه به ضربان ساز است که ضربان قلب شما را کنترل می کند و هر زمان که نیاز باشد قلب شما را به ریتم طبیعی باز می گرداند.
سخن پایانی
همانطور که گفتیم گاهی اوقات به دلایل مختلفی ممکن است بی نظمی در تپش قلب ایجاد شود. این بی نظمی ضربان قلب را، آریتمی قلبی می نامند. آریتمی قلبی انواع مختلفی از جمله تاکی کاردی، برادی کاردی و ضربان قلب زودرس دارد. برای درمان این بیماری روش های درمان مختلفی وجود دارد. در صورت مشاهده هرگونه علائم نشان دهنده ی هر یک از انواع آریتمی قلبی، توصیه می شود سریعا به متخصص قلب و عروق مراجعه نمایید. سایت تلفن خونه این امکان را برای بیماران فراهم آورده تا با کمترین هزینه و در سریع ترین زمان ممکن بتوانند با پزشک قلب و عروق مشورت نمایند.
