چسبندگی رحم چیست؟ (سندرم آشرمن)

چسبندگی رحم با نام علمی سندرم آشرمن، یک وضعیت نادر است که در آن بافت اسکار که چسبندگی یا چسبندگی داخل رحمی نیز نامیده می‌شود، در داخل رحم شما ایجاد می‌شود. این بافت اضافی باعث می‌شود فضای کمتری در رحم باقی بماند. برای درک بهتر این بیماری، به دیوارهای یک اتاق فکر کنید که ضخیم و ضخیم‌تر می‌شوند و فضای وسط اتاق کوچک و کوچک‌تر می‌شود. این وضعیت می‌تواند باعث درد لگن و خون‌ریزی غیرطبیعی رحم شود و مشکلات باروری را به‌همراه دارد. سندرم آشرمن قابل درمان است و درمان اغلب به تسکین علائم شما کمک می‌کند.

چه کسانی به سندرم آشرمن مبتلا می‌شوند؟

سندرم آشرمن یک بیماری اکتسابی است، به این معنی که معمولاً اتفاقی می‌افتد که باعث ایجاد بافت اسکار در رحم می‌شود. شما ممکن است به سندرم آشرمن را از راه‌های مختلفی از جمله جراحی، عفونت‌ها و درمان‌های سرطان مبتلا شوید. خطر ابتلا به سندرم آشرمن در صورت داشتن موارد زیر افزایش می‌یابد:

• در گذشته رحم خود را جراحی کرده‌اید، این جراحی‌ها می‌تواند هیستروسکوپی، دیلاتاسیون و کورتاژ (D&C) یا سزارین باشد.
• سابقه عفونت لگنی
• سابقه سرطان درمان‌شده

چگونه چسبندگی رحم (سندرم آشرمن) بر باروری تأثیر می‌گذارد؟

اگر چسبندگی رحم (سندرم آشرمن) دارید، ممکن است باردار شدن برایتان سخت باشد یا اگر این کار را انجام دهید، احتمال سقط جنین زیاد است. باردار شدن در زمانی که شما این عارضه را دارید ممکن است، اما چسبندگی دیواره‌های رحم، فضایی برای رشد جنین نمی‌دهد. این موضوع ریسک سقط جنین را در شما بیشتر از دیگران می‌کند. 

سندرم آشرمن یک وضعیت تهدیدکننده زندگی نیست، اما ممکن است شما را در معرض سقط‌های مکرر قرار دهد. در صورت ابتلا به سندرم آشرمن، حتماً به‌طور منظم به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید تا بارداری شما را تحت‌نظر داشته باشد.

سندرم آشرمن یا چسبندگی رحم چقدر شایع است؟

سندرم آشرمن یک بیماری نادر در نظر گرفته می‌شود. تشخیص دقیق اینکه چند نفر از افراد به سندرم آشرمن مبتلا می‌شوند، سخت است؛ زیرا ممکن است تشخیص داده نشود. برخی از افراد ممکن است هیچ علامتی از این عارضه نداشته باشند. اگر علائمی را تجربه نکنید، ممکن است هرگز به این دلیل به پزشک مراجعه نکنید.

آیا سندرم آشرمن ژنتیکی است؟

سندرم آشرمن به‌طور کلی یک بیماری ژنتیکی نیست. این بدان معنی است که شما از طریق اتفاقی (به‌عنوان یک عارضه جانبی جراحی، درمان سرطان یا عفونت) به این وضعیت مبتلا می‌شوید و از طریق خانواده و ژنتیک به شما منتقل نمی‌شود.

علائم چسبندگی رحم (سندرم آشرمن) چیست؟

شایع‌ترین علامت چسبندگی رحم (سندرم آشرمن) پریودهای کم یا بدون قاعدگی است. همچنین ممکن است در زمان پریود شدن احساس درد کنید؛ اما خون‌ریزی نداشته باشید. این موضوع می‌تواند نشانه این باشد که شما در حال پریود شدن هستید، اما به‌دلیل انسداد، خون نمی‌تواند از رحم شما خارج شود. اگر به چسبندگی رحم (سندرم آشرمن) مبتلا باشید، ممکن است علائم مختلفی را تجربه کنید. این علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• داشتن قاعدگی بسیار سبک با خون‌ریزی کم (هیپومنوره)
• نداشتن پریود (آمنوره) یا خون‌ریزی غیرطبیعی رحمی
• احساس گرفتگی شدید یا درد لگن
• داشتن مشکل در باردار شدن یا باردار ماندن

در برخی موارد، ممکن است علائمی از سندرم آشرمن را تجربه نکنید. البته ممکن است همچنان پریودهای طبیعی را تجربه کنید. اگر در لگن خود احساس ناراحتی می‌کنید یا دوره‌های غیرعادی دارید، با پزشک تماس بگیرید.

