اسهال در کودکان، یکی از مشکلات رایجی است که خیلی از بچه‌ها به خصوص نوزادان و کودکان نوپا به ان دچار می‌شوند. این مشکل، وقتی اتفاق می‌افتد که مدفوع کودک شل و آبکی باشد و تعداد دفع بیشتر از حالت معمول باشد و از 3 تا 7 روز ممکن است طول بکشد. اسهال اگر درمان نشود، میتواند باعث کم‌آبی بدن کودک شود و برای سلامتی ان خطرناک باشد اما نگران نباشید، با رعایت چند نکته ساده و مراجعه به پزشک، میتوانید از کودکتان به خوبی مراقبت کنید.
در این راهنما، می‌خواهیم به طور کامل درباره اسهال در بچه‌ها، علل ایجاد آن، روش‌های پیشگیری و درمانش صحبت کنیم. پس اگر شما هم نگران اسهال فرزندتان هستید، این راهنما رو از دست ندید.
درمان اسهال کودکان
اسهال در کودکان نیازمند توجه و مراقبت مناسب است. مهمترین نکته در درمان اسهال کودکان، تامین مایعات بدن آنها است. اسهال میتواند منجر به کم‌آبی شود، بنابراین مهم است که کودک به مقدار کافی مایعات مصرف کند. هنگام اسهال، مهمترین کاری که باید انجام دهید این است که از کم‌آبی بدن کودک جلوگیری کنید. کم‌آبی خطرناک است، بنابراین باید به سرعت اقدام کنید.
- محلول ORS: بهترین راه برای جبران مایعات از دست رفته، استفاده از محلول ORS (Oral Rehydration Solution) است. این محلول حاوی نمک و قند است و به بدن کمک می‌کند تا آب و مواد معدنی از دست رفته را جذب کند. محلول ORS را میتوانید از داروخانه تهیه کنید.
- مایعات دیگر: علاوه بر ORS، میتوانید به کودک خود مایعات دیگری مانند آب برنج، آب سیب، آب هویج یا آبمیوه‌های طبیعی (بدون گاز) بدهید.
- شیر مادر: اگر کودک شما شیرخوار است، به او شیر مادر بدهید. شیر مادر بهترین منبع تغذیه برای نوزادان است و به بهبود سریع‌تر اسهال کمک می‌کند.
چه غذاهایی به کودک بدهیم؟
- غذاهای سبک: در طول دوره اسهال، بهتر است به کودک غذاهای سبک و قابل هضم بدهید، مانند موز پخته، سیب زمینی آب پز، نان تست و برنج آبکش.
- پروبیوتیک‌ها: پروبیوتیک‌ها باکتری‌های مفید هستند که به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کنند. به کودک خود ماست پروبیوتیک بدهید.
اسهال کودکان
اسهال در کودکان ناشی از عوامل مختلفی است. برخی از این عوامل شامل عفونت‌های ویروسی و باکتریایی، آلرژی‌های غذایی، عدم تحمل لاکتوز، و مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها است. همچنین، تغییر در رژیم غذایی یا محیط زندگی منجر به اسهال می شود. اسهال ممکنه با علائمی مانند تب، درد شکم، بی‌حالی و کاهش اشتها همراه باشد. این علائم نشان‌دهنده وجود عفونت یا التهاب در بدن کودک است.این بیماری نگران کننده معمولاً خود به خود بهبود می‌یابد، اما در برخی موارد نیاز به درمان‌های پزشکی دارد. والدین باید مراقب علائم و نشانه‌های خطرناک باشند و در صورت لزوم اقدام به مشاوره پزشکی کنند.
علائم اسهال در کودکان
اسهال در کودکان میتواند با علائمی مانند افزایش دفعات دفع مدفوع، مدفوع آبکی، درد شکم، تب و کاهش اشتها همراه باشد. این علائم نشان‌دهنده وجود مشکل در دستگاه گوارش کودک هستند.
از اصلی ترین علائم اسهال در کودکان بی‌حالی و کم‌آبی هستند که به شدت وضعیت کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهند؛ علائم کم‌آبی شامل خشکی دهان، کاهش میزان ادرار، و خستگی شدید است.
