درد لگنی در دوران بارداری می‌تواند مربوط به تغییرات طبیعی بارداری یا نشانه‌ای از مشکلی جدی باشد. این عارضه ممکن است به‌طور طبیعی رخ دهد؛ زیرا با پیشرفت بارداری استخوان‌ها و رباط‌ها تغییر مکان می‌دهند و کشیده می‌شوند تا جنین جای خود را پیدا کند. درد طبیعی احتمال دارد تیز یا مثل درد هنگام قاعدگی بروز پایدا کند یا حالت سینوسی داشته باشد. معمولا درد لگنی که شدید یا پایدار نباشد، نگران‌کننده نیست.
دردی که از عوارض بارداری ایجاد شود، ممکن است با علائم دیگری از جمله خونریزی واژینال همراه باشد. با مشاهده هرگونه خونریزی در دوران بارداری باید به متخصص زنان مراجعه کنید. در برخی از اختلالات، چنین خونریزی ممکن است شدید باشد و گاهی منجر به کاهش فشار خون تا حد خطرناک (شوک) شود. دردی که شدید، پایدار یا در محل میانی یا بالای شکم باشد، می‌تواند ناشی از عوارض بارداری یا اختلال دیگری باشد که نیاز است حتما با پزشک خود تماس بگیرید.
دلایل درد لگن در دوران بارداری
بسیاری از زنان در اوایل بارداری دچار درد لگنی می‌شوند. درد لگنی به درد در پایین‌ترین قسمت شکم (لگن) اشاره دارد؛ درحالی‌که درد در میانه یا بالاترین قسمت شکم (در منطقه معده و روده) به‌عنوان درد شکمی شناخته می‌شود. با این حال بعضی اوقات خانم‌ها در تشخیص اینکه آیا درد به‌طور عمده در شکم یا لگن است، دچار اشتباه می‌شوند. علت درد شکم در طول بارداری ممکن است ناشی از بارداری یا عاملی غیر از بارداری باشد. در ادامه به علل ایجاد درد لگن در بارداری می‌پردازیم:
زنان، زایمان و نازایی
علت‌های درد لگنی در اوایل بارداری
گاهی اوقات درد دوران بارداری هیچ علت مشخصی ندارد. متداول‌ترین علل مرتبط با بارداری که منجر به درد لگنی در اوایل بارداری می‌شوند، عبارتند از:
- تغییرات طبیعی بارداری
- سقط جنین (سقط ناخودآگاه)
- بارداری خارج از رحم (به‌طور مثال حاملگی در لوله فالوپ) که جدی‌ترین علت درد لگنی در اوایل بارداری است
درد لگن به دلیل حاملگی خارج رحم
بارداری خارج از رحم تهدید‌آمیز است و به‌طور طبیعی توسعه نخواهد یافت. هنگامی که بارداری در لوله فالوپ یا قسمت دیگری از بدن (مانند تخمدان، گردن رحم یا شکم) اتفاق می‌افتد، ممکن است باعث پارگی آن قسمت شود. این عارضه به درد و خونریزی شدید منجر خواهد شد که ممکن است آسیب جدی یا حتی مرگ مادران باردار را در پی داشته باشد. پس از تشخیص بارداری خارج از رحم، درمان آن با داروها یا جراحی برای برداشتن نطفه لقاح‌یافته انجام می‌شود.
درد لگن به دلیل پیچ خوردگی تخمدان
درد لگنی در دوران بارداری ممکن است به دلیل پیچیدگی تخمدان و بافت‌های اطراف آن رخ دهد که منجر به قطع خون‌رسانی به تخمدان می‌شود. این اختلال که با نام adnexal torsion شناخته می‌شود، با بارداری مرتبط نیست؛ اما در طول بارداری متداول‌تر است. زیرا تخمدان‌ها در این دوران بزرگ می‌شوند و به همین علت به راحتی پیچ می‌خورد.
به‌طور کلی از علل متداول درد لگنی، که علل متداول در طول بارداری نیز هستند، می‌توانیم به اختلالات دستگاه گوارش و دستگاه ادرار اشاره کنیم که شامل موارد زیر هستند:
- معده گیر (عفونت دستگاه گوارش)
- عفونت‌های دستگاه ادرار (UTI)
- سنگ‌های کلیه
درد گشتاور لگنی در بارداری چیست؟
درد گشتاور لگنی (PGP) به درد یا ناراحتی در قسمت پایین کمر یا لگن در طول بارداری اشاره دارد. این درد ممکن است به بازوان بالایی و منطقه ناحیه تناسلی شما هم گسترش یابد. در طول بارداری رباط‌های لگنی شما شل‌تر از حالت عادی می‌شوند و مفاصل حرکت‌پذیرتر خواهند بود. این موضوع می‌تواند منجر به درد در منطقه لگن شود. درد گشتاور لگنی معمولا بعد از زایمان بدون درمان از بین می‌رود؛ اگرچه ممکن است علائم آن در بارداری‌های آینده بازگردند.
انواع مختلف درد لگن در دوران بارداری کدامند؟
اختلال تقارنی عضلات لگن (DSP)
دو طرف لگن در جلوی بدن، جایی که موهای ناحیه تناسلی رشد می‌کنند، به هم می‌رسند که به آن تقارن عضلات لگن (SPD)می‌گویند. این ناحیه با شبکه‌ای از رباط‌ها پشتیبانی می‌شود و هنگامی که به این رباط‌ها فشار وارد آید و مفصل بیش از حد حرکت کند، دردی از ملایم تا شدید ایجاد می‌شود.