اگر قاعدگی شما به‌طور ناگهانی نامنظم یا کم شد، به پزشک خود مراجعه کنید. دلیل این موضوع می‌تواند چیز دیگری باشد که نیاز به درمان دارد. در موارد دیگر، ممکن است پریودهای منظمی داشته باشید، یا ممکن است بسیار نامنظم شوند. سایر علائم سندرم آشرمن مشکلاتی در بارداری یا سقط مکرر است.

علت چسبندگی رحم یا سندرم آشرمن چیست؟

سندرم آشرمن زمانی اتفاق می‌افتد که بافت اسکار (چسبندگی) در داخل رحم شما ایجاد می‌شود، فضای داخل رحم را محدود می‌کند و گاهی اوقات دهانه رحم را نیز مسدود می‌کند. این اتفاق ممکن است به‌دلایل مختلفی رخ دهد؛ اما یکی از دلایل اصلی، اغلب جراحی رحم یا دهانه رحم است. علل چسبندگی رحم (سندرم آشرمن) می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• هیستروسکوپی: جراحی که در آن پزشک یک دوربین را در رحم شما قرار می‌دهد و سپس فیبروم‌ها را با استفاده از ابزار الکتریکی قطع می‌کند و برمی‌دارد.
• جراحی‌های رحم: اگر جراحی بین دو تا چهار هفته پس از زایمان برای برداشتن جفت باقی مانده انجام شود، احتمال ابتلا به سندرم آشرمن 25 درصد است. جفت ماندگار زمانی است که جفت در عرض 30 دقیقه پس از زایمان از بدن شما خارج نمی‌شود. اگر پشت دهانه رحم گیر کند یا به دیواره رحم چسبیده باشد، ممکن است اتفاق بیفتد. هرچه تعداد این اتفاقات بیشتر باشد، خطر ابتلا به این بیماری بیشتر می‌شود. چسبندگی رحم همچنین می‌تواند به‌دلیل سایر جراحی‌های لگن مانند سزارین یا برداشتن فیبروم باشد.
• اتساع و کورتاژ(D&C) : شایع‌ترین علت این عارضه برداشتن بافت با عمل جراحی در طی روش اتساع و کورتاژ (D&C) است. این نوع جراحی، اتساع و کورتاژ (D&C) برای باز کردن دهانه رحم (اتساع) و سپس برداشتن بافت از رحم استفاده می‌شود. این بافت می‌تواند پوشش داخلی رحم شما (آندومتر) یا بافت ناشی از یا سقط جنین باشد. در طول عمل، از ابزاری برای خراش دادن بافت اضافی استفاده می‌شود. این روش معمولاً باعث ایجاد اسکار نمی‌شود؛ مگر اینکه عفونت زمینه‌ای وجود داشته باشد.

در نتیجه، همان‌طور که اشاره شد، این روش معمولاً پس از یک روش سقط جنین انتخابی، سقط جنین اورژانسی یا در حین برداشتن جفت باقی‌مانده، پس از زایمان انجام می‌شود. ضربه‌ای که پس از عمل به دیواره‌های رحم وارد می‌شود، ممکن است منجر به اسکار شود.

• سزارین: همان‌طور که می‌دانید، این جراحی برای زایمان نوزاد استفاده می‌شود. در برخی موارد، سزارین می‌تواند باعث ایجاد بافت اسکار شود. این موضوع می‌تواند در جایی اتفاق بیفتد که از بخیه‌ها برای توقف خون‌ریزی در طول سزارین استفاده شده باشد و در زمان انجام عمل عفونت داشته باشید. در غیر این‌صورت، بسیار نادر است که سزارین باعث سندرم آشرمن شود.
• عفونت‌ها: عفونت‌ها به تنهایی، معمولاً باعث سندرم آشرمن نمی‌شوند؛ اما هنگامی که در حین جراحی رحم، مانند D&C یا سزارین، دچار عفونت می‌شوید، ممکن است به سندرم آشرمن مبتلا شوید.

