بارداری همراه با شادی و انتظار است؛ اما همان‌طور که نوزاد و شکم شما رشد می‌کنند، مسائلی را تجربه می‌کنید که برایتان خوشایند نخواهد بود. اگر در دوران بارداری خارش پوست دارید، باید بدانید که در تجربه این عارضه تنها نیستید. اگرچه در صورتی‌که التهاب پوست ملایم باشد، معمولا بی‌خطر است، اما توجه به علائم اهمیت بسیاری دارد. اگر خارش همراه با التهاب و قرمزی پوست برایتان دردناک است، باید با پزشک مشورت کنید و سطح آگاهی خود را در مورد عوارض بارداری بالا ببرید. در ادامه این مقاله به بررسی دلایلی که ممکن است سبب خارش پوست و التهاب آن شوند، درمان‌های ساده خانگی و راهکارهای مدیریت این عارضه می‌پردازیم.
علل متداول خارش و قرمزی پوست در بارداری چیست؟
تحریک پوست
با پیشرفت بارداری، پوست شما با تغییر شکل بدن پیوسته به چالش کشیده می‌شود. همان‌طور که شکم و سینه‌های شما بزرگ‌تر می‌شوند، کشیده شدن پوست اطراف آن‌ها نیز طبیعی خواهد بود. ممکن است در این مناطق خطوط قرمزی ایجاد شوند و احساس خارش داشته باشید. تماس پوست با لباس یا تماس پوست با پوست می‌تواند وضعیت را بدتر کند. حتی ممکن است منجر به ایجاد زگیل و تحریک بیشتر پوست شود.
زنان، زایمان و نازایی
اگزما
اگزما یکی از دلایل متداول تحریک پوست در طول بارداری به‌شمار می‌آید. حتی زنان بدون سابقه تحریک و التهاب اگزما ممکن است آن را معمولا در دو سه ماهه اول بارداری تجربه کنند. علائم اگزما شامل خارش، زگیل، التهاب و احساس سوزش هستند.
اگزمایی که برای اولین بار در طول بارداری رخ می‌دهد، افزایش آتوپیک بارداری (AEP) نام دارد. زنانی که قبلا اگزما داشته‌اند و حین بارداری شاهد تشدید آن هستند، AEP را نیز تجربه خواهند کرد. التهاب پوست معمولا در نقاط زانو، آرنج، مچ دست و گردن تشکیل می‌شود. البته این عارضه بر روی نوزاد تاثیر نخواهد گذاشت و معمولا پس از زایمان بهبود می‌یابد.
پسوریازیس
پسوریازیس نوعی بیماری رایج است که باعث تشکیل پوسته‌های ضخیم قرمز، خارش‌دار و خشک می‌شود. در مقاله منتشرشده در “Expert Review of Clinical Immunology” پژوهشگران اشاره کرده‌اند که برخی از زنان همچنان با مشکلات پوستی روبه‌رو خواهند شد. درمان‌های مناسب در طول بارداری شامل کورتیکواستروئیدهای موضعی و فتوتراپی B فرابنفش هستند.
اختلال کولستازی داخل کبد در دوران بارداری چیست؟
اختلال کولستازی داخل کبد در دوران بارداری نوعی بیماری کبدی به‌شمار می‌آید که باعث احساس خارش می‌شود. این بیماری کمیاب است و معمولا در دوره سوم بارداری ظاهر خواهد شد. دلیل این بیماری هنوز مشخص نیست.
در اختلال کولستازی، کبد شما قادر به دفع مواد از بدن نخواهد بود؛ بنابراین اسیدهای صفراوی انباشته می‌شوند و این موضوع باعث احساس خارش می‌شود. خارش معمولا از کف دست‌ها و پشت پاها شروع می‌شود و ممکن است به سینه، شکم، پشت، بازوها و پاها گسترش یابد. این خارش می‌تواند در طول بارداری شدت بگیرد و بعد از تولد نوزاد خیلی زود ناپدید شود. بعضی از افراد مبتلا به کولستازی علائمی مانند زردی (پوست زرد)، خستگی، تهوع، درد شکم و مشکل در خواب را نیز تجربه می‌کنند.
آیا کولستازیس می‌تواند بر روی نوزاد من تأثیر بگذارد؟
کولستازیس ممکن است برای نوزاد شما خطرناک باشد و می‌تواند خطر نقص جنین، زایمان ناقص و مرگ نوزاد را افزایش دهد. اگر شما کولستازیس دارید، احتمال ورود نوزاد شما به واحد مراقبت‌های ویژه نوزادان (NICU) بیشتر است. هرچه سطح اسید صفراوی شما بالاتر باشد، این خطرات بیشتر خواهند بود.
چگونه کولستازیس بارداری درمان می‌شود؟
اگر بروز کولستازیس در شما تشخیص داده شده است، برای زمان باقیمانده دوران بارداری به نظارت دقیق از سوی پزشک خود و انجام آزمایش خون هفتگی یا دو هفته یک‌بار نیاز دارید. اگر احساس می‌کنید که نوزادتان حرکت ندارد یا کمتر از حد معمول حرکت می‌کند، مشاوره با دکتر زنان را در اسرع وقت انجام دهید.
تلاش کنید با استفاده از اقدامات آرام‌بخش علائم خارش را تسکین دهید. همچنین شما می‌توانید با اضافه کردن سودا به حمام خود یا استفاده از مرطوب‌کننده حاوی منتول، به افزایش تسکین پوست خود کمک کنید. از پزشک مشورت بگیرید تا متوجه شوید که آیا این روش‌ها برای شما مناسب هستند یا خیر. آنتی‌هیستامین‌ها هم می‌توانند کمک‌کننده باشند. بنابراین می‌توانید در این مورد هم با پزشک خود صحبت کنید.