همچنین اسهال ممکن است با علائم جدی‌تری مانند خون در مدفوع یا استفراغ همراه باشد. این علائم نیاز به بررسی‌های بیشتر توسط پزشک دارند و نباید نادیده گرفته شوند. در صورت لزوم با پزشک خود تماس بگیرید.
پیشگیری از اسهال کودکان
اسهال یکی از مشکلات رایجی است که ممکن است کودکان به آن دچار شوند. خوشبختانه با رعایت چند نکته ساده، میتوان از بروز این مشکل جلوگیری کرد و سلامتی کوچولو هایمان را تضمین کرد.
چرا اسهال برای کودکان خطرناک است؟
- اسهال باعث می‌شود بدن کودک آب و مواد معدنی زیادی از دست بدهد. این موضوع میتواند به کم‌آبی بدن و مشکلاتی جدی‌تر منجر شود.
- قبل از تهیه غذا، بعد از دستشویی رفتن و تعویض پوشک، حتما دست‌های کودک و خودتان را با آب و صابون بشویید.
- غذاهای کودک را خوب بپزید و از تازه بودن مواد غذایی اطمینان حاصل کنید.
- میوه‌ها و سبزیجات را قبل از مصرف به خوبی بشویید.
- از دادن غذاهای آماده و فراوری شده به کودکان خودداری کنید.
- شیر کودکان را بجوشانید و از تمیز بودن ظروف شیرخواری اطمینان حاصل کنید.
- به کودک خود آب سالم و جوشیده بدهید.
- از دادن آب‌های آلوده و نوشیدنی‌های گازدار به کودکان خودداری کنید
- گوشت و مرغ را به خوبی بپزد.
- از مصرف تخم‌مرغ خام یا نیم‌پز خودداری کنید.
- از تماس مستقیم مواد غذایی با سطوح آلوده جلوگیری کنید.
- واکسیناسیون به موقع کودکان، از ابتلای آنها به بسیاری از بیماری‌هایی که باعث اسهال می‌شوند، جلوگیری می‌کند.
- محیط زندگی کودک را تمیز و عاری از آلودگی نگه دارید.
- اسباب‌بازی‌های کودک را مرتباً بشویید.
- از تماس کودک با حیوانات آلوده جلوگیری کنید.
- به کودک خود زیاد آب بدهید تا از کم‌آبی بدن جلوگیری شود.
- از دادن غذاهای چرب و شیرین به کودک خودداری کنید.
- به پزشک مراجعه کنید تا درمان مناسب برای کودک تجویز شود.
همانطور که مطالعه کردید پیشگیری از اسهال کودکان پیچیده نیست و میتوان تنها با رعایت موارد بالا به آن دست یافت.
درمان خانگی اسهال
اسهال در کودکان معمولاً میتواند با روش‌های خانگی مدیریت شود. یکی از مهمترین اقدامات، اطمینان از مصرف مایعات کافی است. آب، سوپ، و محلول‌های آبرسانی خوراکی به کاهش کم‌آبی کمک می‌کنند. مصرف مواد غذایی سبک و ساده مانند موز، برنج، سیب زمینی پخته و نان تست به بهبود وضعیت کودک کمک می‌کند. پرهیز از مصرف غذاهای چرب و ادویه‌دار نیز توصیه می‌شود.
استفاده از داروهای طبیعی مانند زنجبیل یا نعناع ، سرکه سیب نیز برای درمان خانگی اسهال توصیه می‌شود. این مواد می‌توانند به کاهش التهابات و آرامش دستگاه گوارش کمک کنند. اما همیشه قبل از استفاده از هر نوع داروی خانگی با پزشک مشورت کنید.
دلایل اسهال کودکان
اسهال در کودکان ناشی از عوامل مختلفی است. عفونت‌های ویروسی و باکتریایی یکی از مهمترین دلایل هستند. این عفونت‌ها معمولاً از طریق مواد غذایی آلوده یا تماس با افراد بیمار منتقل می‌شوند.