برخی از عفونت‌هایی که می‌توانند منجر به سندرم آشرمن شوند عبارتند از:

• سرویسیت و بیماری التهابی لگن(PID): علت دیگر عفونت آندومتر، مانند سل تناسلی است. سل تناسلی زمانی است که باکتری‌های سل وارد دستگاه تناسلی می‌شوند.
• پرتو درمانی: گاهی اوقات، یک روش درمانی می‌تواند باعث ایجاد بافت اسکار در رحم شما شود. پرتو درمانی را می‌توان در شرایطی مانند سرطان دهانه رحم استفاده کرد، اما این موضوع می‌تواند باعث چسبندگی (بافت اسکار) شود که منجر به سندرم آشرمن شود.
• ناهنجاری‌های هورمونی، یائسگی، کاهش وزن ناگهانی، مصرف قرص‌های ضدبارداری، سندرم تخمدان پلی کیستیک

چگونه می‌توان چسبندگی رحم (سندرم آشرمن) را تشخیص داد؟

تست‌های تصویربرداری به پزشکان اجازه می‌دهد تا اندام‌های داخلی شما را ببیند. تست‌های مختلف، جزئیات متفاوتی را ارائه می‌دهند. این آزمایش‌ها می‌توانند صرفاً از روی پوست شما انجام شوند و نیازی به آمادگی کمی دارند و یا می‌توانند روش‌های پیچیده‌تری داشته باشند. تست‌های تصویربرداری که می‌توانند برای تشخیص سندرم آشرمن استفاده شوند، عبارتند از:

• اولتراسوند: این نوع تست تصویربرداری از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از اندام‌های داخلی شما استفاده می‌کند. سونوگرافی را می‌توان به‌صورت خارجی بر روی پوست شما یا به‌صورت داخلی با سونوگرافی ترانس واژینال انجام داد.
• هیستروسکوپی: در طول این روش، پزشک متخصص زنان از یک ابزار نازک با یک دوربین در انتهای آن برای مشاهده داخل رحم شما استفاده می‌کند. این در واژن شما وارد می‌شود و از طریق دهانه رحم به‌سمت بالا و داخل رحم شما حرکت می‌کند. هیستروسکوپی به پزشک این امکان را می‌دهد که نگاهی بسیار دقیق به داخل رحم شما داشته باشد. همچنین می‌توان از آن برای درمان سندرم آشرمن استفاده کرد.
• سونوگرافی انفوزیون سالین: این تست تصویربرداری از اولتراسوند به همراه محلول سالین (مخلوطی از نمک و آب) برای ایجاد تصویر واضحی از داخل رحم استفاده می‌کند. این مایع رحم شما را منبسط می‌کند تا پزشک بتواند جزئیات شکل و نقایص حفره رحم شما را ببیند. این روش نگاهی بسیار دقیق به داخل و خارج اندام‌های تناسلی شما می‌دهد.

آیا IUD می‌تواند باعث سندرم آشرمن شود؟

دستگاه داخل رحمی (IUD) نوعی کنترل بارداری طولانی مدت است که در داخل رحم شما قرار می‌گیرد و برای مدتی (اغلب چندین سال) در آنجا باقی می‌ماند. وقتی این دستگاه در بدن شما قرار می‌گیرد، همیشه خطر عفونت و ایجاد بافت اسکار وجود دارد. با این‌حال، این یک دلیل ثابت شده برای سندرم آشرمن نیست و IUD معمولاً با این بیماری مرتبط نیست.

چسبندگی رحم (سندرم آشرمن) چگونه درمان می‌شود؟

راه‌های مختلفی برای درمان سندرم آشرمن وجود دارد. در طول مشاوره با یک پزشک متخصص زنان، بهتر است در مورد اینکه این وضعیت چه احساسی در شما ایجاد می‌کند، از جمله هر دردی که ممکن است تجربه کنید و همچنین اهداف خود برای باروری آینده صحبت کنید. در برخی موارد که یک خانم علائمی را تجربه نمی‌کند، ممکن نیاز به روش و درمان خاصی وجود نداشته باشد. با این‌حال، اگر برنامه شما شامل بارداری‌های آینده باشد، گزینه‌های درمانی وجود دارد که می‌تواند بافت اسکار را از بین ببرد. اگر گرفتگی یا درد لگنی دارید، حتما باید درمان را آغاز کنید.