برای درمان کولستازیس ممکن است پزشک شما دارویی به نام اورسوداکسی کولیک اسید (UDCA) را تجویز کند که می‌تواند سطح اسید صفراوی و میزان خارش را کاهش دهد و خطر زایمان زودرس در نوزاد را نیز پایین بیاورد.
پلاک و پاپول کهیری خارش دار زمان حاملگی (PEP/PUPPP) چیست؟
پلاک و پاپول کهیری خارش دار زمان حاملگی معمولا از روی شکم شروع می‌شود. این مورد در هر ۱۶۰ بارداری یک بار رخ می‌دهد و به‌طور معمول در اواخر دوره سوم بارداری اول شما ظاهر می‌شود و چند هفته پس از تولد نوزاد از بین می‌رود.
پلاک و پاپول کهیری خارش دار زمان حاملگی با لکه‌های کوچک به نام پاپول‌ها شروع می‌شود که به مناطق قرمز بزرگ‌تر به نام پلاک‌ها می‌پیوندد. این عارضه ممکن است بر روی باسن، پاها و بازوهای شما گسترش یابد و بیشتر اوقات بسیار خارش‌آور است و می‌تواند خواب شما را به‌هم بزند.
علت PEP/PUPPP معلوم نیست؛ اما این احتمال وجود دارد که به کشیدگی پوست در طول بارداری مرتبط باشد. این موضوع در بارداری چندقلو، نوزاد بزرگ‌تر یا اضافه وزن زیاد شما در طول بارداری رایج‌تر است.
PEP/PUPP برای نوزاد شما ضرری ندارد. البته احتمال بسیار کمی وجود دارد که نوزاد شما با راش ملایم PUPPP به دنیا بیاید، اما این عارضه سریعا محو خواهد شد.
PEP/PUPPP چگونه درمان می‌شود؟
اگر احساس خارش بسیار زیاد شد، باید به پزشک مراجعه کنید. آن‌ها معمولا می‌توانند از علائم و نوع عارضه بفهمند که آیا پلاک یا کهیر است یا خیر. پزشکان همچنین می‌توانند برای سایر بیماری‌هایی که ممکن است باعث راش شوند، معاینه دقیقی را انجام دهند. البته هیچ درمان خاصی برای رفع PEP/PUPPP وجود ندارد، اما می‌توان علائم آن را کاهش داد.
برای کاهش احساس خارش، آنتی‌هیستامین‌ها هم می‌توانند موثر باشند؛ اما پیش از مصرف آن‌ها با پزشک مشورت کنید. اگر هنوز هم احساس خارش دارید، ممکن است نیاز به کرم استروئید یا یک دوره کوتاه مصرف قرص استروئید داشته باشید. در این مورد حتما با دکتر متخصص پوست و دکتر زنان صحبت کنید.
چه عوامل دیگری باعث احساس خارش در بارداری می‌شوند؟
درماتیت آتوپیک در بارداری
این اصطلاح به مجموعه‌ای از جوش‌های خارش‌آور در طول دوران بارداری اشاره دارد. این عارضه رایج است و ممکن است با شرایط آتوپیک (حساسیتی) مانند اگزما، آسم و حساسیت‌های زایمان همبستگی داشته باشد. درماتیت آتوپیک معمولا باعث خشکی پوست می‌شود و ممکن است به شکل اگزما با پوست‌های قرمز و خشن در صورت، گردن و در چین‌های پوستی دیده شود. این احتمال نیز وجود دارد که با سطح‌بندی و گسترش در مناطق بزرگ‌تر همراه باشد. این عارضه به نوزاد شما آسیب نمی‌رساند و معمولا با تدابیر ساده و کرم‌های استروئیدی یا پس از تولد نوزادتان بهبود می‌یابد.
پمفیگوئید حاملگی
پمفیگوئید حاملگی حالتی نادر است که به جوش‌های برآمده قرمز و ضایعاتی تاول‌مانند که خارش‌آور هستند، تبدیل می‌شود که اغلب نیاز به قرص‌های استروئیدی دارند. این حالت خطر زایمان زودرس و کوچک متولد شدن نوزاد شما را افزایش می‌دهد. احتمال دارد نوزاد شما با تاول‌هایی به دنیا بیاید که درنهایت ناپدید می‌شوند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر احساس خارش شدید شده است، بر روی کف دست‌ها یا پاها متمرکز می‌شود یا با علائم دیگری مانند تهوع یا زردی همراه است، با پزشک خود تماس بگیرید. همه این‌ها نشانه‌های کلستاسیس داخل کبدی هستند و در این حالت به مراقبت پزشکی برای شما و نوزادتان نیاز است.
همچنین قبل از استفاده از هرگونه روش‌های درمان خارش بدون نسخه، به پزشک اطلاع دهید؛ زیرا برخی از آن‌ها ممکن است برای زنان باردار ایمن نباشند. در صورتی‌که دچار اگزما یا پسوریازیس شدید، حتما آن را با پزشک در میان بگذارید و از او بپرسید که درمان‌های موجود برای شما در طول دوران بارداری چه مواردی هستند. هیچ دارویی را بدون مشورت با پزشک خود استفاده نکنید.
زنان، زایمان و نازایی
جمع‌بندی
خارش، قرمزی و التهاب پوست در طول بارداری برای اکثر زنان ناخوشایند است که پس از زایمان از بین می‌رود. در این زمان می‌بایست آرامش خود را حفظ کنید و روش‌های درمان خانگی را برای آرام کردن خارش پوست خود پیش بگیرید. مشاوره با دکتر زنان را نیز در هر زمانی که نیاز است، در اولویت قرار دهید.