اسهال در بچه‌ها ممکن است ناشی از آلرژی‌های غذایی و عدم تحمل لاکتوز باشد. برخی کودکان به برخی مواد غذایی حساسیت دارند که منجر به اسهال می‌شود. همچنین، وقتی که به کودک خود محصولات لبنی را می‌دهید ممکن است با عدم تحمل لاکتوز روبرو شوید و در نتیجه باعث اسهال شود.
مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها نیز ممکن است از دلایل اسهال کودکان باشد؛ آنتی‌بیوتیک‌ها تعادل باکتری‌های مفید و مضر در روده را به هم می‌زنند و باعث آبکی شدن مدفوع می‌شوند. والدین باید در مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها دقت کنند و تنها به تجویز پزشک عمل کنند، یک راهکار فوری میتواند کمک گرفتن از دکتر اطفال آنلاین باشد.
چگونه اسهال کودکان را درمان کنیم
اسهال در کودکان نیازمند درمان مناسب است. مهمترین نکته در درمان اسهال کودکان، تامین مایعات بدن آنها است. اسهال منجر به کم‌آبی بدن می‌شود بنابراین مهم است که کودک به مقدار کافی مایعات مصرف کند. در پاسخ افرادی که می پرسند چگونه اسهال کودکان را درمان کنیم؟ باید گفت دو نوع اسهال داریم؛ اسهال خفیف خیلی شایع است و نگران کننده نیست اما مهم است که به موقع درمان شود. اولین و مهمترین کار این است که به کودکتان مایعات فراوان بدهید. بهترین گزینه محلول‌های ORS است که میتوانید از داروخانه تهیه کنید. این محلول‌ها حاوی نمک و قند هستند و به جایگزینی آب و املاح از دست رفته بدن کودک کمک می‌کنند. شیر مادر هم برای نوزادان بسیار مفید است.
به جز مایعات، میتوانید به کودک خود غذاهای سبک و کم فیبر بدهید. مثلاً سوپ، برنج آبکش، موز پخته و سیب زمینی آبپز. از دادن غذاهای چرب، شیرینی، لبنیات و آب میوه‌های گازدار خودداری کنید. اگر اسهال کودکتان شدید است یا همراه با تب، خون در مدفوع، استفراغ زیاد یا علائم کم‌آبی (مثل خشکی دهان، کمبود ادرار، فرورفتگی چشم‌ها) است، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
علائم اسهال شدید در کودکان و نحوه درمان آن
علائم اسهال شدید در کودکان و نحوه درمان آن میتواند برای بسیاری از والدین دغدغه باشد. اسهال شدید در کودکان یعنی مدفوع کودک خیلی شل و آبکی شده و تعداد دفعات اجابت مزاج او زیاد شده است. گاهی اوقات هم ممکنه کودک استفراغ کند. این مشکل ممکنه باعث شود که بدن کودک آب و مواد مغذی زیادی را از دست بدهد و کم آب شود. علائم کم آبی در کودک شامل:
- خشکی دهان
- کاهش ادرار
- گریه بدون اشک
- فرورفتگی چشم‌ها
- بی حالی و گیجی
- دمای تب بالای 9 درجه به بالا
- مدفوع خونی
- خشکی بدن
- استفراغ شدید
- درد شکمی
برای درمان اسهال شدید در کودکان مهمترین کار این است که از کم آب شدن کودک جلوگیری کنیم. برای این کار باید به کودک مایعات زیادی بدهیم. بهترین مایع برای این کار محلول ORS است که حاوی نمک و قند است و به بدن کودک کمک می‌کند تا آب و املاح از دست رفته را جذب کند. بعد از اینکه حال کودک بهتر شد، می‌توانیم به تدریج غذاهای سبک مثل برنج آبکش، سیب زمینی آب پز و موز به او بدهیم. اگر اسهال کودک شدید بود یا همراه با تب بالا بود، حتما باید به پزشک مراجعه کنیم.
اسهال در کودکان که با علائم خطرناک مانند خون در مدفوع، استفراغ مداوم، و کاهش وزن همراه باشد، نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. والدین باید در صورت مشاهده این علائم بلافاصله به پزشک مراجعه کنند.