این شرایط زمانی رخ می‌دهد که فاصله در تقارن عضلات لگن بیش از حد زیاد می‌شود. این مفصل به‌طور معمول در طول بارداری حدود 2 تا 3 میلی‌متر گسترش می‌یابد تا به نوزاد برای عبور از طریق لگن کمک کند. در برخی از زنان باردار، عضلات لگن به اندازه‌ای از هم فاصله می‌گیرند که در تقارن این عضلات اختلال ایجاد می‌شود و ناپایداری شکل می‌گیرد که تجربه درد را برای آنان در پی خواهد داشت.
درد مفاصل ساکروایلیاک
مفاصل ساکروایلیاک دارای رباط‌هایی هستند که ساکروم (ساختاری که از آخرین پنج مهره ستون فقرات شما تشکیل شده است) را به استخوان لگن در هر دو طرف متصل می‌کنند. اگر این رباط‌ها بیش از حد ریلکس شوند، حرکت استخوان‌ها در این منطقه اتفاق خواهد افتاد و فشاری را بر روی عصب‌ها و عضلات نزدیک آن‌ها قرار خواهد داد. با درد مفاصل ساکروایلیاک، یک طرف از لگن ممکن است بیشتر از طرف دیگر درد بگیرد. این احتمال نیز وجود دارد که درد به پاها و به عقب یا جلوی ران‌ها گسترش یابد؛ یا ممکن است ترکیبی از درد کمر و احساس ناپایدار بودن استخوان‌های لگن را تجربه کنید.
درد رباط گرد
دو رباط گرد وجود دارند که رحم را به لگن متصل می‌کنند. هنگامی که رحم شما از لگن بالا‌تر می‌رود، رباط‌ها کشیده و ضخیم می‌شوند تا آن را جای دهند و پشتیبانی کنند. این تغییرات می‌توانند دردی ایجاد کنند که معمولا وقتی شما وضعیت خود را تغییر می‌دهید، چند ثانیه طول می‌کشد. این درد در حد فاصل ناحیه شکم شما و پایتان تمرکز دارد؛ اگرچه گاهی اوقات ممکن است به سمت داخل ران نیز گسترش یابد.
علائم درد لگنی در بارداری چیست؟
درد لگنی دوران بارداری علائم خاصی ندارد و ممکن است فقط ناراحتی کمی در ناحیه لگن یا کمر داشته باشید. این احتمال نیز وجود دارد که گاهی درد شدیدی باعث مشکل در نشستن، ایستادن، راه رفتن و حرکت کردن شما شود. درواقع هر فرد سطح مختلفی از درد یا ناراحتی در این مرحله را تجربه خواهد کرد.
چه زمانی باید برای درد لگن به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر شما در طول بارداری با درد در پشت، لگن یا ستون فقرات مواجه هستید، باید آن را با پزشک در میان بگذارید. دکتر درباره سوابق پزشکی از شما سوال خواهد کرد و بررسی فیزیکی انجام خواهد داد. مهم است که به پزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید که درد شما به دلیل تغییرات دوران بارداری است.
احتمال دارد که پزشک پیشنهاد دهد که به فیزیوتراپیست مراجعه کنید. فیزیوتراپیست می‌تواند برای مدیریت درد، تمریناتی را به شما آموزش دهد. اگر درد شما شدید است و با مراقبت استاندارد بهبود نمی‌یابید، ممکن است برای بررسی بیشتر در بیمارستان بستری شوید.
درمان درد لگن در بارداری
چندین روش وجود دارند که می‌توانید آن‌ها را برای مدیریت و کنترل درد لگن در دوران بارداری به‌کار ببرید. ابتدا سعی کنید تا بفهمید کدام فعالیت‌های روزانه شما باعث درد می‌شوند تا این فعالیت‌ها را تنظیم یا از انجام آن‌ها اجتناب کنید. به‌طور مثال می‌توانید از پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند و ایستادن روی یک پای خود بپرهیزید. همچنین فعالیت‌هایی مانند بلند کردن اجسام سنگین، بالا رفتن از پله یا راه رفتن و ایستادن برای مدت زمان طولانی را کاهش دهید.
همچنین از پزشک خود درباره داروهایی که در مدیریت درد و ادامه فعالیت‌های روزانه به شما کمک می‌کنند، مشورت بخواهید. راهکار این مورد ممکن است مصرف داروهایی مانند استامینوفن باشد. فیزیوتراپی و برنامه‌های تمرینی هم می‌توانند سبب تسکین و کاهش درد شما شوند و حتی می‌توانند مشکلی را که باعث درد شده است، اصلاح کنند.
زنان، زایمان و نازایی
درمان خانگی درد لگن در بارداری چیست؟
بسیاری از تکنیک‌های کاهش درد را می‌توانید در خانه انجام دهید. با شروع اولین علائم درد لگنی از فیزیوتراپیست بخواهید تا برنامه تمرین در خانه را برای کمک به شما پیشنهاد دهد. اگر درد مانع شما برای انجام فعالیت‌های ضروری روزانه است، با مشورت پزشک می‌توانید داروی کاهش درد مانند پاراستامول را مصرف کنید. اعمال گرما به نواحی دردآور و نشستن یا دراز کشیدن نیز برای کنترل درد به شما کمک خواهند کرد.
توجه داشته باشید خوابیدن بیش از حد بدون راهنمایی پزشک توصیه نمی‌شود؛ بنابراین اگر در دوران بارداری احساس می‌کنید که نیاز به دراز کشیدن برای مدت زمان طولانی دارید، باید پیش از آن با مشاوره دکتر زنان از تاثیر این کار بر روند بارداری خود اطلاع پیدا کنید. بی‌تحرکی در دوران بارداری درد مفاصل شما را بدتر خواهد کرد و باعث ایجاد کرختی و خستگی در شما می‌شود.