هدف اصلی درمان برداشتن بافت اسکار و بازگرداندن رحم به اندازه و شکل اولیه است. درمان سندرم آشرمن می‌تواند به موارد زیر کمک کند:

• تسکین درد
• چرخه قاعدگی طبیعی
• بارداری سالم

پزشک شما ممکن است از هیستروسکوپی برای حذف چسبندگی در رحم شما استفاده کند. در طول هیستروسکوپی، پزشک از ابزار نازکی به نام هیستروسکوپ برای بررسی داخل رحم استفاده می‌کند. از این ابزار می‌توان برای از بین بردن بافت اسکار نیز استفاده کرد. هیستروسکوپ به واژن، از طریق دهانه رحم و داخل رحم شما وارد می‌شود. در طی این روش بافت اسکار با دقت زیادی برداشته می‌شود. خطر احتمالی این روش آسیب رساندن به بافت سالم داخل رحم در حین برداشتن بافت اسکار است.

همچنین درمان‌های هورمونی (استروژن) ممکن است با یک کاتتر داخل رحمی کوچک که چند روز پس از هیستروسکوپی در داخل رحم باقی می‌ماند، همراه شود. این امر خطر تشکیل بافت اسکار مکرر پس از عمل را کاهش می‌دهد. در واقع، استروژن باعث بهبود آندومتر (پوشش داخلی حفره) می‌شود و کاتتر یک مانع فیزیکی بین دیواره‌های قدامی و خلفی رحم شما ایجاد می‌کند، به‌طوری که در چند روز پس از عمل، اسکارها یا همان باقی‌مانده زخم‌ها به یکدیگر نمی‌چسبند. به هنگام برداشتن بافت، هنگامی که یک کاتتر داخل رحمی وارد می‌شود، برای جلوگیری از عفونت‌های احتمالی به شما آنتی بیوتیک داده می‌شود.

آیا می‌توانم بعد از درمان چسبندگی رحم (سندرم آشرمن) باردار شوم؟

در بسیاری از موارد، بله. ممکن است پس از درمان سندرم آشرمن باردار شوید. ناباروری می‌تواند مشکل باشد، زیرا تشخیص علت آن همیشه آسان نیست. اگر پزشک شما سندرم آشرمن را به‌عنوان علت اصلی ناباروری شما تشخیص داده است، درمان آن می‌تواند به افزایش شانس حاملگی تا تولد کمک کند.

آیا چسبندگی رحم (سندرم آشرمن) میتواند باعث ناباروری شود؟

دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است ناباروری رخ دهد. گاهی اوقات، حتی این موضوع می‌تواند نتیجه بسیاری از عوامل مختلف باشد که همگی در یک زمان اتفاق می‌افتند. اگر بعد از 12 ماه تلاش (یا شش ماه اگر بالای 35 سال سن دارید) نتوانسته‌اید باردار شوید یا بارداری تا زمان زایمان ادامه نداشت، ممکن است پزشک آزمایش‌های زیادی را برای تشخیص ناباروری انجام دهد. در طی این آزمایشات، ممکن است پزشک شما بافت اسکار داخل رحم شما (سندرم آشرمن) را کشف کند. وجود مقادیر زیادی از بافت اسکار در داخل رحم می‌تواند دلیل ناباروری باشد.

آیا چسبندگی رحم (سندرم آشرمن) باعث سقط جنین می‌شود؟

در صورت ابتلا به سندرم آشرمن می‌توانید باردار شوید. سندرم آشرمن باعث می‌شود فضای کمتری در داخل رحم شما وجود داشته باشد. این موضوع می‌تواند مشکلاتی را در دوران بارداری ایجاد کند؛ زیرا رحم شما نیاز دارد تا کودک در حال رشد را در خود جای دهد. رحم شما در طول بارداری منبسط و کشیده می‌شود. چسبیدن جفت به دیواره رحم نیز برای رشد جنین در حال رشد بسیار مهم است.

سندرم آشرمن عوارضی ایجاد می‌کند که می‌تواند خطر ابتلا به مسائلی مانند سقط جنین، مرده‌زایی یا جفت سرراهی را در دوران بارداری افزایش دهد. جفت سرراهی وضعیتی است که در آن جفت در موقعیت بسیار پایینی به دیواره رحم شما چسبیده است. این موضوع می‌تواند دهانه رحم شما را مسدود کند و راه خروج کودک از رحم شما را مسدود کند. این وضعیت خون‌ریزی شدید و زایمان سزارین را به همراه دارد.

جمع‌بندی 

اگر متوجه شدید که گرفتگی دردناک، درد لگن یا مشکلات ناباروری را تجربه می‌کنید، همیشه ایده خوبی است که با یک متخصص زنان صحبت کنید. سندرم آشرمن یک بیماری قابل درمان است. علائم شما اغلب پس از درمان بهتر می‌شوند. برای دریافت مشاوره از متخصص زنان، شما می‌توانید از استفاده نمایید.