روش‌های خانگی برای درمان اسهال کودکان
بسیاری از والدین نگران هستند که چگونه اسهال کودکان را درمان کنیم؟ برای درمان اسهال در خانه راهکارهای متعددی وجود دارد که در ادامه میتوانید تعدادی از آنها را بشناسید:
محلول ORS: این محلول حاوی نمک و قند است که به بدن کودک کمک می‌کند تا آب و املاح از دست رفته را جذب کند. میتوانید این محلول را از داروخانه تهیه کنید یا در خانه با ترکیب آب جوشیده سرد شده، نمک و شکر، آن را درست کنید.
شیر مادر یا شیر خشک: ادامه دادن تغذیه با شیر مادر یا شیر خشک برای نوزادان بسیار مهم است، زیرا این مایعات حاوی مواد مغذی و آنتی‌بادی‌هایی هستند که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند.
غذاهای سبک: پس از بهبود اولیه، به تدریج غذاهای سبک مانند برنج آبکش، سیب‌زمینی آب پز، موز و نان تست را به رژیم غذایی کودک اضافه کنید.
پرهیز از غذاهای نفاخ: از دادن غذاهای نفاخ مانند لبنیات (به جز شیر مادر)، حبوبات، سبزیجات خام، میوه‌های اسیدی و غذاهای چرب خودداری کنید.
مایعات فراوان: به کودک مایعات فراوان بدهید. آب جوشیده سرد شده، آب میوه‌های طبیعی رقیق شده و سوپ‌های سبک از گزینه‌های خوب هستند. از دادن نوشابه، آبمیوه‌های صنعتی و نوشیدنی‌های گازدار خودداری کنید.
روش‌های خانگی برای درمان اسهال کودکان پرشمار هستند مواردی که در بالا مشاهده کردید؛ گلچینی از روش های کاربردی و آسان بود که در اغلب موارد میتواند اسهال را درمان کند.
اسهال نوزادان و درمان آن
اسهال نوزادان و درمان آن نیاز به توجه ویژه دارد زیرا آنها دارای سیستم ایمنی ضعیف‌تری هستند و ممکن است به راحتی دچار عفونت شوند.
اسهال در نوزادان به معنی شل شدن مدفوع و افزایش دفعات اجابت مزاج است. این مشکل میتواند ناشی از عفونت‌های ویروسی، باکتریایی، تغذیه نامناسب یا حساسیت به برخی مواد غذایی باشد. مطالعات نشان می‌دهد که ویروس روتا یکی از شایع‌ترین علل اسهال در نوزادان است. علائم اسهال در نوزادان شامل آبکی شدن مدفوع، افزایش تعداد دفعات اجابت مزاج، استفراغ، تب و بی حالی است.
درمان اسهال در نوزادان به علت اصلی آن بستگی دارد. اما مهمترین هدف درمان، پیشگیری از کم‌آبی بدن است. محلول ORS بهترین گزینه برای جبران مایعات و املاح از دست رفته بدن نوزاد است. مطالعات متعدد نشان داده‌اند که استفاده از ORS به طور قابل توجهی خطر مرگ ناشی از کم‌آبی را کاهش می‌دهد. علاوه بر ORS، ادامه شیردهی به نوزاد (در صورت شیر مادر) یا استفاده از شیر خشک مناسب نیز بسیار مهم است. در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای دیگری مانند پروبیوتیک‌ها یا آنتی‌بیوتیک‌ها را تجویز کند. توجه: همیشه قبل از شروع هرگونه درمان، مشاوره تلفنی متخصص اطفال داشته باشید.
نتیجه‌گیری
اسهال در کودکان یک مشکل شایع است که نیاز به دقت و مراقبت دارد. والدین باید با توجه به نشانه‌ها و علائم ، اقدامات لازم را انجام دهند و در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنند. درمان شامل استفاده از محلول‌های آبرسانی خوراکی، مصرف مواد غذایی سبک و مناسب، و استراحت کافی است. همچنین، در صورت مشاهده علائم خطرناک مانند کم‌آبی شدید، استفراغ مداوم، یا خون در مدفوع، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
